چهل حدیث آداب معاشرت
- برخورد با مردم
- ۱ عَنِ الصّادِقِ علیه السلام قالَ: قالَ عیسَى بنُ مَرْیَمَ لِبَعْضِ اَصْحابِهِ: ما لاتُحِبُّ اَنْ یُفْعَلَ بِکَ فَلا تَفْعَلْهُ بِاَحَدٍ. [ بحار الأنوار، ج 74، ص 157 .]
امام صادق علیه السلام فرمود: حضرت عیسى بن مریم به بعضى از یاران خود فرمود: آنچه را که دوست ندارى نسبت به تو انجام شود تو نیز نسبت به هیچ کس انجام مده!
- برخورد اسلامى
- ۲ قالَ عَلِىٌ علیه السلام: إذا لَقیتُمْ اِخْوانَکُمْ فَتَصافَحُوا وَ اَظْهِرُوا لَهُمُ الْبَشاشَةَ وَ الْبُشْرَ تَتَفَرَّقُوا وَ ما عَلَیْکُمْ مِنَ الاَْوْزارِ قَدْ ذَهَبَ. [ خصال صدوق، ص 633 .]
امام على علیه السلام فرمود: وقتى برادرانتان را دیدار کردید پس مصافحه کنید و به همدیگر دست بدهید و با روى خندان با آنان ملاقات کنید که وقتى از هم جدا شوید همه گناهان شما آمرزیده است.
- مدارا با مردم
- ۳ قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: اَعْقَلُ النّاسِ اَشَدُّهُمْ مُداراةً لِلنّاسِ، وَ اَذَلُّ النّاسِ مَنْ اَهانَ النّاسَ. [ بحارالأنوار، 75/52 .]
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: داناترین مردم کسى است که با مردم بیشتر مدارا کند و خوارترین مردم کسى است که به مردم اهانت کند.
- بـرخـورد پـیامـبر صلى الله علیه وآله
- ۴ عَن أبى عَبْدِ اللّهِ علیه السلام قالَ: ما صافَحَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله رَجُلاً قَطُّ فَنَزَعَ یَدَهُ حَتّى یَکُونَ هُوَ الَّذى نَزَعَ یَدَهُ مِنْهُ. [ محجة البیضاء، 3/388 .]
امام صادق علیه السلام فرمود: پیامبر خدا با هر کسى دست مى داد دستش را نمى کشید تا طرف مقابل دستش را بکشد و از او جدا نماید.
- محبّت به مردم
- ۵ عَنْ عَلِىِّ بْنِ اَبى طالِبٍ علیه السلام قالَ: قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: رَأسُ الْعَقْلِ بَعْدَ الاِْیمانِ بِاللّهِ عَزَّوَجَلَّ التَّحَبُّبُ اِلَى النّاسِ.
امیر المؤمنین علیه السلام از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل مى کند که فرمود: سرآغاز عقل و خردمندى بعد از ایمان به خدا اظهار محبّت به مردم و دوستى با آنان است.
- روش بـرخـورد مسلمان
- ۶ قالَ اَمیرُ الْمَؤْمِنینَ علیه السلام: اِنَّ اللّهَ یُحِبُّ الْمَرْءَ الْمُسْلِمَ الَّذى یُحِبَّ لاَِخیهِ ما یُحِبُّ لِنَفْسِهِ وَ یَکْرَهُ لَهُ ما یَکْرَهُ لِنَفْسِهِ. [ محاسن برقى، ج 1 ص 10 .]
امام على علیه السلام فرمود: خداوند دوست دارد آن مسلمانى را که آنچه را براى خود مى خواهد براى برادر دینى اش هم بخواهد و آنچه را براى خویشتن نمى خواهد براى او هم نخواهد.
- ارزش دیـدار بـرادران
- ۷ قالَ اَبُو عَبْدِاللّهِ علیه السلام: مَنْ زارَ اَخاهُ فِى اللّهِ، قالَ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ: اِیّاىَ زُرْتَ وَ ثَوابُکَ عَلَىَّ وَلَسْتُ اَرْضى لَکَ ثَوابا دُونَ الْجَنَّةِ. [ اصول کافى، 3/255 .]
امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس براى خدا از برادرش دیدار کند، خداوند عزوجل مى فرماید، مرا دیدار کرده اى و ثواب تو بر منست و به ثوابى جز بهشت براى تو راضى نمى شوم.
بخش دوّم:
معاشرت با پدر و مادر
- معاشرت با پـدر و مـادر
- ۸ عَنْ اَبِى وَلاّدِ الْحَنّاطِ قالَ: سَأَلْتُ اَبا عَبْدِ اللّهِ علیه السلام عَنْ قَوْلِ اللّهِ: «وَ بِالْوالِدَیْنِ اِحْسانا» فَقالَ: اَلاِْحْسانُ اَنْ تُحْسِنَ صُحْبَتَهُما وَ لاتُکَلِّفَهُما اَنْ یَسْأَلاکَ شَیْئا یَحْتاجانِ اِلَیْهِ. [ بحارالأنوار، 74/79 .]
ابى ولاّد حنّاط مى گوید: از امام صادق علیه السلام سؤال کردم درباره آیه: «وبالوالدین احسانا» فرمود: نیکى به پدر و مادر اینست که با آنها خوشرفتارى کنى و نیاز آنها را قـبل از درخـواست آنـها بـرطرف کنى تا مجبور به درخواسـت نشـوند.
- نیکى به پـدر و مـادر
- ۹ قالَ الصّادِقُ علیه السلام: اَفْضَلُ الاْعَمالِ الصَّلاةُ لِوَقْتِها، وَبِرُّالْوالِدَیْنِ وَالْجِهادُ فِى سَبیلِ اللّهِ. [ همان، 85 .]
امام صادق علیه السلام فرمود: برترین اعمال سه چیز است:
۱ ـ خواندن نماز در وقت آن.
۲ ـ نیکى با پدر و مادر.
۳ ـ جهاد در راه خدا.
- رفت و آمد با پـدر و مـادر
- ۱۰ قالَ النَّبِىُّ صلی الله علیه و آله: مَنْ سَرَّهُ اَنْ یُمَدَّلَهُ فِى عُمْرِهِ وَیُبْسَطَ فِى رِزْقِهِ، فَلْیَصِلْ اَبَوَیْهِ فَاِنَّ صِلَتَهُما طاعَةُ اللّهِ، وَلْیَصِلْ ذارَحِمِهِ. [ همان، 85 .]
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: هر کس دوست دارد عمرش افزون و روزیش فراوان باشد به پدر و مادرش صله و احسان کند این کار او اطاعت خداست و همین طور با خویشان خود صله رحم بجا آورد.
- خشنودى و خشـم پـدر و مـادر
- ۱۱ قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: رِضَى اللّهِ مَعَ رِضَى الْوالِدَیْنِ وَسَخَطُ اللّهِ مَعَ سَخَطِ الْوالِدَیْنِ. [ همان، 80 .]
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: خشنودى خدا با خشنودى پدر و مادر، و خشم او با خشم پدر و مادر است.
- نگاه به پـدر و مـادر
- ۱۲ قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: نَظَرُ الْوَلَدِ اِلى والِدَیْهِ حُبّا لَهُما عِبادَةٌ. [ بحار الأنوار، 74/80 .]
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: نگاه کردن فرزند به پدر و مادرش از روى محبّت عبادت محسوب مى شود.
بخش سوّم:
معاشرت با فرزندان
- معاشرت با فـرزندان
- ۱۳ عَنِ الصّادِقِ علیه السلام قالَ: اَکْرِمُوا اَوْلادَکُمْ وَ اَحْسِنُوا آدابَهُمْ یَغْفِرْ لَکُمْ. [ بحارالأنوار، 104/95 .]
امام صادق علیه السلام فرمود: فرزندان خود را احترام کنید و آنها را خوب تربیت کنید تا خداوند شما را بیامرزد.
- رفتار با فرزندان
- ۱۴ قالَ الصّادِقُ علیه السلام: اِعْدِلُوا بَیْنَ اَوْلادِکُمْ کَما تُحِبُّونَ اَنْ یَعْدِلُوا بَیْنَکُمْ فِى الْبِرِّ وَ اللُّطْفِ. [ همان، 92 .]
