چهل حدیث زهد
زهد به معنای دوری از دنیاگرایی است. اینکه انسان در این دنیا زندگی می کند چاره از آن نیست اما اینکه چگونه باید زندگی کرد در اختیار خود انسان است. تمام فسادها و فتنهها در جامعه انسانی از دنیاگرایی ناشی می شود و به خاطر آنست که انسانها به جان یکدیگر می افتند. اگر صفت زهد در کسی تقویت شود دنیا برای او هیچ ارزشی ندارد و هرگز برای به دست آوردن مال دنیا خوشحال نمی شود همانگونه که از دست دادن آن او را ناراحت نمی کند.
زندگی عاقلانه در دنیا این است که انسان از امکاناتی که خداوند در اختیارش قرار داده، برای رسیدن به تکامل و سعادت دو جهان استفاده کند، نه آنکه تمام همت و تلاش خویش را صرف دنیا کرده و از آخرت غافل بماند که در این صورت دچار خسران و ضرر بزرگ شده است. انسانهای پرهیزکار از مظاهر دنیا به حداقل اکتفا نموده و تمام سعی و کوشش آنان به زندگی آخرت معطوف است که آنجا سرای جاوید و ابدی است
قرآن کریم در توصیف زندگی دنیا میفرماید: «وَ مَا الْحَیاةُ الدُّنْیا إِلاَّ لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ لَلدَّارُ الْآخِرَةُ خَیْرٌ لِلَّذینَ یَتَّقُونَ أَفَلا تَعْقِلُون»؛[انعام، ۳۲] زندگى دنیا، چیزى جز بازى و سرگرمى نیست! و سراى آخرت، براى آنها که پرهیزکارند، بهتر است، آیا نمىاندیشید؟.
این آیه در حقیقت ادامه آیه قبلی است که در آن به بیان زندگی دنیوى و اخروى و مقایسه بین آندو پرداخته است. در آیه قبل به خسران و زیان منکران معاد و رستاخیز اشاره کرده، میفرماید: «آنها که ملاقات پروردگار را انکار کردند مسلما گرفتار زیان شدند». سپس براى بیان موقعیت زندگى دنیا در برابر زندگى آخرت چنین مىگوید: «زندگى دنیا چیزى جز بازى و سرگرمى نیست»؛ زیرا که این زندگى چیزى جز یک سلسله عقاید اعتبارى و اهداف موهوم نیست، و چون «لعب» هم عبارت است از سرگرمى به موهومات، بنابر این دنیا نیز یک نوع «لعب» خواهد بود. و از آنجا که زندگی دنیوی انسان را از اهداف والای حیات اخرویش که حیات حقیقى و دائمى است بازمىدارد، و لهو هم چیزى است که آدمى را از اهداف مهمش غافل میکند، در نتیجه دنیا هم نوعى لهو است.
قرآن کریم، سپس زندگانى سراى دیگر را با زندگی دنیا مقایسه کرده میفرماید: «سراى آخرت براى افراد با تقوا بهتر است، آیا اندیشه و تعقل نمىکنید؟!؛ زیرا حیاتى است جاویدان و فناناپذیر، در جهانى وسیعتر و سطح بسیار بالاتر، در عالمى که سر و کار آن با حقیقت است نه مجاز؛ و با واقعیت است نه خیال؛ در جهانى که نعمتهایش با درد و رنج آمیخته نیست، و سراسر نعمت خالص است بىدرد و رنج. به بیان دیگر، چرا سرای آخرت خیر است آن هم تنها براى پرهیزکاران؟ دلیلش این است که زندگی آخرت حیاتى است حقیقى و ثابت، و درک این واقعیات، با توجه به مظاهر فریبنده دنیا، براى غیر اندیشمندان ممکن نیست؛ لذا روى سخن در پایان آیه به چنین افراد شده است. و چنین حیاتى جز براى متقین دست نمىدهد؛ از این جهت فرمود: «براى متقین خیر است.

1-قال رسول الله (صلیالله علیه و آله): الزُّهدُ فی الدّنیا قصرُ الأمل و شکرُ کلِّ نعمهٍ و الورعُ عن کلّ ما حرَّم الله؛زهد در دنیا عبارت است از: کوتاه نمودن آرزو، شکر همه نعمتها و اجتناب نمودن از هر چه که خداوند آن را حرام نموده است.
«بحار الانوار، ج ۷۷، ص ۱۶۱»

2-قال الامام حسن بن علی (علیهالسلام): (الزُّهدُ) الرّغبهُ فی التّقوی و الزّهادهُ فی الدّنیا؛ زهد، میل به تقوی و پرهیزگاری و بی رغبتی نسبت به دنیا می باشد.
«تحف العقول، ص ۲۵۴»

3-قال رسول الله (صلیالله علیه و آله): الزّهدُ لیس بتحریم الحلال و لکن أن یکونَ بما فی یدی الله أوثق منهُ بما فی یده؛
زهد، این نیست که انسان حلالِ خدا را بر خود حرام کند، بلکه زهد این است که انسان به آنچه در دست خداست اعتماد و اطمینان بیشتری داشته باشد تا به آنچه در دست خود و در سیطره قدرت محدود بشری است.
«بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۱۷۲»

4-قال امیرالمؤمنین علی (علیهالسلام): الزّهدُ کلُّهُ بین کلمتین فی القرآن: قال الله سبحانهُ: لکیلا تَأسَوْا علی ما فاتکم و لا تفرحُوا بما آتیکُم (سوره ۵۷/ آیه ۲۳)؛ تمام زهد در بین دو کلمه از قرآن خلاصه شده است، آنجا که خداوند سبحان فرمود: تا هرگز بر آنچه از دست شما رفته، اندوه مخورید و بر آنچه دارید و به دست می آورید شاد نباشید.
«بحار الانوار، ج ۷۰، ص ۵۲»

5-قال الامام الصادق (علیهالسلام): جُعل الخیرُ کلُّه فی بیتٍ و جُعلَ مفتاحُه الزّهدُ فی الدّنیا؛ تمام خوبیها در خانه ای قرار داده شده و کلید آن زهد و بی رغبتی نسبت به دنیا است.
«بحار الانوار، ج ۷۳، ص ۵۲»