چهل حدیث در باره مساجد
۱ـ «پیامبرگرامی اسلام صلیالله علیه و آله و سلم»:
اَلمَساجِدُ مَجالِسُ الأنبیاء علیهم السلام.
مساجد، محفل پیامبران علیهم السلام است. (مستدرک، ج ۳، ص ۳۶۳).
۲ـ «پیامبرگرامی اسلام (صلیالله علیه و آله و سلم)»:
الْمَساجِدُ بُیوتُ الْمُتَّقین.
مساجد، خانة پرهیزگاران است. (مستدرک، ج ۳، ۳۶۳)
۳ـ «پیامبرگرامی اسلام صلیالله علیه و آله و سلم»:
اَلمَساجِدُ سُوقٌ مِنْ اَسْواقِ الـآخِرَةِ، قِراها اَلْمَغْفِرَةُ وَ تُحْفَتُها الْجَنَّةُ!
مساجد بازاری از بازارهای آخرتند، پذیرایی آن مغفرت و تحفهاش بهشت است! «مستدرک، ج ۳، ص ۳۶۱»
۴ـ «پیامبرگرامی اسلام صلیالله علیه و آله و سلم»:
مَنْ کانَتِ الْمَساجِدُ بَیتَهُ ضَمِنَ اللهُ لَهُ الرَّوحَ وَ الرّاحَةَ وَ الْجَوازَ عَلَی الصّراطِ.
کسی که مسجد خانه او باشد (مرتب به مسجد تردّد کند) خداوند، آسایش و کامیابی او و عبور از صراط را برایش ضمانت کرده است. (مستدرک، ج ۳، ص ۳۶۳)
۵ـ «امام محمدباقر علیهالسلام»:
مَن بَنی مَسجِداً ولَو مِثلَ مَفحَصِ قَطاةٍ بَنَی اللّهُ لَهُ بَیتاً فِی الجَنَّةِ.
کسیکه یک مسجد بنا کند ـ هر چند کوچک باشد ـ خداوند یک خانه در بهشت برای او بنا مینماید. (وسائل، ج ۳، ص ۴۸۶)
۶ـ «امام جعفرصادق علیهالسلام»:
مَنْ وَقَّرَ مَسْجِداً، لَقِیَ اللهُ یوْمَ یلْقاهُ ضاحِکاً مُسْتَبْشِراً وَ اَعْطاهُ اللهُ کِتابَهُ بِیمینِهِ
کسی که حرمت مسجد را نگهدارد خدا را (فردا) شادان و خندان ملاقات خواهد کرد و پروندة اعمالش را به دست راست او خواهند داد. (جامع احادیث الشیعة، ج ۴، ص ۵۵۹)
۷ـ «امام محمدباقر علیهالسلام»:
تَعاهَدُوا نِعالَکُم عِنْدَ اَبْوابِ مَساجِدِکُم.
پیش از ورود به مسجد کفشهای خود را (از جهت آلودگی و نجاست) وارسی نمایید. (وسائل، ج۳، ص۵۰۴)
۸ـ «پیامبرگرامی اسلام صلیالله علیه و آله و سلم»:
لاتَجْعَلُوا الْمَساجِدَ طُرُقاً حَتّی تُصَلّوا فِیها رَکْعَتَینِ.
مساجد را معبر و گذرگاه خود قرار ندهید و تا دو رکعت نماز (مانند نماز تحیّت) در آن نخوانید از آن خارج نشوید. «الفقیه، ج ۲، ص ۱۹۴»
۹ـ «مولی امیرالمؤمنین علیهالسلام»:
اَلجَلسةُ فیالجامعِ خَیرٌلی مِنَ الجَلسةِ فیالجَنّةِ، لأَنَّ الجنَّةَ فیها رِضی نَفسی وَ الجامِعُ فیهِ رِضی ربّی.
جلوس من در مسجد از سکونت در بهشت برایم بهتر است زیرا اقامت من در بهشت موجب خوشنودی من است ولی بودن من در مسجد موجب رضا و خوشنودی خدا است. (وسائل، ج ۳، ص ۴۸۲)
۱۰ـ «پیامبرگرامی اسلام صلیالله علیه و آله و سلم»:
المَسجُد غریبٌ فیما بینَ قومٍ لایُصَلُّونَ فیهِ إنَّ الله تعالی لا یَنظُرُ اِلَیهِم یَومَ القیامَة.
مسجد در میان مردمی که در آن نماز نمیخوانند غریب است و خداوند در روز قیامت نظر رحمت خود را از آنها دریغ خواهد کرد. (بحار، ج ۷۸، ص ۱۱۵)
۱۱ـ «پیامبر گرامی اسلام صلیالله علیه و آله و سلم»:
کُلُ جُلوسٍ فِی المَسجِدِ لَغوٌ إلّا ثَلاثَةً: قِراءَةُ مُصَلٍّ أو ذِکرُ اللهِ أو سائلٌ عَن عِلمٍ؛
هر جلوسی در مسجد جز برای این سه چیز لغو و تباه است: نماز خواندن یا ذکر خدا گفتن و یا فرا گرفتن علوم و معارف الهی. (بحار، ج ۷۷، ص ۸۶)
۱۲ـ «امام جعفرصادق علیهالسلام»:
قال اللهُ تبارکَ و تعالی اِنَّ بُیُوتِی فِی الْأَرْضِ اَلْمَسَاجِدُ، فَطُوبَی لِعَبْدٍ تَطَهَّرَ فِی بَیْتِهِ ثُمَّ زَارَنِی فِی بَیْتِی أَلا إِنَّ عَلَی الْمَزُورِ کَرَامَةَ الزَّائِرِ.
خدای تبارک و تعالی میفرماید: مساجد خانههای من در زمیناند. خوشا به حال بندهای که در خانهاش خود را طاهر کند (وضو بگیرد) بعد مرا در خانهام زیارت نماید. اینجا دیگر بر میزبان است که مهمان خود را گرامی بدارد. (ثوابالاعمال، ص ۶۹)
۱۳ـ «پیامبرگرامی اسلام صلیالله علیه و آله و سلم»:
مَنْ مَشی إلی مَسْجِدٍ مِنْ مَساجِدِ اللّهِ، فَلَهُ بِکُلِ خُطْوَةٍ خَطاها حَتّی یَرْجِعَ إلی مَنْزِلِهِ، عَشْرُ حَسَناتٍ، وَ مُحِیَ عَنْهُ عَشْرُ سَیِّئاتٍ، وَ رُفِعَ لَهُ عَشْرُ دَرَجاتٍ.
هرکس به سوی مسجد گام بردارد در برابر هر گامی ده حسنه برایش ثبت و ده گناهش پاک و ده درجه و منزلت او (در بهشت) بالا میرود. (وسائل، ج ۳، ص ۴۸۳)
۱۴ـ «پیامبرگرامی اسلام صلیالله علیه و آله و سلم»:
مَنْ مَشی مِنْکُمْ فی ظُلَمِ اللَّیْلِ اِلَی الْمَساجِدِ مَشی بِالنُورِ التّامِّ یَوْمَ الْقِیامَةِ یَسْعی بَیْنَ یَدَیْهِ؛
کسی که در ظلمت شب (برخیزد و) روانة مسجد گردد در روز (ظلمانی) قیامت همراه انوار درخشانی که در پیشاپیش او شتابان در حرکتاند قدم خواهد برداشت. (شهابالاخبار، ص ۱۷۸)
۱۵ـ «امام جعفرصادق علیهالسلام»:
لاصَلاةَ لِجارِ المَسجِدِ إلاّ فی المَسجدِ ، إلاّ أنْ یَکونَ لَهُ عُذرٌ أو بهِ عِلَّةٌ.
همسایة مسجد باید نماز خود را در مسجد بخواند مگر در مواردی که معذور یا بیمار باشد. (مستدرک، ج ۳، ص ۳۵۶)
۱۶ـ «مولی امیرالمؤمنین علیهالسلام»:
حَریمُ الْمَسْجِدِ اَرْبَعُونَ ذِراعاً وَ الْجِوارُ اَرْبَعُونَ داراً مِنْ اَرْبَعَةِ جَوانِبِها.
حریم مسجد تا چهل ذراع (بیست متر) است و حد همسایگی مسجد تا فاصلة چهل خانه از چهار طرف آن میباشد. (وسائل، ج ۳، ص ۴۸۴)
۱۷ـ «پیامبر گرامی اسلام صلیالله علیه و آله و سلم»:
اَلْجُلُوسُ فِی الْمَسْجِدِ لِإنْتِظارِ الصَّلوةِ عِبادَةٌ مالَمْ یُحْدِثْ. قیلَ یا رسولَ الله وَ مَا الْحَدَثُ؟
قالَ اَِلاِغْتِیابُ!
جلوس در مسجد در انتظار نماز تا زمانیکه حدثی از انسان سرنزند برایش عبادت است، عرض شد یا رسولالله حدث کدام است؟ فرمود غیبت کردن! (اصول کافی، ج ۳، ص ۶۰ ـ بحار، ج ۸۳، ص ۳۸۴)
۱۸ـ «امام جعفرصادق علیهالسلام»:
صَلُّوا مِنَ الْمَسَاجِدِ فِی بِقَاعٍ مُخْتَلِفَةٍ فَإِنَّ کُلَّ بُقْعَةٍ تَشْهَدُ لِلْمُصَلِّی عَلَیْهَا یَوْمَ الْقِیَامَةِ.
در مسجد در نقاط مختلف آن نماز بخوانید که هر قطعه در روز قیامت برای کسیکه بر آن نماز خوانده گواهی خواهد دارد. (وسائل، ج ۳، ص ۴۷۴)
۱۹ـ «امام جعفرصادق علیهالسلام»:
لَا یَرْجِعُ صَاحِبُ الْمَسْجِدِ بِأَقَلَّ مِنْ إِحْدَی ثَلَاثِ خِصَالٍ: إِمَّا دُعَاءٌ یَدْعُو بِهِ یُدْخِلُهُ اللَّهُ بِهِ الْجَنَّةَ وَ إِمَّا دُعَاءٌ یَدْعُو بِهِ فَیَصْرِفُ اللَّهُ عَنْهُ بَلَاءَ الدُّنْیَا وَ إِمَّا أَخٌ یَسْتَفِیدُهُ فِی اللَّهِ.
کسیکه اهل مسجد باشد حداقل یکی از این سه بهره نصیب او میشود: دعائی بوده که خدا او را سزاوار بهشت کرده یا بلائی بوده که از او دفع شده یا یک برادر دینی قسمت او شده که برای رضای خدا از او بهرهمند میگردد. (وسائل، ج ۳، ص ۴۷۷)
۲۰ـ «امام علیبنموسیالرضا علیهالسلام»:
اَلْفَضْلُ فی دُخُولِ المَسْجِدِ، اَنْ تَبْدَأَ بِرِجْلِکَ الْیُمْنی اِذا دَخَلْتَ وَ بِالْیُسْری اِذا خَرَجْتَ.
فضیلت ورود به مسجد در آن است که با پای راست داخل و با پای چپ از آن خارج شوی. (وسائل الشیعه، ج ۳، ص ۵۱۷)
۲۱ـ «امام جعفرصادق علیهالسلام»:
البُزاقُ فی المَسجدِ خطیئةٌ و کفّارَتُهُ دَفنُهُ.
در مسجد، آب دهان انداختن خطا است و کفارهاش پاک کردن و از بین بردن آن است. (وسائل ج ۳، ص ۴۹۹)
۲۲ـ «امام محمدباقر علیهالسلام»:
مَنْ رَدَّ رِیقَهُ تَعْظِیماً لِحَقِّ الْمَسْجِدِ جَعَلَ اللّهُ رِیقَهُ صِحَّةً فی بَدَنِهِ وَعُوفِی مِنْ بَلوی فی جَسَدِهِ.