امام صادق علیه السلام فرمود: عدالت را بین فرزندانتان مراعات کنید، همانطور که دوست دارید آنها در نیکى و اظهار مهربانى بین شما به عدالت رفتار نمایند.
- برخورد بـا کـودکان
- ۱۵ قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: اَحِبُّوا الصِّبْیانَ وَارْحَمُوهُمْ وَ اِذا وَعَدْتُمُوهُمْ شَیْئا فَفُوا لَهُمْ فَاِنَّهُمْ لایَرَوْنَ اِلاّ اَنَّکُمْ تَرْزُقُونَهُمْ. [ محجة البیضاء، 3/443 .]
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: کودکان را دوست بدارید و آنان را مودر لطف و مهر و محبت قرار دهید و هرگاه با آنها وعده دادید وفا کنید چون آنها شما را روزى دهنده مى دانند.
- برخورد بـا پسـران
- ۱۶ عَنِ الصّادِقِ علیه السلام: دَعْ اِبْنَکَ یَلْعَبُ سَبْعَ سِنینَ، وَ یُؤْدَّبُ سَبْعا وَاَلْزِمْهُ نَفْسَکَ سَبْعَ سِنینَ فَاِنْ اَفْلَحَ وَ اِلاّ فَاِنَّهُ مَنْ لاخَیْرَ فِیهِ. [ بحارالأنوار، 104/95 .]
امام صادق علیه السلام فرمود: پسرت را، هفت سال رها کن بازى کند و در هفت سال بعد او را تربیت کن و در هفت سال سوّم ۱۴ تا ۲۱ همیشه همراهت باشد، پس اگر درستکار و مفید شد چه خوب والاّ خیرى در او نیست.
- محبّت به فرزند
- ۱۷ الراوی: کانَ النَّبِىُّ صلی الله علیه و آله اِذا اَصْبَحَ مَسَحَ عَلى رُؤُوسِ وَلَدِهِ وَ وَلَدِ وَلَدِهِ. [ بحارالأنوار، 104/99 .]
راوی: پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله هر روز صبح نسبت به فرزند و نوه هایش اظهار لطف و مهربانى مى کرد و دست بر سرشان مى کشید.
- خوش رفتارى با فـرزنـدان
- ۱۸ رُوِىَ اَنَّهُ «الرِّضا علیه السلام» قالَ: برُّوا اَوْلادَکُمْ وَ اَحْسِنُوا اِلَیْهِمْ فَاِنَّهُمْ یَظُنُّونَ اَنَّکُمْ تَرْزُقُونَهُمْ. [ بحارالأنوار، 74/77 .]
از امام هشتم علیه السلام نقل شده که فرمود: با فرزندان خود خوش رفتارى نمائید و به آنها احسان کنید چون آنها گمان مى کنند، که شما روزى آنها را مى دهید.
- نگاه به فرزند
- ۱۹ قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: اِذا نَظَرَ الْوالِدُ اِلى وَلَدِهِ فَسَرَّهُ کانَ لِلْوالِدِ عِتْقُ نَسَمَةٍ قِیْلَ یا رَسُولَ اللّهِ وَ اِنْ نَظَرَ سِتّینَ وَ ثَلاثَمِائَةِ نَظْرَةً؟ قالَ: اَللّهُ اَکْبَرُ. [ بحارالأنوار، 74/80 .]
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: هنگامى که پدر به فرزند نگاه کند و او را خوشحال کند مثل اینست که بنده اى را آزاد کرده است سؤال شد حتى اگر ۳۶۰ بار نگاه کند؟ فرمود: الله اکبر. «کنایه از اینکه بله، خدا بزرگتر از اینهاست».
بخش چهارم:
معاشرت با خویشاوندان
- معاشرت با خویشاوندان
- ۲۰ قالَ اَمیرُ المُؤْمِنینَ علیه السلام: وَاَکْرِمْ عَشیرَتَکَ فَاِنَّهُمْ جَناحُکَ الَّذى بِهِ تَطیرُ وَاَصْلُکَ الَّذى اِلَیْهِ تَصِیُر وَ یَدُکَ الَّذى بِها تَصُولُ. [ بحارالأنوار، 74/105 .]
امام على علیه السلام فرمود: خویشاوندانت را گرامى بدار، چون آنها بال تو هستند که توسط آنها پرواز مى کنى و ریشه تو هستند که به آن بر مى گردى و دست تو هستند که بواسطه او دفاع مى کنى.
- معـاشـرت بـا خویشان و قـیامـت
- ۲۱ عَنْ اَبى عَبْدِ اللّهِ علیه السلام: اِنَّ صِلَةَ الرَّحِمِ تُهَوِّنُ الْحِسابَ یَوْمَ الْقِیامَةِ. [ بحارالأنوار، 74/102 .]
از امام صادق علیه السلام نقل شده که فرمود: معاشرت و رفت و آمد با خویشاوندان، حساب روز قیامت را بر انسان آسان مى کند.
- اهمیّت معاشرت بـا خـویشان
- ۲۲ قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: صِلُوا اَرْحامَکُمْ فِى الدُّنْیا وَ لَوْ بِسَلامٍ. [ همان، 104 .]
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: در دنیا صله رحم کنید اگر چه فقط با سلام باشد.
- ارزش معاشرت
- ۲۳ قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: سِرْ سَنَتَیْنِ برَّ والِدَیْکَ سِرْ سَنَةً صِلْ رَحِمَکَ. [ همان، 103 .]
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: دو سال راه برو تا به پدر و مادر نیکى کنى و یکسال راه طى کن تا صله رحم انجام دهى.
- احـترام بـزرگسـالان
- ۲۴ قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: مَنْ وَقَّرَ ذاشَیْبَةٍ لِشَیْبَتِهِ آمَنـَهُ اللّهُ تَعـالى مِنْ فَـزَعِ یَـوْمِ الْقِـیامَةِ. [ بحار الأنوار، 75/137 .]
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس پیرمردى را بخاطر پیرى او گرامى بدارد، خداوند او را از سختى و هراس روز قیامت در امان قرار خواهد داد.
- آثار معاشرت با خـویشـاوندان
- ۲۵ عَنْ رُواتٍ قالِ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللّهِ صلی الله علیه و آله یَقُولُ: اِنَّ صِلَةَ الرَّحِمِ مَثْراةٌ فِى الْمالِ وَمَحَبَّةٌ فِى الاَْهْلِ وَمَنْسَأَةٌ فِى الاَْجَلِ. [ بحارالأنوار، 74/102 .]
روات مى گوید: از پیامبر شنیدم که مى فرمود: صله رحم موجب ازدیاد مال و محبوبیّت در میان خویشاوندان و تأخیر در مرگ مى شود.
بخش پنجم:
معاشرت با دوستان
- اظهار دوستى
- ۲۶ عَنْ اَبِى عَبْدِاللّهِ علیه السلام قال: اِذا اَحْبَبْتَ رَجُلاً فَاَخْبِرْهُ. [ همان، 181 .]
امام صادق علیه السلام فرمود: وقتى شخصى را دوست دارى دوست داشتن خود را به او اعلام کن.
- ارزش دوستى
- ۲۷ قالَ اَمیرُ الْمُؤْمِنینَ علیه السلام: اَلْمَوَدَّةُ قَرابَةٌ مُسْتَفادَةٌ. [ همان، 165 .]
امام على علیه السلام فرمود: رفاقت و دوستى یک نوع خویشاوندى اکتسابى است.
- برخـورد بـا دوسـت
- ۲۸ عَنْ اَبى جَعْفَرٍ علیه السلام قالَ: اَتى رَسُولَ اللّهِ صلی الله علیه و آله رَجُلٌ فَقالَ: یا رَسُولَ اللّهِ، اَوْصِنى فَکانَ فِیما اَوْصاهُ اَنْ قالَ: اِلْقَ اَخاکَ بِوَجْهٍ مُنْبَسِطٍ. [ بحارالأنوار، 74/171 .]
امام بـاقر علیه السلام فرمود: مـردى خدمت رسول خدا صلی الله علیه و آله آمد و عرض کـرد: اى رسول خدا، بمن وصیّتى کن پیامبر صلی الله علیه و آله ضمن سفارشهایش فـرمود: بـا دوست خود با روى خوش و اخـلاق خوب برخورد کن.
- مـرز دوسـتى
- ۲۹ قالَ اَمیُرالْمُؤْمِنینَ علیه السلام: اِبْذِلْ لِصَدیقِکَ کُلَّ الْمَوَدَّةِ، وَلاتَبْذُلْ لَهُ کُلَّ الطُّمَأنِینَةِ، وَاَعْطِهِ کُلَّ الْمُواساةِ وَلا تُفِضْ اِلَیْهِ بِکُلِّ الاَْسْرارِ. [ همان، 165 .]
امام على علیه السلام فرمود: با دوست خود در اظهار محبّت سنگ تمام بگذار، ولى صد در صد به او اعتماد نکن و شیوه احتیاط پیشه کن و با او به مواسات رفتار کن اما همه اسرار خود را به او مگو.
- برخورد بـا نیازهـاى دوسـت
- ۳۰ قالَ عَلِىٌ علیه السلام: لایُکَلِّفْ اَحَدُکُمْ اَخاهُ الطَّلَبَ اِذا عَرَفَ حاجَتَهُ. [ همان، 166 .]
امام على علیه السلام فرمود: وقتى کسى پى برد که دوستش به چیزى نیازمند است، باید قبل از درخواست نیاز او را بر طرف کند. «و او را وادار به سئوال و درخواست ننماید.»
- پـوزش پذیرى
- ۳۱ قالَ عَلِىٌ علیه السلام: اِقْبَلْ عُذْرَ اَخیکَ، وَاِنْ لَمْ یَکُنْ لَهُ عُذْرٌ فَالْتَمِسْ لَهُ عُذْرا. [ بحارالأنوار، 74/165 .]
امیر مؤمنان على علیه السلام فرمود: عذر برادر خود را بپذیر، و اگر او عذرى نداشت براى خطاى او عذرى بتراش.
- برخورد با حقوق دوست
- ۳۲ قالَ عَلِىٌ علیه السلام: لاتُضَیِّعَنَّ حَقّ اَخیکَ اِتِّکالاً عَلى مابَیْنَکَ وَبَیْنَهُ فَاِنِّهُ لَیْسَ لَکَ بِاَخٍ مَنْ ضَیَّعْتَ حَقَّهُ. [ همان، 165 .]
امام على علیه السلام فرمود: سعى کن حقوق برادرت را با اتکاء به دوستى و رفاقت پایمال نکنى، زیرا آنکس که حقّ او بوسیله تو ضایع گشته برادر دینى تو نخواهد بود.
بخش ششم:
معاشرتبا زیردستان و خدمتکاران
- معـاشـرت با زیـردستان
- ۳۳ قالَ اَبُوذَرٍّ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللّهِ صلی الله علیه و آله یَقُولُ: اِخْوانُکُمْ جَعَلَهُمُ اللّهُ تَحْتَ اَیْدیکُمْ، فَمَنْ کانَ اَخُوهُ تَحْتَ یَدِهِ فَلْیُطْعِمْهُ مِمّا یَأْکُلُ وَلْیُکْسِهِ مِمّا یَلْبِسُ وَلا یُکَلِّفْهُ ما یَغْلِبُهُ فَاِنْ کَلَّفَهُ ما یَغْلِبُهُ فَلْیُعِنْهُ. [ بحارالأنوار، 74/141 .]
ابوذر مى گوید: از رسول خدا صلی الله علیه و آلهشنیدم که فرمود: خداوند بعضى از برادران شما را زیر دست شما قرار داده هر کس برادر و هم نوعش را زیردست دارد باید از آنچه خود مى خورد به او بخوراند، و از آنچه مى پوشد به او هم بپوشاند، و هیچ وقت کارى که خارج از قدرت اوست به او نسپارد و اگر کار دشوارى را به او سپرد او را کمک کند.
