أربعینات

1.«لا ینال شفاعتی من اخّر الصلوه بعد وقتها»
حضرت محمد (ص):
کسی که نماز را از وقتش تأخیر بیندازد، (فردای قیامت) به شفاعت من نخواهدرسید.

2. «ابن آدم اذا اصبحت معافی فی بدنک آمنا فی سربک عندک قوت یومک فعلی الدنیا العفاء.»
حضرت محمد (ص):
فرزند آدم وقتی تن تو سالم است و خاطرت آسوده است و قوت یک روز خویش راداری ، جهانگر مباش .

3. «وَ اعْلَمُوا عِلْمًا یقینًا أَنـَّکُمْ لَنْ تَعْرِفُوا التُّقی حَتّی تَعْرِفُوا صِفَهَ الْهُدی، وَ لَنْ تُمَسِّکُوا بِمیثاقِ الْکِتابِ حَتّی تَعْرِفُوا الَّذی نَبَذَهُ وَ لَنْ تَتْلُوَا الْکِتابَ حَقَّ تِلاوَتِهِ حَتّی تَعْرِفُوا الَّذی حَرَّفَهُ، فَإِذا عَرَفْتُمْ ذلِکَ عَرَفْتُمُ الْبِدَعَ وَ التَّکَلُّفَ وَ رَأَیتُمْ الْفِرْیهَ عَلَی اللّهِ وَ التَّحْریفَ وَ رَأَیتُمْ کَیفَ یهْوی مَنْ یهْوی.»
امام حسن مجتبی (ع):
به یقین بدانید که شما هرگز تقوا را نشناسید تا آن که صفت هدایت را بشناسید، و هرگز به پیمان قرآن تمسّک پیدا نمیکنید تا کسانی را که دورش انداختند بشناسید، و هرگز قرآن را چنان که شایسته تلاوت است تلاوت نمیکنید تا آنها را که تحریفش کردند بشناسید، هر گاه این را شناختید بدعتها و بر خود بستن ها را خواهید شناخت و دروغ بر خدا و تحریف را خواهید دانست و خواهید دید که آن که اهل هوی است چگونه سقوط خواهد کرد.

4. «بَینَ الْحَقِّ وَ الْباطِلِ أَرْبَعُ أَصابِعَ، ما رَأَیتَ بِعَینَیکَ فَهُوَ الْحَقُّ وَ قَدْ تَسْمَعُ بِأُذُنَیکَ باطِلاً کَثیرًا.»
امام حسن مجتبی (ع):
بین حقّ و باطل به اندازه چهار انگشت فاصله است، آنچه با چشمت بینی حقّ است و چه بسا با گوش خود سخن باطل بسیاری را بشنوی.

5. «إن من علامات الفقه : الحلم و العلم ، و الصمت باب من ابواب الحکمه ، إن الصمت یکسب المحبه ، إنه دلیل علی کل خیر»
امام رضا (ع):
از نشانه های دین فهمی ، حلم و علم است ، و خاموشی دری از درهای حکمت است . خاموشی و سکوت ، دوستی آور و راهنمای هر کار خیری است.

6. «ابن آدم عندک ما یکفیک وانت تطلب ما یطغیک لا بقلیل تقنع ولا بکثیر تشبع»
حضرت محمد (ص):
فرزند آدم ، آنچه حاجت تو را رفع کند در دسترس خود داری و در پی آنچه تو را به طغیان وا می دارد روز میگذاری ، به اندک قناعت نمیکنی و از بسیار سیر نمی شوی .

7. «یأتی علی الناس زمان تکون العافیه فیه عشره اجزاء : تسعه منها فی اعتزال الناس و واحد فی الصمت»
امام رضا (ع):
زمانی بر مردم خواهد آمد که در آن عافیت ده جزء است ، که نه جزء آن در کناره گیری از مردم ، و یک جزء آن در خاموشی است.

8. «مَنْ أَحالَ الْمَعاصِیَ عَلَی اللّهِ فَقَدْ فَجَرَ، إِنَّ اللّهَ لَمْ یطَعْ مَکْرُوهًا وَ لَمْ یعْصَ مَغْلُوبًا وَ لَمْ یهْمِلِ الْعِبادَ سُدًی مِنَ الْمَمْلَکَهِ، بَلْ هُوَ الْمالِکُ لِما مَلَّکَهُمْ وَ القادِرُ عَلی ما عَلَیهِ أَقْدَرَهُمْ، بَلْ أَمَرَهُمْ تَخْییرًا وَ نَهاهُمْ تَحْذیرًا.»
امام حسن مجتبی (ع):
هر که گناهان را به خداوند نسبت دهد، به تحقیق، فاجر و نابکار است. خداوند به زور اطاعت نشود، و در نافرمانی مغلوب نگردد، او بندگان را مهمل و سرِخود در مملکت وجود رها نکرده، بلکه او مالک هر آنچه آنها را داده و قادر بر آنچه آنان را توانا کرده است میباشد، آنان را فرمان داده تا به اختیار خودشان آن را بپذیرند و نهیشان نموده تا به اختیار خود بر حذر باشند.

9. «التَّقْوی بابُ کُلِّ تَوْبَه وَ رَأْسُ کُلِّ حِکْمَه وَ شَرَفُ کُلِّ عَمَل بِالتَّقْوی فازَ مَنْ فازَ مِنَ الْمُتَّقینَ.»
امام حسن مجتبی (ع):
تقوا و پرهیزکاری سرآغاز هر توبه ای، و سرّ هر حکمتی، و شرف و بزرگی هر عملی است، و هر که از با تقوایان کامیاب گشته به وسیله تقوا کامیاب شده است.

10. «سئل الرضا ( علیه السلام ) عن حد التوکل ، فقال ( ع ) : أن لا تخاف احدا الا الله»
امام رضا (ع):
از امام رضا ( علیه السلام ) از حقیقت توکل سؤال شد . فرمود : این که جز خدا از کسی نترسی.

11. «مَن رَدَّ عَن عِرضِ اَخیهِ المُسلِمِ وَجَبَت لَهُ الجَنَّهُ اَلبَتَّهَ»
حضرت محمد (ص):
هرکس آبروی مؤمنی را حفظ کند، بدون تردید بهشت بر او واجب شود.

12. «لیس لبخیل راحه ، و لا لحسود لذه ، و لا لملوک وفاء ، و لا لکذوب مروه»
امام رضا (ع):
بخیل را آسایشی نیست ، و حسود را خوشی و لذتی نیست ، و زمامدار را وفایی نیست ، و دروغگو را مروت و مردانگی نیست.

13. «إِنَّمَا الْخَلیفَهُ مَنْ سارَ بِسیرَهِ رَسُولِ اللّهِ(صلی الله علیه وآله وسلم) وَ عَمِلَ بِطاعَهِ اللّهِ وَ لَعَمْری إِنّا لاََعْلامُ الْهُدی وَ مَنارُ التُّقی.»
امام حسن مجتبی (ع):
خلافت فقط از آنِ کسی است که به روش رسول خدا(صلی الله علیه وآله وسلم)برود، و به طاعتِ خدا عمل کند، و به جان خودم سوگند که ما اهل بیت نشانه های هدایت و جلوه های پرفروغ پرهیزگاری هستیم.
چون شخص پیروز در طلب مکوش، و چون انسان تسلیم شده به قَدَر اعتماد مکن [بلکه با تلاش پیگیر و اعتماد و توکّل به خداوند، کار کن].

14. «اتقوا الدنیا فوالذی نفسی بیده انها لأسحر من هاروت وماروت»
حضرت محمد (ص):
از دنیا بپرهیزید ، قسم به آن کس که جان من در کف اوست که دنیا ازهاروت و ماروت ساحرتر است .

15. «لا تُجاهِدِ الطَّلَبَ جِهادَ الْغالِبِ وَ لا تَتَّکِلْ عَلَی الْقَدَرِ إِتَّکالَ المُسْتَسْلَمِ.»
امام حسن مجتبی (ع):
چون شخص پیروز در طلب مکوش، و چون انسان تسلیم شده به قَدَر اعتماد مکن [بلکه با تلاش پیگیر و اعتماد و توکّل به خداوند، کار کند.

16. «الایمان أربعه أرکان : التوکل علی الله ، و الرضا بقضاء الله ، و التسلیم لأمر الله ، و التفویض الی الله»
امام رضا (ع):
ایمان چهار رکن است : توکل بر خدا ، رضا به قضای خدا ، تسلیم به امر خدا ، واگذاشتن کار به خدا.

17. «الْقَریبُ مَنْ قَرَّبَتْهُ الْمَوَدَّهُ وَ إِنْ بَعُدَ نَسَبُهُ، وَ الْبَعیدُ مَنْ باعَدَتْهُ المَوَدَّهُ وَ إِنْ قَرُبَ نَسَبُهُ.»
امام حسن مجتبی (ع):
خـویشاونـد کسـی است کـه دوستـی و محبّت، او را نـزدیک کرده باشد و اگـر چـه نـژادش دور بـاشد.و بیـگانـه کسـی است کـه از دوستـی و محبّت به دور است و گرچه نژادش نزدیک باشد.

18. «اثنان یعجلهما الله فی الدنیا البغی وعقوق الوالدین.»
حضرت محمد (ص):
دو چیز را خداوند در این جهان کیفر میدهد : تعدی ، و ناسپاسی پدر و مادر .

19. «مَنِ اتَّکَلَ عَلی حُسْنِ الاِْخْتِیارِ مِنَ اللّهِ لَهُ لَمْ یتَمَنَّ أَنـَّهُ فی غَیرِ الْحالِ الَّتی إِخْتارَهَا اللّهُ لَهُ.»
امام حسن مجتبی (ع):
هر که به نیک گزینی خداوند دلگرم باشد، آرزو نمیکند در وضعی جز آنچه خدا برایش برگزیده، باشد.

20. سئل الامام الرضا ( علیه السلام ) عن عیش الدنیا ، فقال : سعه المنزل و کثره المحبین
امام رضا (ع):
از حضرت امام رضا ( علیه السلام ) درباره خوشی دنیا سؤال شد . فرمود : وسعت منزل و زیادی دوستان.

21. من فرج عن مؤمن فرج الله عن قلبه یوم القیامه
امام رضا (ع):
هر کس اندوه و مشکلی را از مؤمنی برطرف نماید ، خداوند در روز قیامت اندوه را از قلبش برطرف سازد.

22. أجمِلُوا فی طلب الدنیا فإنّ کلّا میسّر لما خُلِق له .
حضرت محمد (ص):
در طلب دنیا معتدل باشید و حرص نزنید، زیرا به هر کس هر چه قسمت اوست می رسد.

23. احب الاعمال الی الله الصلاه لوقتها ثم بر الوالدین ثم الجهاد فی سبیل الله
حضرت محمد (ص):
بهترین کارها در نزد خدا نماز به وقت است، آنگاه نیکی به پدر و مادر، آنگاه جنگ در راه خدا.

24. «إِنَّ مَنْ طَلَبَ الْعِبادَهَ تَزَکیّ لَها، إِذا أَضَرَّتِ النَّوافِلُ بِالْفَریضَهِ فَارْفَضُوها.»
امام حسن مجتبی (ع):
به راستی هر که عبادت را به خاطر عبادت طلب کند خود را تزکیه نمودهاست. هر گاه مستحبّات به واجبات زیان رساند آن را ترک کنید.

25. تزاوروا تحابُّوا و تصافحوا و لا تحاشموا
امام رضا (ع):
به دیدن یکدیگر روید تا یکدیگر را دوست داشته باشید و دست یکدیگر را بفشارید و به هم خشم نگیرید.

26. من رضی عن الله تعالی بالقلیل من الرزق رضی الله منه بالقلیل من العمل
امام رضا (ع):
هر کس به رزق و روزی کم از خدا راضی باشد ، خداوند از عمل کم او راضی باشد.

27. انَّ الدینارَ وَ الدِّرهَمَ اَهْلَکا مَنْ کانَ قَبلکُمْ و هُما مُهْلِکاکُمْ.
حضرت محمد (ص):
همانا دینار و درهم پیشینیان شما را به هلاکت رساند و همین دو نیز هلاک کننده شماست.

28. «إِذا لَقِیَ أَحَدُکُمْ أَخاهُ فَلْیقَبِّلْ مَوْضِعَ النُّورِ مِنْ جَبْهَتِهِ.»
امام حسن مجتبی (ع):
هر گاه یکی از شما برادر خود را ملاقات کند، باید که محلّ نور پیشانی (یعنی محلّ سجده) او را ببوسد.

29. لیس العباده کثره الصیام و الصلاه ، و انما العباده کثره التفکر فی أمر الله
امام رضا (ع):
عبادت پر روزه داشتن و نماز خواندن نیست ، و همانا عبادت پر اندیشه کردن در امر خداست.

30. «قالَ(علیه السلام) لِرّجُل : إِیاکَ أَنْ تَمْدَحَنِی فَأَنـَا أَعْلَمُ بِنَفْسِی مِنْکَ أَوْتُکَذِّبَنِی فَإِنَّهُ لا رَأْیَ لِمَکْذُوب أَوْتَغْتابَ عِنْدِی أَحَدًا.»
امام حسن مجتبی (ع):
امام به شخصی فرمود : مبادا مرا ستایش کنی، زیرا من خود را بهتر میشناسم، یا مرا دروغگو شماری، زیرا دروغگو اندیشه و عقیده [ثابتی] ندارد، یا کسی را نزد من بدگویی نمایی.

31. احب الاعمال الی الله من أطعم مسکینا من جوع أو دفع عنه مغرما أوکشف عنه کربا
حضرت محمد (ص):
بهترین کارها در پیش خدا آن است که بینوایی را سیر کنند ، یا قرض او رابپردازند یا زحمتی را از او دفع نمایند .

32. احب الاعمال الی الله حفظ اللسان
حضرت محمد (ص):
بهترین کارها در پیش خدا نگهداری زبان است .

33. «أُوصیکُمْ بِتَقْوَی اللّهِ وَ إِدامَهِ التَّفَکُّرِ فَإِنَّ التَّفَکُّرَ أَبُو کُلِّ خَیر وَ أُمُّهُ.»
امام حسن مجتبی (ع):
شما را به پرهیزگاری و ترس از خدا و ادامه تفکّر و اندیشه سفارش میکنم، زیرا که تفکّر و اندیشه، پدر و مادر تمام خیرات است.

34. قال الریان للرضا ( ع ) : ما تقول فی القرآن ؟ فقال : کلام الله لا تتجاوزوه ، و لا تطلبوا الهدی فی غیره فتضلوا
امام رضا (ع):
ریان از امام رضا علیه السلام پرسید : نظرتان راجع به قرآن چیست ؟ امام فرمود : قرآن سخن خداست ، فقط از قرآن هدایت بجویید و سراغ چیز دیگر نروید که گمراه می شوید.

35. تصدّق بالشیء و إن قلّ ، فانّ کلّ شیء یراد به الله ، و إن قلّ بعد أن تصدق النیه فیه عظیم
امام رضا (ع):
صدقه بده هرچند کم باشد ، زیرا هر کار کوچکی که صادقانه برای خدا انجام شود بزرگ است.

36. «غَسْلُ الْیدَینِ قَبْلَ الطَّعامِ ینْفِی الْفَقْرَ وَ بَعْدَهُ ینْفِی الْهَمَّ.»
امام حسن مجتبی (ع):
شستن دستها پیش از غذا، فقر را از بین میبرد و بعد از غذا، غم و اندوه را میزداید.

37. احب اللهو الی الله تعالی إجراء الخیل والرمی .
حضرت محمد (ص):
بهترین بازیها در پیش خدا اسب دوانی و تیراندازی است.

38. «صاحِبِ النّاسَ بِمِثْلِ ما تُحِبُّ أَنْ یصاحِبُوکَ.»
حضرت محمد (ص):
چنان با مردم مصاحبت داشته باش که خود دوست داری به همان گونه با تو مصاحبت کنند.

39. «لا أَدَبَ لِمَنْ لا عَقْلَ لَهُ، وَ لا مُرُوَّهَ لِمَنْ لاهِمَّهَ لَهُ، وَ لا حَیاءَ لِمَنْ لا دینَ لَهُ.»
امام حسن مجتبی (ع):
کسی که عقل ندارد، ادب ندارد و کسی که همّت ندارد، جوانمردی ندارد و کسی که دین ندارد، حیا ندارد.

40. أحسِنِ الظنَّ بالله ، فإن الله عزَّوجلَّ یقول : أنا عند ظنّ عبدی المؤمن بی ، إن خیرا فخیرا و إن شرا فشرا.
امام رضا (ع):
به خدا خوش گمان باشید ، زیرا خدای عزوجل می فرماید : من نزد گمان بنده مؤمن خویشم ، اگر گمان او خوب است ، رفتار من خوب و اگر بد است ، رفتار من هم بد باشد.