چهل گفتار -ادامه2
ص30
امام سجاد(علیه السلام) مى فرماید:«وَ أَمَّا حَقُّ ذِی الْمَعْرُوفِ عَلَیْکَ فَأَنْ تَشْکُرَهُ وَ تَذْکُرَ مَعْرُوفَهُ وَ تَنْشُرَ لَهُ الْمَقَالَهَ الْحَسَنَهَ وَ تُخْلِصَ لَهُ الدُّعَاءَ فِیمَا بَیْنَکَ وَ بَیْنَ اللَّهِ سُبْحَانَهُ فَاِنَّکَ اِذَا فَعَلْتَ ذَلِکَ کُنْتَ قَدْ شَکَرْتَهُ سِرّاً وَ عَلاَنِیَهً ثُمَّ اِنْ أَمْکَنَ مُکَافَأَتُهُ بِالْفِعْلِ کَافَأْتَهُ وَ اِلاَّ کُنْتَ مُرْصِداً لَهُ مُوَطِّناً نَفْسَکَ عَلَیْهَا».
«امّا حق کسى که به تو نیکى کرده، آن است که او را سپاس گویى و نیکیش را یادآورى نمایى و درباره او گفتار خیر پخش کنى و بین خود و خدا براى او خالصانه دعا کنى،زیرا اگر تو این کار را کردى او را در پنهان و آشکار سپاس گفته اى و سپس اگر برایت میسّر شود به او عوض دهى و گرنه در صدد آن باشى و خودت را براى این کار مهیا کنى».
«قضیه پاسخ نیکى، نیکى است، یک امر فطرى و آفرینشى است. هر انسانى در درون خود، درک مى کند که باید در برابر نیکى، نیکى کرد و لااقل، سپاس زبانى را انجام داد. و این همان اخلاق فطرى است که اسلام به آن دعوت کرده است، اگر متکلمان شیعى به حسن و قبح عقلى قائلند، مقصود همین است که عقل آن را از درون احساس مى کند، بدون این که معلمى آن را به او بیاموزد و اتفاقاً سپاس از نیکوکار حسن اثر دارد. زیرا او تشویق مى شود که بار دیگر این کار را انجام دهد. امام سجاد (علیه السلام) مى فرماید: حق کسى که به تو نیکى کرده سه چیز است:
- فان تشکر، شخصاً از او سپاسگزارى کنى.
- و تذکر معروفه وتنشر له المقاله الحسنه، «کار نیک او را یاد کنى و در محافل از آن سخن به نیکى بگویى».
- وتخلص له الدعاء، در حق او دعا کنى .
آنگاه امام در پایان مى فرماید: اگر براى چنین کارى آمادگى دارى یعنى شکر زبانى، تعریف او در میان مردم، دعا در غیبت و نیمه شب چه بهتر و گرنه خود را آماده کنى که روزى این کار را انجام دهى، چنان که مى فرماید: «ثم إن أمکن مکافأته بالفعل کافأته و إلاّ کنت مرصداً له موطِّناً نفسک علیها».
در قرآن مجید از وجود رابطه میان عمل نیک و محبوبیت در میان مردم پرده برداشته است. چنان که مى فرماید:
(إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَیَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمَنُ وُدًّا).([۱])
«مسلّماً کسانى که ایمان آورده و کارهاى شایسته انجام داده اند، خداوند رحمان محبّتى براى آنان در دلها قرار مى دهد!».
تو گویى میان نیکوکارى، و گرایش مردم به وى، یک نوع رابطه علّى و معلولى هست.
یک بانوى نیکوکار در کنار مرقد ثامن الحجج(علیه السلام) مسجدى ساخته است، با این که از تبار ایلخانیان است ولى همه مردم ایران نوعى به او احساس محبت مى کنند، و پیوسته نام «گوهرشاد» را به خوبى مى برند.
و نیز مى فرماید:
