الحدیث الأول :
۱- امام صادق علیه السلام فرمودند:بسم الله الرحمن الرحیم
چهل حدیث آب و نان
مقدمه
آب اولین و حیاتى ترین ماده مورد نیاز موجودات زنده روى زمین است، که نقش اساسى در ایجاد حیات ایفا مىکند زیرا خداوند، آب را به عنوان مهمترین عامل حیات و زندگى معرفى مىکند و مىفرماید: « وَ جَعَلنا مِنَ الماءِ کُلَّ شَیءٍ حَی »« سوره انبیا ، آیه 30 » و همه چیز را از آب زنده ساختیم. و یا مىفرماید: « وَ اللَّهُ خَلَقَ کُلَّ دابَّةٍ مِنْ ماء »« سوره نور ، آیه 45 »« و خداوند هر جنبنده اى را از آب بیافرید ».
و دانشمندان نیز به این نتجیه رسیده اند که بدون آب تداوم زندگى، هرگز ممکن نخواهد بود و لذا براى کشف حیات در کُرات دیگر آسمان، قبل از هر چیز به جستجوى آب مىپردازند، و بر این عقیده اند که هرجا آب باشد احتمال حیات نیز ممکن خواهد بود، و در هرجا اثرى از آب نباشد، اثرى از زندگى و حیات نیز وجود نخواهد داشت .
این ماده ارزشمند، نه تنها در ایجاد حیات و زندگى، اولین نقش را ایفا مىکند، بلکه در بقاء آن نیز از هر ماده دیگرى مهمتر و حیاتى تر محسوب مىشود. بنابر این وجودِ تمامى موجودات زنده در جهانِ مادى، مرهون وجود آب مىباشد.
در کنار آب، نان نیز اصلى ترین غذاى انسان و مهترین آن است که بیشترین حجم مواد غذایى انسانها را به خود اختصاص داده است.
به همین جهت گندم که ماده اولیه تشکیل دهنده نان است، بیش از تمام محصولات کشاورزى مورد توجه قرار گرفته، و یکى از مهمترین محصولات کشاورزىِ هر کشورى به شمار مىآید .
یکى از زشت ترین عیوب و نواقص یک ملت و کشور، آن است که در اولین ماده غذایى خود، یعنى: گندم، محتاج بیگانگان بوده، و از تولید این ماده حیاتى و مهم، به اندازه احتیاج خود عاجز باشد، و یا اگر از موقعیت جغرافیایى و اقلیمى مناسبى براى کشت گندم برخوردار نیست، از کاشت محصولات دیگرى که بعد از برداشت، بتوان با گندم مبادله نمود ناتوان باشد .
از همین رو، پیشوایان دینى ما، در کلام نورانى خود این مهم را به ما گوشزد کرده، و سفارش فرموده اند که نباید مسلمانان با وجود زمین و آب فقیر باشند، و اگر ملّتى، یا انسانى با دارا بودن این دو، فقیر باشد، لعن و نفرین امیرالمؤمنین علیه السلام شامل حالش مىگردد .
(رجوع کنید به کتاب قرب الاسناد: 404/115، حدیثى که امام على علیه السلام در آن هر کسى را که با وجود آب و خاک فقیر باشد را نفرین کرده است )
امّا آنچه بیش از مسأله فوق مورد توجه پیشوایان دینى قرار گرفته است، چگونگى بهره بردارى و استفاده از نعمات خداوند متعال، و پرهیز از اسراف و اتلاف آن، در درجه اول، و خوددارى از بى احترامى و اهانت به آن نعمتها، در درجه بعد مىباشد .
حساسیت آن بزرگواران پیرامون مسأله اسراف، تا حدّى بوده است که اگر مىدیدند کسى میوه اى را نیمخورده رها کرده است، بسیار ناراحت شده و او را از این کار باز مىداشتند .
« رجوع کنید به کتاب بحارالانوار- ج66 ص432. امام صادق علیه السلام روزى ملاحظه فرمود میوه نیمخورده اى از منزلش دور انداخته شده، آن حضرت ناراحت شد و فرمود: این چیست؟ اگر شما سیر شده اید هنوز بسیارى هستند که گرسنه اند پس آن میوه را به کسانى بدهید که به آن نیاز دارند »
همچنین در مورد اسراف و زشتى آن، آیات و روایات فراوانى وارد شده است و جاى هیچگونه شک و تردیدى باقى نمىگذارد که این عمل، یکى از منفورترین کارها نزد پروردگار بوده، و انسان اسرافکار از هیچ محبوبیتى در پیشگاه خداوند متعال برخوردار نیست .
« در قرآن کریم چند بار عبارت (إنّ اللَّه لا یحبّ المسرفین) آمده است »
در این راستا نگارنده بر آن شد تا با گردآورى مجموعه اى اگر چه کوچک ولى ارزشمند از سخنان اهل بیت علیهم السلام پیرامون آب و نان در ترویج این مهم یعنى فرهنگِ قدردانى ومحافظت از این دو نعمت الهى گامى بردارد .
والحمد للَّه ربّ العالمین
1 ـ إِنَّمَا الْأَعْمَالُ بِالنِّیَّاتِ
«علی (ع) وسیله تقرب»
۱. مامایان بهشتى
1- بقره 40
حدیث 1
أَمَرَهُ بِتَقْوَى اللَّهِ وَ إِیْثَارِ طَاعَتِهِ وَ اتِّبَاعِ مَا أَمَرَ بِهِ فِی کِتَابِهِ مِنْ فَرَائِضِهِ وَ سُنَنِهِ الَّتِی لَا یَسْعَدُ أَحَدٌ إِلَّا بِاتِّبَاعِهَا وَ لَا یَشْقَى إِلَّا مَعَ جُحُودِهَا وَ إِضَاعَتِهَا، وَ أَنْ یَنْصُرَ اللَّهَ سُبْحَانَهُ بِقَلْبِهِ وَ یَدِهِ وَ لِسَانِهِ، فَإِنَّهُ جَلَّ اسْمُهُ قَدْ تَکَفَّلَ بِنَصْرِ مَنْ نَصَرَهُ وَ إِعْزَازِ مَنْ أَعَزَّهُ . وَ أَمَرَهُ أَنْ یَکْسِرَ نَفْسَهُ مِنَ الشَّهَوَاتِ، وَ یَزَعَهَا عِنْدَ الْجَمَحَاتِ، فَإِنَّ النَّفْسَ أَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ إِلَّا مَا رَحِمَ اللَّهُ.
حدیث "عنوان بصری"دستور العملی ارزشمند برای پیروان طریق ائمه (ع) است تا با درک مفاهیم و عمل به محتوای آن از هواهای نفسانی پیراسته شوند و به علم و معرفت حقیقی دست یابند.
١ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»: