چهل حدیث در باره دنیا
حدیث اول:
امام على علیه السلام:
أبلَغُ ناصِحٍ لَکَ الدُّنیا لَوِ انتَصَحتَ بِما تُریکَ مِن تَغایُرِ الحالاتِ، و تُؤذِنُکَ بِهِ مِنَ البَینِ وَالشَّتاتِ .
بهترین پندآموز براى تو دنیاست، اگر از دگرگونى حالاتى که به تو نشان مىدهد و از جدایى و پراکندگى اى که به تو اعلام مىکند، پند گیرى.
حدیث دوم:
امام على علیه السلام
اِعتَبِر بِما مَضى مِنَ الدُّنیا لِما بَقِیَ مِنها؛ فَإِنَّ بَعضَها یُشبِهُ بَعضا، وآخِرَها لاحِقٌ بِأَوَّلِها، وکُلُّها حائِلٌ مُفارِقٌ
از گذشته دنیا براى آیندهاش عبرت بگیر؛ زیرا همه اجزاى آن، شبیه یکدیگرند و انجام آن به آغازش مىپیوندد و تماماً دگرگون شونده و از کف رفتنى است
حدیث سوم:
امام صادق علیه السلام
أیُّهَا النّاسُ، إنَّ هذِهِ الدُّنیا دارُ فِراقٍ ودارُ التِواءٍ لا دارُ استِواءٍ، عَلى أنَّ فِراقَ المَألوفِ حُرقَةٌ لا تُدفَعُ، ولَوعَةٌ لا تُرَدُّ
اى مردم! این دنیا، سراى فراق و خانه پیچ در پیچ است، نه خانهاى سرْ راست. فراق عزیزان، داغى است که مانعش نمىتوان شد و سوزى است که جلوى آن را نمىتوان گرفت.
حدیث چهارم:
امام على علیه السلام
اُوصیکُم عِبادَ اللّهِ بِتَقوَى اللّهِ الَّذی ضَرَبَ الأَمثالَ . . . وأنذَرَکُم بِالحُجَجِ البَوالِغِ، فَأَحصاکُم عَدَدا ووَظَّفَ لَکُم مُدَدا، فی قَرار خِبرَةٍ ودارِ عِبرَةٍ، أنتُم مُختَبَرونَ فیها ومُحاسَبون عَلَیها .
اى بندگان خدا ! شما را به پروا از آن خدایى سفارش مىکنم که نمونهها آورده... و با حجّتهاى رسا هشدارتان داده است، شمار شما را مىداند، و عمرى برایتان مقرّر کرده است، در جایگاه آزمایش و سراى عبرت . شما در دنیا آزمایش مىشوید و براى آن، مورد حسابرسى قرار مىگیرید
حدیث پنجم:
امام على علیه السلام
الدُّنیا دارُ مَمَرٍّ لا دارُ مَقَرٍّ، وَالنّاسُ فیها رَجُلانِ : رَجُلٌ باعَ فیها نَفسَهُ فَأَوبَقَها، ورَجُلٌ اِبتاعَ نَفسَهُ فَأَعتَقَها
دنیا، گذرگاه است، نه قرارگاه؛ و مردم در آن دو دستهاند: دستهاى که در دنیا خود را فروختند و به نابودى افکندند، و دستهاى که خود را خریدند و آزاد کردند.
حدیث ششم:
امام على علیه السلام
إنَّ الدُّنیا لَم تُخلَق لَکُم دارَ مُقامٍ، بَل خُلِقَت لَکُم مَجازا لِتَزَوَّدوا مِنهَا الأَعمالَ إلى دارِ القَرارِ . فَکونوا مِنها عَلى أوفازٍ، وقَرِّبُوا الظُّهورَ لِلزِّیالِ (لِلزَّوالِ)
دنیا آفریده نشده که سراى ماندن شما باشد، بلکه آفریده شده، که گذرگاه شما باشد تا از آن براى سراى ماندگارىتان توشه عمل برگیرید. پس، در دنیا همواره مهیّاى سفر باشید و مَرکبها را براى رفتن، آماده سازید.
حدیث هفتم:
امام على علیه السلام
إنَّ الدُّنیا لَم تُخلَق لَکُم دارَ مُقامٍ ولا مَحَلَّ قَرارٍ، وإنَّما جُعِلَت لَکُم مَجازا لِتَزَوَّدوا مِنهَا الأَعمالَ الصّالِحَةَ لِدارِ القَرارِ . فَکونوا مِنها عَلى أوفازٍ، ولا تَخدَعَنَّکُم مِنهَا العاجِلَةُ ولا تَغُرَّنَّکُم فیهَا الفِتنَةُ
دنیا آفریده نشده که براى شما سراى ماندن و جاى آسودن باشد؛ بلکه گذرگاه شما قرار داده شده است تا از آن براى سراى استقرارتان توشه اعمال نیک بردارید . پس، در دنیا همواره آماده باشید؛ و زنهار که خوشىهاى زودگذر آن، شما را نفریبد و فریبندگىهایش شما را گول نزند.
حدیث هشتم:
امام على علیه السلام
إنَّما سُمِّیَتِ الدُّنیا دُنیا؛ لاِءَنَّها أدنى مِن کُلِّ شَیءٍ.
دنیا را دنیا نامیده اند، چون فرومایه تر از هر چیزى است.
حدیث نهم:
پیامبر خدا صلى الله علیه وآله
الدُّنیا دَنِیَّةٌ خُلِقَت مِن دونِ الآخِرَةِ، ولَو خُلِقَت مَعَ الآخِرَةِ لَم یَفنَ أهلُها، کَما لا یَفنى أهلُ الآخِرَةِ ـ
در پاسخ به این پرسش که چرا دنیا را دنیا، گفته اند؟ ـ دنیا، پست و نزدیک و پیش از آخرت آفریده شده است. اگر دنیا همزمان با آخرت آفریده شده بود، اهل آن فانى نمى شدند، چنان که اهل آخرت فنا نمى پذیرند
حدیث دهم:
امام على علیهالسلام
کُلُّ أحوالِ الدُّنیا زِلزالٌ، ومِلکُها سَلَبٌ وَانتِقالٌ .
احوال دنیا، همه لرزان است و دارایى آن، گرفتنى و قابل سپردن به دیگرى
حدیث یازدهم:
امام على علیه السلام
مَن سَعى فی طَلَبِ السَّرابِ، طالَ تَعَبُهُ وکَثُرَ عَطَشُهُ
هرکه در پىِ سراب بدَوَد، خسته تر و تشنه تر مى شود.
حدیث دوازدهم:
پیامبر خدا صلى الله علیه وآله
لا تَسُبُّوا الدُّنیا؛ فَنِعمَت مَطِیَّةُ المُؤمِنِ، فَعَلَیها یَبلُغُ الخَیرَ، وبِها یَنجو مِنَ الشَّرِّ . إنَّهُ إذا قالَ العَبدُ : لَعَنَ اللّهُ الدُّنیا، قالَتِ الدُّنیا لَعَنَ اللّهُ أعصانا لِرَبِّهِ
به دنیا ناسزا مگویید؛ چه، دنیا نیکو مَرکبى است براى مؤمن؛ به وسیله آن به خوبى مىرسد و از بدى مى رَهَد. هرگاه بنده بگوید: «لعنت خدا بر دنیا»، دنیا گوید: لعنت خدا بر نافرمانترینِ ما از پروردگارش.
مَن قالَ : قَبَّحَ اللّهُ الدُّنیا، قالَتِ الدُّنیا : قَبَّحَ اللّهُ أعصانا لَهُ
هرکس بگوید: «ننگ بر این دنیا»، دنیا گوید: ننگ بر نافرمانترینِ ما از خدا
حدیث سیزدهم:
امام على علیه السلام
کُلُّ مُدَّةٍ مِنَ الدُّنیا إلَى انتِهاءٍ، وکُلُّ حَیٍّ فیها إلى مَماتٍ وفَناءٍ
هر زمانى از دنیا، سرانجام به پایان مىرسد و هر زندهاى در آن، رو به سوى مرگ و نیستى است
حدیث چهاردهم:
امام على علیه السلام
أسبابُ الدُّنیا مُنقَطِعَةٌ، وعَواریها مُرتَجِعَةٌ
اسباب دنیا از هم گسیختنى است و عاریه هاى آن، بازگشتنى
حدیث پانزدهم:
نَحوَ ما مَرَّ إلى أن قالَ ـ فَإِن ذَمَمتَها لِصَبِرِها فَامدَحها لِشَهدِها، وإلاّ فَاطرَحها لا مَدحَ ولا ذَمَّ، قَد مُثِّلَت لَکَ نَفسُکَ حَتّى ما یُغنی عَنکَ بُکاؤُکَ، ولا یَرحَمُکَ إخاؤُکَ .
امام على علیه السلام ـ در حدیثى نظیر حدیث پیشین، با این افزوده ـ :
اگر دنیا را بر شَرَنگش نکوهش مىکنى، براى شهدش نیز او را بستاى، وگرنه رهایش کن؛ نه بستاى و نه نکوهش نماى . نفس تو برایت نمونه آورده شده است تا جایى که نه گریه ات گِرِه از کار تو مىگشاید، و نه برادرى و رفاقتت به تو رحم مىکند.
حدیث شانزدهم:
پیامبر خدا صلى الله علیه وآله فِی التَّحذیرِ مِنَ الدُّنیا ـ
أیُّهَا النّاسُ ! هذِهِ دارُ تَرَحٍ لا دارُ فَرَحٍ، ودارُ التِواءٍ لا دارُ استِواءٍ، فَمَن عَرَفَها لَم یَفرَح لِرَجاءٍ، ولَم یَحزَن لِشَقاءٍ . ـ
در برحذر داشتن از دنیا ـ اى مردم! این جا سراى غم است، نه سراى شادى، و سراى پیچ در پیچ است، نه سراى سر راست. پس هرکه دنیا را شناخت، به امیدى شاد نشد و از رنجى اندوهگین نگشت.
حدیث هفدهم:
پیامبر خدا صلى الله علیه وآله
الدُّنیا حُلمٌ، وأهلُها عَلَیها مُجازَونَ مُعاقَبونَ
دنیا، خوابى است که خفته ببیند و مردم دنیا براى آن سزا و کیفر ببینند
حدیث هجدهم:
امام صادق علیه السلام
قالَ لُقمان لاِبنِهِ : . . . یا بُنَیَّ إنَّ الدُّنیا قَلیلٌ، وعُمُرَکَ قَصیرٌ .
لقمان به فرزندش گفت:... فرزندم! دنیا اندک است و عمر تو کوتاه
حدیث نوزدهم:
امام صادق علیه السلام
فی وَصِیَّةِ لُقمانَ لاِبنِهِ : یا بُنَیَّ اعلَم أنَّ الدُّنیا قَلیلٌ، وعُمُرَکَ مِنها قَلیلٌ مِن قَلیلٍ، ویَقِرُّ مِنَ القَلیلِ قَلیلٌ
در سفارش لقمان به فرزندش ـ فرزندم! بدان که دنیا اندک است و عمر تو در آن، اندکى از اندک است، و از اندک، اندک مىمانَد
حدیث بیستم:
امام على علیه السلام
إنَّ الدُّنیا عَیشُها قَصیرٌ وخَیرُها یَسیرٌ، وإقبالُها خَدیعَةٌ وإدبارُها فَجیعَةٌ، ولَذّاتُها فانِیَةٌ وتَبِعاتُها باقِیَةٌ .
دنیا، زندگىاش کوتاه و خیرش اندک است، رو آوردنش مکر و پشت کردنش مصیبت است، خوشىهایش رفتنى و پیامدهاى آن، ماندنى است
حدیث بیست و یکم:
امام على علیه السلام
أوقاتُ الدُّنیا وإن طالَت قَصیرَةٌ، وَالمُتعَةُ بِها وإن کَثُرَت یَسیرَةٌ
اوقات دنیا، اگرچه بلند باشد، کوتاه است و بهرهمندى از آنها، هرچند بسیار باشد، اندک است
حدیث بیست و دوم:
امام على علیه السلام
إنَّما الحَیاةُ الدُّنیا مَتاعٌ؛ ومَتاعُ الدُّنیا بَطیءُ الاِجتِماعِ، قَلیلُ الاِنتِفاعِ، سَریعُ الاِنقِطاعِ .
زندگى دنیا، کالایى بیش نیست و کالاى دنیا، دیر فراهم مىآید و اندک به کار مىآید و زود از کف مىرود.
حدیث بیست و سوم:
امام على علیه السلام
الأَمرُ قَریبٌ، وَالاِصطِحابُ قَلیلٌ .
مرگ، نزدیک، و همراهى با دنیا اندک است
حدیث بیست و چهارم:
امام على علیه السلام
إنَّما الدُّنیا مَتاعُ أیّامٍ قَلائِلَ، ثُمَّ تَزولُ کَما یَزولُ السَّرابُ، وتُقشَعُ کَما یَنقَشِعُ السَّحابُ دنیا ،
در حقیقت، برخوردارى چند روزهاى اندک است . سپس، همچون سراب از میان مىرود و به سان ابر، پراکنده مىشود.
حدیث بیست و پنجم:
امام على علیه السلام
الدُّنیا مُنتَقِلَةٌ فانِیَةٌ، إن بَقِیَت لَکَ لَم تَبقَ لَها
دنیا، در حال انتقال از یکى به دیگرى است و از کف رفتنى است. گیرم که دنیا براى تو بمانَد، تو براى آن نمىمانى.
حدیث بیست وششم:
امام صادق علیه السلام
فی بیان مَواعِظِ لُقمانَ لاِبنِهِ ـ یابُنَیَّ، إنَّ الدُّنیا بَحرٌ عَمیقٌ، قَد هَلَکَ فیها عالَمٌ کَثیرٌ، فَاجعَل سَفینَتَکَ فیهَا الإیمانَ، وَاجعَل شِراعَهَا التَّوَکُّلَ، وَاجعَل زادَکَ فیها تَقوَى اللّهِ، فَإِن نَجَوتَ فَبِرَحمَةِ اللّهِ، وإن هَلَکتَ فَبِذُنوبِکَ
در بیان اندرزهاى لقمان به فرزندش ـ فرزندم! دنیا، دریایى ژرف است که خلقى بسیار در آن نابود شدند . پس کِشتى خود را در آن، ایمان قرار ده و بادبانش را توکلّ و توشهات را تقواى الهى . [با این حال] اگر رستى، به لطف خدا رستهاى و اگر هلاک شدى، به سبب گناهانت هلاک شدهاى
حدیث بیست وهفتم:
امام کاظم علیه السلام
إنَّ لُقمان قالَ لاِبنِهِ : . . . یابُنَیَّ، إنَّ الدُّنیا بَحرٌ عَمیقٌ، قد غَرِقَ فیها عالَمٌ کَثیرٌ، فَلتَکُن سَفینَتُکَ فیها تَقوَى اللّهِ، وحَشوُهَا الإِیمانَ، وشِراعُهَا التَّوَکُّلَ، وقَیِّمُهَا العَقلَ، ودَلیلُهَا العِلمَ، وسُکّانُهَا الصَّبر
لقمان به فرزندش گفت: «... فرزندم! دنیا، دریاى ژرفى است که مردمان بسیارى در آن غرق شدند . پس کشتى تو در آن باید تقواى الهى باشد و اندرون آن کشتى، ایمان و بادبانش، توکلّ و ناخدایش، خِرد و راهنمایش، دانش و سُکّانش، شکیبایى
حدیث بیست وهشتم:
کانَ لُقمان علیه السلام یَقولُ لاِبنِهِ : یابُنَیَّ، إنَّ الدُّنیا بَحرٌ، وقَد غَرِقَ فیها جیلٌ کَثیرٌ، فَلتَکُن سَفینَتُکَ فیها تَقوَى اللّهِ تَعالى، وَلیَکُن جِسرُکَ إیمانا بِاللّهِ، وَلیَکُن شِراعُهَا التَّوَکُّلَ، لَعَلَّکَ یابُنَیَّ تَنجو وما أظُنُّکَ ناجِیا . قصص الأنبیاء:
لقمان علیه السلام به فرزندش مىگفت فرزندم! دنیا، دریایى است که نسلهاى فراوانى در آن غرق گشته اند . پس باید که کِشتى تو در این دریا، پروا از خداى تعالى باشد و گذرگاهت، ایمان به خدا و بادبانش توکّل باشد تا نجات یابى، فرزندم! هرچند [با این همه] گمان نمىکنم که نجات یابى
حدیث بیست ونهم:
إنَّ لُقمان الحَکیمَ رحمه الله لَمّا خَرَجَ مِن بِلادِهِ نَزَلَ بِقَریَةٍ بِالمَوصِل یُقالُ لَها : کوملیس .
قالَ : فَلَمّا ضاقَ بِها ذَرعُهُ وَاشتَدَّ بِها غَمُّهُ ولَم یَکُن بِها أحَدٌ یُعینُهُ عَلى أمرِهِ، أغلَقَ البابَ وأدخَلَ ابنَهُ یَعِظُهُ، فَقالَ یابُنَیَّ، إنَّ الدُّنیا بَحرٌ عَمیقٌ هَلَکَ فیها بَشَرٌ کَثیرٌ، تَزَوَّد مِن عَمَلِها وَاتَّخِذ سَفینَةً حَشوُها تَقوَى اللّهِ، ثُمَّ ارکَب لُجَجَ الفُلکِ تَنجو، وإنّی لَخائِفٌ ألاّ تَنجُوَ . یابُنَیَّ، السَّفینَةُ إیمانٌ، وشِراعُهَا التَّوَکُّلُ، وسُکّانُهَا الصَّبرُ، ومَجاذیفُهَا الصَّومُ وَالصَّلاةُ وَالزَّکاةُ . یابُنَیَّ، مَن رَکِبَ البَحرَ مِن غَیرِ سَفینَةٍ غَرِقَ . کتاب الاختصاص ـ به نقل از اوزاعى ـ :
لقمان حکیم، چون از شهر خویش برون شد، در آبادى اى در موصل فرود آمد که بدان، کوملیس مىگفتند. چون در آن آبادى طاقتش طاق شد و غَمَش بالا گرفت و در آن آبادى کسى نبود که او را در کارهایش کمک کند [و از غم و تنهایى به در آورد]، در به روى خویش بست و فرزندش را به درون خواند و به اندرز دادن وى پرداخت و گفت: «فرزندم! دنیا، دریاى ژرفى است که انسانهاى بسیار در آن نابود شدند. از کار دنیا توشه برگیر و کِشتىاى بساز، اندرونش از تقواى الهى . سپس با آن، گردابهاى این دریا را بپیماى تا نجات یابى، گرچه باز هم مىترسم که نجات نیابى. فرزندم! آن کشتى، ایمان است و بادبانش، توکلّ و سکّانش، شکیبایى و پاروهایش، روزه و نماز و زکات. فرزندم! هرکه بىکشتى به دریا برود، غرق مىشود
حدیث سی ام:
امام على علیه السلام
إنَّ الدُّنیا مَنزِلُ قُلعَةٍ ولَیسَت بِدارِ نُجعَةٍ، خَیرُها زَهیدٌ وشَرُّها عَتیدٌ، ومُلکُها یُسلَبُ وعامِرُها یَخرَبُ .
دنیا، منزلگاه کوچیدن است و سراى آرمیدن نیست، خوبى آن، ناچیز است و بدىاش آماده؛ مُلکش از چنگ مىرود و آبادش ویران مىگردد.
حدیث سی و یکم:
امام على علیه السلام
اُحَذِّرُکُمُ الدُّنیا؛ فَإِنَّها مَنزِلُ قُلعَةٍ ولَیسَت بِدارِ نُجعَةٍ، قَد تَزَیَّنَت بِغُرورِها وغَرَّت بِزینَتِها .
شما را از دنیا برحذر مىدارم، که دنیا، منزلگاه کوچیدن است و سراى آرمیدن نیست؛ با فریبندگىاش خود را آراسته و با آرایشش مىفریبد.
حدیث سی و دوم:
امام على علیه السلام
سایهاى ناپایدار است. .
حدیث سی سوم:
امام على علیه السلام
الدُّنیا دارٌ مُنِیَ لَهَا الفَناءُ .
دنیا، سرایى است که نابودى براى آن رقم خورده است.