کسی که به پاس حرمت مسجد آب دهان خود را فرو برد (و در مسجد نیندازد) خداوند همان بزاقش را عامل سلامتی تن او قرار میدهد و عوارض جسمانی وی را برطرف مینماید. (وسائل، ج ۷، ص ۴۹۹)
۲۳ـ «امام محمدباقر علیهالسلام»:
لَحَدیثُ الْبَغْیِ فِی الْمَسْجِدِ، یأکُلُ الْحَسَناتِ کَما تَأکُلُ الْبَهیمَةُ الْحَطَبَ.
در مسجد، لغویات و حرفهای نامربوط زدن ثوابها را (آنچنان) میخورند و از بین میبرند همانند چهارپایان که علف را (با حرص و وَلَع) میخورند و از بین میبرند. (مستدرک، ج ۳، ص ۳۷۱)
۲۴ـ «پیامبرگرامی اسلام صلیالله علیه و آله و سلم»:
إِنَّ اللهَ یُعْطِیکَ مَا دُمْتَ جَالِساً فِی الْمَسْجِدِ بِکُلِّ نَفَسٍ تَنَفَّسْتَ فیه دَرَجَةً فِی الْجَنَّةِ وَ تُصَلِّی عَلَیْکَ الْمَلَائِکَةُ وَ یُکْتَبُ لَکَ عَشْرُ حَسَنَاتٍ وَ یُمْحی عَنْکَ عَشْرُ سَیِّئَاتٍ.
تا زمانی که در مسجد به سر میبری خداوند به تعداد هر نَفَسی در آن یک درجه منزلت در بهشت برای تو بالا میبرد و فرشتگان بر تو درود میفرستند و ده حسنه برایت ثبت و ده گناهت پاک میگردد. (بحار، ج ۸۳، ص ۳۷۰)
۲۵ـ «پیامبرگرامی اسلام صلیالله علیه و آله و سلم»:
خیرُ النّاسِ أَوَّلـُهُم دخولاً فی المسجدِ وآخِرُهُم خُروجاً.
بهترین مردم اولین کسانی هستند که وارد مسجد میشوند و آخرینشان که از آن خارج میگردند. (مستدرک، ج ۳، ص ۳۶۲)
۲۶ـ «امام محمدباقر علیهالسلام»:
الجُنُبُ و الحائِضُ یَدخُلانِ المَسجِدَ مُجتازَین و لایَقعُدانِ فیهِ و لایَقْربانِ المسجدَینِ الحَرَمَین.
آدم جُنُب و زن حائض، تنها میتوانند در حال عبور از یک درِ مسجد وارد و از درِ دیگر آن خارج شوند و حق توقف در آن را ندارند. اما حرمین شریفین (مسجدالحرام و مسجدالنبی صلیالله علیه و آله و سلم حتّی حق ورود به آنها را هم ندارند. (وسائل، ج ۱، ص ۴۸۸)
۲۷ـ امام حسن مجتبی(ع):
اَلْغَفْلَةُ تَرکُکَ الْمَسْجِدَ، وَ طَاعَتُکَ الْمُفْسِدَ
غفلت تو در این است که رابطة خود را با مسجد قطع میکنی و راه مُفسدین و تبهکاران را پیشه میگیری. (بحار، ج ۷۸، ص ۱۱۵)
۲۸_ «پیامبرگرامی اسلام صلیالله علیه و آله و سلم»:
یَجیءُ یَومَ القِیامَةِ ثَلاثَةٌ یَشکونَ: المُصحَفُ وَالمَسجِدُ وَ العِترَةُ.
روز قیامت سه نَفر میآیند و (از امت) شکایت میکنند: یکی قرآن، دیگری مسجد و دیگر عترت و اهل بیت مناند. (وسائل، ج ۳، ص ۴۸۴)
۲۹ـ «پیامبرگرامی اسلام صلیالله علیه و آله و سلم»:
مَنْ أَحَبَّ أَنْ لَایُظْلَمَ لَحَدُهُ فَلْیُنَوِّرِ الْمَسَاجِدَ.
هر کس دوست دارد که قبرش تاریک و ظُلُمانی نباشد مساجد را روشنائی دهد. (مستدرک، ج ۳، ص ۳۸۵)
۳۰ـ «پیامبرگرامی اسلام صلیالله علیه و آله و سلم»:
مَنْ أَحَبَّ أَنْ یَبْقی طَرِیّاً تَحْتَ الْأَرْضِ فَلَایَبْلی جَسَدُهُ فَلْیَشْتَرِ بُسُطَ الْمَساجِدِ.
هر کس دوست دارد بدن او در قبر تر و تازه بماند و از بین نرود برای مساجد فرش و زیرانداز تهیه نماید. (مستدرک، ج ۳، ص ۳۸۵)
۳۱ـ «پیامبرگرامی اسلام صلیالله علیه و آله و سلم»:
مَنْ اَحَبَّ أَنْ یَکُونَ قَبْرُهُ وَاسِعاً فَسیحاً فَلْیُبْنِ المَسَاجِدَ.
هر کس دوست دارد قبر او وسیع و فراخ باشد مسجد بسازد. (مستدرک، ج ۳، ص ۳۸۵)
۳۲ـ «پیامبرگرامی اسلام صلیالله علیه و آله و سلم»:
ما مِن یَومٍ إلاّ و مَلَکٌ یُنادی فِی المَقابِر: مَن تَغبِطونَ؟ فَیقولونَ: «أهلَ المَساجِدِ؛ یُصَلّونَ و لا نَقدِرُ و یصومُونَ و لا نَقدِرُ و …».
روزی بر اهل قبور نمیگذرد مگر مَلکی آنها را ندا میکند: شما چه کسی را غبطه میخورید و او را آرزو میکنید؟ میگویند: غبطه و آرزوی ما مسجدیان هستند، آنها نماز میخوانند و ما نمیتوانیم بخوانیم، آنها روزه میگیرند و ما نمیتوانیم روزه بگیریم و… (مستدرک، ج۳، ص ۴۶۳)
۳۳ـ «مولی امیرالمؤمنین علیهالسلام»:
أَرْبَعَةٌ مِنْ قُصُورِ الْجَنَّةِ فِی الدُّنْیَا: الْمَسْجِدُ الْحَرَامُ وَ مَسْجِدُ الرَّسُولِ صلی الله علیه وآله وَ مَسْجِدُ بَیْتِ الْمَقْدِسِ وَ مَسْجِدُ الْکُوفَةِ.
چهار بقعه در دنیا از قصرهای بهشتی است: مسجد الحرام و مسجد النبی(ص) و مسجد الاقصی و مسجد کوفه. (وسائل، ج ۳، ص ۵۴۵)
۳۴ـ «پیامبرگرامی اسلام صلیالله علیه و آله و سلم»:
صَلَاةٌ فِی مَسْجِدِی تَعْدِلُ عِنْدَ اللَّهِ عَشَرَةَ آلافِ صَلَاةٍ فِی غَیْرِهِ مِنَ الْمَسَاجِدِ إِلَّا الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ فَإِنَّ الصَّلَاةَ فِیهِ تَعْدِلُ مِائَةَ أَلْفِ صَلَاةٍ.
خواندن یک نماز در مسجد مَن، برابر ده هزار نماز در مساجد دیگر است. مگر مسجدالحرام که نماز در آن با صد هزار نماز برابری میکند. (ثوابالاعمال، ص ۷۳)
۳۵ـ «امام جعفرصادق علیهالسلام»:
صَلاةٌ فی مسجِدِ الکوُفَةِ تَعدِلُ اَلفَ صَلاةٍ فی غَیرِهِ مِنَ المَساجِدِ.