- بـرخـورد با خدمتـکاران
- ۳۴ قالَ عَلِىٌ علیه السلام: وَاجْعَلْ لِکُلِّ اِنْسانٍ مِنْ خَدَمِکَ عَمَلاً تَأْخُذُهُ بِهِ، فَاِنَّهُ اَحْرى اَلاّ یَتَوا کَلُوا فِى خِدْمَتِکَ. [ نهج البلاغه، ص 405 .]
امام على علیه السلام فرمود: مسئولیت هر یک از زیردستان خود را مشخّص نما و بعد بازخواست کن، که این بهتر است براى اینکه هریک مسئولیّت را به گردن دیگرى نیندازد.
بخش هفتم:
معاشـرت با همسایـگان
- رسول خـدا صلى الله علیه وآله و همسایه
- ۳۵ قالَ اَمیرُالْمُؤْمِنینَ علیه السلام: وَاللّهَ، اَللّهَ فِى جیرانِکُمْ، فَاِنَّهُمْ وَصِیَّةُ نَبِیِّکُمْ مازالَ یُوصِى بِهِمْ حَتَّى ظَنَنَّا اَنَّهُ سَیُوَرِّثُهُمْ. [ نهج البلاغه، 422 .]
امام على علیه السلام فرمود: خدا را، خدا را درباره همسایگان که آن سفارش پیامبر صلی الله علیه و آله شماست، پیامبر صلی الله علیه و آلهمرتّب درباره همسایه سفارش مى کرد تا جائیکه ما گمان کردیم که همسایه از همسایه ارث خواهد برد.
- رفتار با همسایه
- ۳۶ عَنِ الصّادِقِ علیه السلام قالَ: اَحْسِنْ مُجاوَرَةَ مَنْ جاوَرْتَ تَکُنْ مُسْلِما. [ بحارالأنوار، 74/158 .]
امام صادق علیه السلام فرمود: با همسایه ات خوشرفتارى کن تا مسلمان راستین باشى.
- خـوشرفتارى با همـسایه
- ۳۷ عَنْ اَبِى عَبْدِاللّهِ علیه السلام قالَ: عَلَیْکُمْ بِحُسْنِ الْجَوارِ فَاِنَّ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ اَمَرَ بِذلِکَ. [ همان، 150 .]
امام صادق علیه السلام فرمود: بر شما باد به خوشرفتارى با همسایه، چون خداوند تبارک و تعالى به آن امر فرموده است.
بخش هشتم:
معاشرتبا یتیمان و بیمارانو ضعیفان
- بـرخـورد با یتـیمان
- ۳۸ قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: کُنْ لِلْیَتیمِ کَالاَْبِ الرَّحیمِ وَاعْلَمْ اَنَّکَ تَزْرَعُ کَذلِکَ تَحْصُدُ. [ بحارالأنوار، 77/173 .]
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: براى یتیم همچنان پدرى مهربان باش و بدان همانطور که کشت مى کنى درو خواهى کرد.
- بـرخـورد با بیماران
- ۳۹ قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله : لاتُدیمُوا النَّظَرَ اِلى اَهْلِ الْبَلاءِ وَالْمجْذُومینَ فَاِنَّهُ یَحْزُنُهُمْ. [ بحارالأنوار، 75/15 .]
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: نگاه خود را به گرفتار و معلولها و جذامیها، طولانى نکنید چون نگاه طولانى شما، آنها را محزون و رنجیده خاطر مى کند.
- بـرخـورد با ضعـیفان
- ۴۰ عَنْ اَبى جَعْفَرٍ علیه السلام: اَرْبَعٌ مَنْ کُنَّ فِیهِ بَنَى اللّهُ لَهُ بَیْتا فِى الْجَنَّةِ: مَنْ آوَى الْیَتیمَ، وَ رَحِمَ الضَّعیفَ، وَ اَشْفَقَ عَلى والِدَیْهِ وَرَفِقَ بِمَمْلُوکِهِ. [ همان، 20 .]
از امام باقر علیه السلام نقل شده که فرمود: هر کس داراى چهار صفت باشد، خداوند براى او خانه اى در بهشت مى سازد. ۱ ـ یتیم را پناه دهد ۲ ـ به ضعیف رحم کند ۳ ـ به پدر و مادر مهر بورزد ۴ ـ با غلام و کنیزش مدارا نماید.