حدیث سی چهارم:
امام على علیه السلام
إنَّ الدُّنیا دارُ فَناءٍ وعَناءٍ، وغِیَرٍ وعِبَرٍ؛ فَمِنَ الفَناءِ أنَّ الدَّهرَ موتِرٌ قَوسَهُ، لا تُخطِئُ سِهامُهُ، ولا تُؤسى جِراحُهُ، یَرمِی الحَیَّ بِالمَوتِ، وَالصَّحیحَ بالسَّقَمِ، وَالنّاجِیَ بِالعَطَبِ، آکِلٌ لا یَشبَعُ، وشارِبٌ لا یَنقَعُ ومِنَ العَناءِ أنَّ المَرءَ یَجمَعُ ما لا یَأکُلُ، ویَبنی ما لا یَسکُنُ .
دنیا، سراى نابودى و رنج، و پیشامدها و عبرتهاست . از نشانه نابودگرى[دنیا] آن که روزگار، زِه کمان خویش را بر کشیده است، تیرهایش به خطا نمىرود و زخمهایش درمان نمىپذیرد؛ زندگان را با تیر مرگ نشانه مىرود، تندرستان را با تیر بیمارى، و رهیدگان را با تیر هلاکت؛ خورندهاى (آدمخوارى) است که سیر نمىشود و نوشندهاى (خون آشامى) است که سیراب نمىگردد. و از نشانه رنج بودن دنیا آن که آدمى، آنچه را که نمىخورد، گِرد مىآورد، و بنایى را که در آن سُکنا نمىگزیند، مىسازد.
حدیث سی پنجم:
امام على علیه السلام
عَجِبتُ لِعامِرِ الدُّنیا دارِ الفَناءِ، وهُوَ نازِلٌ دارَ البَقاءِ .
در شگفتم از کسى که دنیا، این سراى نیستى را آباد مىکند، حال آن که در سراى ماندگارى اقامت خواهد گزید.
حدیث سی ششم:
امام على علیه السلام
أیُّهَا النّاسُ، ألا إنَّ الدُّنیا دارُ فَناءٍ وَالآخِرَةَ دارُ بَقاءٍ، فَخُذوا مِن مَمَرِّکُم لِمَقَرِّکُم، ولا تَهتِکوا أستارَکُم عِندَ مَن لا تَخفى عَلَیهِ أسرارُکُم .
اى مردم! بدانید که دنیا، سراى نیستى است و آخرت، سراى ماندگارى . پس، از گذرگاهتان براى اقامتگاهتان [توشه] برگیرید و در نزد کسى که رازهاى شما بر او پوشیده نیست، پردهدرى مکنید.
حدیث سی هفتم:
امام على علیه السلام
لَو بَقِیَتِ الدُّنیا عَلى أحَدِکُم، لَم تَصِل إلى مَن هِیَ فی یَدَیهِ
اگر دنیا براى کسى از شما باقى مىمانْد، به کسى که دنیا در دست اوست، نرسیده بود
حدیث سی هشتم:
امام على علیه السلام
إنَّ مِن نَکَدِ الدُّنیا أنَّها لا تَبقى عَلى حالَةٍ، ولا تَخلو مِنِ استِحالَةٍ، تُصلِحُ جانِبا بِفَسادِ جانِبٍ، وتَسُرُّ صاحِبا بِمَساءَةِ صاحِبٍ، فَالکَونُ فیها خَطَرٌ، وَالثِّقَةُ بِها غَرَرٌ، وَالإِخلادُ إلَیها مُحالٌ، وَالاِعتِمادُ عَلَیها ضَلالٌ .
از بىخبرى دنیاست که بر یک حال نمىمانَد و از دگرگونى خالى نیست؛ با خراب کردن گوشهاى، گوشهاى دیگر را آباد مىکند و با ناراحت کردن دوستى، دوستى دیگر را شاد مىکند . پس بودنِ در دنیا با خطرها همراه است و اعتماد کردن به آن، فریب خوردن است و دل بستن به آن، نشاید و تکیه کردن به آن، خطاست.
حدیث سی نهم:
امام على علیه السلام
کَفاکَ مِن عُیوبِ الدُّنیا ألاّ تَبقى
از عیبهاى دنیا، همین تو را بس که نمى مانَد
حدیث چهلم:
امام على علیه السلام
اِحذَرُوا الزّائِلَ الشَّهِیَّ، وَ الفانِیَ المَحبوبَ .
از آن دلخواهى که زوال مى پذیرد و از آن دلدارى که نیستى مىگیرد، دورى کنید.
internet for that reason, and obtain the most
up-to-date news.