خواندن یک نماز در مسجد کوفه برابر هزار نماز در مساجد دیگر است. (ثوابالأعمال، ص ۷۴)
۳۶ـ «مولی امیرالمؤمنین علیهالسلام»:
اَلنّافِلةُ فی هذا المَسجدِ (الکوفه) تَعدِلُ عُمرةً مَعَ النَّبِیِّ(ص) وَ الفَریضَةُ تَعدِلُ حَجَّةً مَعَ النّبِیِّ(ص) وَ قَد صلّی فیه اَلفُ نَبِیٍّ وَ اَلفُ وَصِیٍّ.
خواندن یک نماز نافله در مسجد کوفه ثواب یک عمره در معیّت نبی اکرم صلیالله علیه و آله و خواندن یک نماز واجب در آن نیز ثواب یک حج در معیّت حضرتش خواهد داشت. در این مسجد هزار پیغمبر و هزار جانشین پیغمبر علیهالسلام نماز به جای آوردهاند. (وسائل، ج ۳، ص ۵۲۵)
۳۷ـ «امام جعفرصادق علیهالسلام»:
تُستَحَبُّ الصّلاةُ فی مَسجِدِ «اَلغَدیر» لِأَنَّ النَّبِیَّ صَلَّیالله عَلَیه وآلِه اَقامَ فِیهِ أمیرَالمؤمنین(علیهالسلام) وهَوَ مَوضِعٌ اَظهراللهُ عَزَّوجَلّ فیه الحَقَّ.
مستحب است انسان در مسجد «الغدیر» نماز بخواند، آنجا موضع (شریفی) است که پیامبر اکرم صلیالله علیه و آله امیرالمؤمنین علیهالسلام را به جانشینی خود منصوب نمود و خداوند متعال در آنجا، حق را آشکار و بر همگان اعلام فرمود (وسائل، ج ۳، ص ۵۴۶)
۳۸ـ «پیامبرگرامی اسلام صلیالله علیه و آله و سلم»:
مَن اَتی مسجدی هذا مَسجِدَ «قُبا» فَصلّی فیه رَکعَتَین رَجَعَ بِعُمرةٍ.
هر کس به مسجد من در «قُبا» بیاید و در آن دو رکعت نماز بگزارد ثواب یک عمره خواهد داشت. (المحجَّةالبَیضاء، ج ۲، ص ۱۵۷)
۳۹ـ «امام جعفرصادق علیهالسلام»:
مَا مِنْ مَکْرُوبٍ یَأْتِی مَسْجِدَ السَّهْلَةِ، فَیُصَلِّی فِیهِ رَکْعَتَیْنِ بَیْنَ الْعِشَائَینِ وَ یَدْعُو اللَّهَ عَزَّ و جلَّ إِلاَّ فَرَّجَ اللَّهُ کُرْبَتَهُ.
هر شخص گرفتاری که به مسجد سهله بیاید و بین نماز مغرب و عشا دو رکعت نماز بخواند و از خداوند متعال حاجت خود را بخواهد، حاجتش را روا میفرماید. (وسائل، ج۳، ص۵۲۳)
۴۰ـ «امام جعفرصادق علیهالسلام»:
صّلاةٌ فِی بَیْتِ المَقْدِسِ أَلْفُ صَلاةٍ، و صَلاةٌ فی مَسْجِدِ الأَعْظَمِ مِأََةُ صَلاةٍ، و صَلاةٌ فِی مَسْجِدِ القَبیلَةِ خَـمْسٌ و عِشرون صَلاةٌ فِی مَسْجِدِ السُّوقِ إِثْنَتا عَشْرَةَ صَلاةً.
خواندن یک نماز در مسجدالاقصی برابر هزار نماز است و در مسجد جامع شهر برابر صد نماز و در مسجد محله بیست و پنج نماز و در مسجد بازار برابر دوازده نماز میباشد. (ثوابالاعمال، ص ۷۵)