چهل حدیث قرآنی
حدیث اول : هدایت و قرآن
قال رسول الله علیه السلام :
انى ترکت فیکم امرین لن تضلوا ما ان تمسکتم بهما: کتاب الله و اهل بیتى .(1)
پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمود:
من دو چیز در میان شما باقى گذاشتم ، تا وقتى که به آن دو چنگ زنید هرگز گمراه نخواهید شد: یکى قرآن ، دیگرى خاندانم.
حدیث دوم : برترى قرآن
قال رسول الله صلى الله علیه و آله :
فضل القرآن على سائر الکلام کفضل الله على خلقه .(2)
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:
برترى قرآن بر سایر سخنها همانند برترى خدا بر مخلوقات اوست.
حدیث سوم : احترام قرآن
قال رسول الله صلى الله علیه و آله :
القرآن افضل شى ء دون الله ، فمن وقر القرآن فقد وقر الله و من لم یوقر القرآن فقد استخف بحرمة الله ، حرمة القرآن على الله کحرمة الوالد على ولده .(3)
رسول اکرم صلى الله علیه و آله فرمود:
قرآن جز خدا بهترین و برترین چیزهاست ، کسى که احترام قرآن را نگهدارد به خدا احترام کرده است ، و کسى که حرمت قرآن را نگه ندارد نسبت به خدا بى احترامى کرده است، احترام به قرآن در پیشگاه الهى همانند احترام پدر بر فرزند است .
حدیث چهارم : رمز جاودانگى قرآن
عن الرضا عن ابیه علیهما السلام ان رجلا ساءل ابا عبدالله علیه السلام ما بال القرآن لایزداد عند النشر و الدراسة الا غضاضة ؟
فقال : لاءن الله تبارک و تعالى لم یجعله لزمان دون زمان ولا لناس دون ناس ، فهو فى کل زمان جدید، و عند کل قوم غض الى یوم القیامة .(4)
امام هشتم علیه السلام از امام کاظم علیه السلام نقل مى کند که فرمود: مردى از امام صادق علیه السلام پرسید چگونه است که قرآن هر چه خوانده و منتشر مى شود جز بر تازگى و طراوتش افزوده نمى شود؟
امام صادق علیه السلام فرمود: زیرا خداوند آنرا براى زمان و مردم خاصى قرار نداده است ، بنابراین در هر عصرى نو، پیش هر ملتى تا روز قیامت تازه و شاداب است .
حدیث پنجم : رهبرى قرآن
قال رسول الله صلى الله علیه و آله :
علیکم بالقرآن فاتخذوه اماما و قاتدا، فانه کلام رب العالمین الذى هو منه و الیه یعود، فآمنوا بمتشابهه و اعتبروا بامثاله .(5)
پیامبر گرامى اسلام صلى الله علیه و آله فرمود:
بر شما باد قرآن ، پس آنرا رهبر و پیشواى خود قرار دهید، زیرا آن ، سخن پروردگار جهانیان است . از طرف اوست و به سوى او بر مى گردد، بنابراین به متشابهات آنها هم ایمان آورید و از ضرب المثلهاى آن پند گیرید.
حدیث ششم : محتواى قرآن
قال على علیه السلام :
فى القرآن نباء ما قبلکم ، و خبر ما بعد کم ، و حکم ما بینکم. (6)
امام على علیه السلام فرمود:
تاریخ گذشتگان و آیندگان و برنامه زندگى شما در قرآن است .
حدیث هفتم : شفاى قرآن
قال رسول الله صلى الله علیه و آله :
علیکم بالقرآن فانه الشفاء النافع ، و الدواء المبارک و عصمة لمن تمسک به ، و نجاة لمن تبعه .(7)
پیامبر بزرگوار صلى الله علیه و آله فرمود:
بر شما باد به قرآن ، چون قرآن ، شفاى سودمند، و داروى پربرکت است و نگهبان کسى است که به آن چنگ مى زند، و نجاتبخش کسى است که از آن پیروى کند.
حدیث هشتم : نور قرآن
قال الحسن بن على علیه السلام :
ان هذا القرآن فیه مصابیح النور و شفاء للصدور.(8)
امام حسن مجتبى علیه السلام فرمود:
در این قرآن چراغهاى روشن (هدایت ) و داروى شفابخش دلهاست .
حدیث نهم : میزان بودن قرآن
قال رسول الله صلى الله علیه و آله :
ایها الناس ما جاءکم عنى یوافق کتاب الله فانا قلته و ما جاءکم بخلاف القرآن فلم اقله.(9)
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:
اى مردم آنچه از من براى شما نقل مى شود چنانچه هماهنگ با قرآن بود بدانید گفتار من است و اگر مخالف با محتواى قرآن گفته من نیست .
حدیث دهم : شرافت قرآنیان
قال رسول الله صلى الله علیه و آله :
اشراف امتى حملة القرآن و اصحاب اللیل.(10)
پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله :
قرآنیان و شب زنده داران ، بزرگواران امت من هستند.
حدیث یازدهم : حامل قرآن
قال رسول الله علیه و آله :
حامل القرآن حامل رایة الاسلام و من اءکرامه فقد اکرم الله و من اهانه علیه لعنة الله(11)
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله فرمود:
حامل و حافظ قرآن پرچمدار اسلام است ، کسى که او را احترام کند خدا را گرامى داشته است ، کسى که به او اهانت کند مورد لعن و نفرین خدا خواهد بود.
حدیث دوازدهم : مقام قرآن دانان
قال النبى صلى الله علیه و آله
ان اهل القرآن فى اعلا درجة من الادمیین ما خلا النبیین و المرسلین فلا تستضعفوا اهل القران حقوقهم ، فان لهم من الله لمکانا(12)
پیامبر صلى الله علیه و آله فرمود:
قرآنیان بالاترین مقام انسانى بعد از پیامبران و فرستادگان الهى را دارند، پس حقوق آنان را کم ندانید، زیرا در پیشگاه الهى داراى منزلتى هستند.
حدیث سیزدهم : حاملان و آموزگاران قرآن
عن رسول الله صلى الله علیه و آله :
حملة القرآن هم المعلمون کلام الله و المتلبسون بنور الله . من والاهم فقد والى الله ، من عاداهم فقد عاد الله .(13)
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:
حاملان قرآن همان آموزگاران سخن خدا و در بر کنندگان نور خدایند، کسى که آنان را دوست بدارد، خدا را دوست داشته و کسى که نسبت به آنان دشمنى کند با خدا دشمنى کرده است .
حدیث چهاردهم : مسئولیت قرآن خوان
قال رسول الله صلى الله علیه و آله :
یا معاشر قراء القرآن ، اتقوا الله عز و جل فیما حملکم من کتابه ، فانى مسئول و انکم مسئولون ، انى مسئوول عن تبلیغ الرسالة ، و اما انتم فتساءلون عما حملتم من کتاب الله و سنتى .(14)
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:
اى جامعه قرآن خوانان ! در مورد آنچه از قرآن خداوند بر دوش شما نهاده تقواى الهى را پیشه کنید، زیرا من و شما مسئولیم ، من مسئول ابلاغ رسالتم و از شما درباره آنچه از کتاب خدا و سنت من دارید سؤ ال خواهد شد.
حدیث پانزدهم : قرآن و وظائف ما
قال النبى صلى الله علیه و آله :
تعلموا القرآن ، و تعلموا غرائبه و غرائبه فرائضه و حدوده ، فان القرآن نزل على خمسة وجوه : حلال و حرام و محکم و متشابه و امثال ، فاعملوا بالحلال ، و دعوا الحرام ، و اعملوا بالمحکم ، و دعوا المتشابه ، و اعتبروا بالامثال .(15)
پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمود:
قرآن و شگفتیهاى قرآن و مفاهیم آن را بیاموزید. مفاهیم قرآن همان واجبات و حدود آن است ، زیرا قرآن بر پنج وجه نازل شده است : حلال و حرام و محکم و متشابه و ضرب المثلها، به حلال قرآن عمل کنید، و حرام را رها کنید، به محکمات عمل کنید و متشابه آن را واگذارید و از ضرب المثلها پند گیرید.
حدیث شانزدهم : قرآن براى عمل
قال رسول الله صلى الله علیه و آله :
من تعلم القرآن فلم یعمل به و آثر علیه حب الدنیا و زینتها، استوجب سخط الله تعالى و کان فى الدرجة مع الیهود و النصارى الذین ینبذون کتاب الله وراء ظهورهم . (16)
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله فرمود:
کسى که قرآن را بیاموزد و به آن عمل نکند و دنیا دوستى و زینت آن را بر قرآن ترجیح دهد سزاوار خشم خداوند است ، و در ردیف یهود و نصارى قرار خواهد داشت که کتاب خدا را پشت سر انداختند.
حدیث هفدهم : قاریان و امیران
عن الصادق عن ابائه علیه السلام قال :
صنفان اذا صلحا صلحت امتى ، و اذا فسدا فسدت امتى : الامراء والقراء. (17)
امام صادق علیه السلام به نقل از پدرانش فرمود:
دو گروهند که اگر اصلاح بشوند امت من اصلاح خواهند شد و چنانچه فاسد شوند امت را فاسد خواهند کرد: حاکمان و قاریان قرآن .
حدیث هیجدهم : قرائت بدون عمل
قال رسول الله صلى الله علیه و آله :
و من قرء القرآن و لم یعمل به حشرة الله یوم القیمة اعمى.(18)
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:
کسى که قرآن بخواند و به آن عمل نکند خداوند او را روز قیامت کور محشور خواهد کرد.
حدیث نوزدهم : قرائت قرآن و گناه
قال النبى صلى الله علیه و آله :
من قراء القرآن ثم شرب علیه حراما و آثر علیه حبا للدنیا و زینتها استوجب علیه سخط الله الا ان یتوب الا و انه ان مات على غیر توبة حاجه القرآن یوم القیمة ، فلا یزایله الا مدحوضا. (19)
پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمود:
کسى که قرآن بخواند و بعد حرام بخورد و بنوشد یا محبت و زینت دنیا را بر آن برترى دهد مستوجب خشم الهى مى شود مگر اینکه توبه کند، و اگر بدون توبه بمیرد، روز قیامت قرآن با او به محاجه برمى خیزد و تا او را محکوم نکند دست برنمى دارد.
حدیث بیستم : آموزش قرآن
قال النبى صلى الله علیه و آله :
خیارکم من تعلم القرآن و علمه. (20)
پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمود:
بهترین شما کسى است که قرآن آموزد و آموزش دهد.
حدیث بیست و یکم : ارزش آموزش قرآن
عن ابى عبدالله علیه السلام قال :
من تعلم منه حرفا ظاهرا، کتب الله له عشر حسنات ، و محا عنه عشر سیئات ، و رفع له عشر درجات ، قال لا اقول بکل آیة ، و لکن بکل حرف باء، اوتاء او شبههما. (21)
امام صادق علیه السلام فرمود:
اگر کسى از قرآن یک حرف بیاموزد، خداوند براى او ده حسنه مى نویسد، و ده گناه از او مى بخشد، و ده درجه او را بالا مى برد، فرمود: نمى گویم ، در مقابل هر آیه ، بلکه در مقابل هر حرفى مانند ((باء)) یا ((تاء)) یا همانند آنها.
حدیث بیست و دوم : ثمرات یادگیرى قرآن
قال رسول الله صلى الله علیه و آله :
ان اردتم عیش السعداء، و موت الشهداء، و النجاة یوم الحشر، و الظل یوم الحرور، و الهدى یوم الضلالة ، فادرسوا القرآن ، فانه کلام الرحمن ، و حرز من الشیطان و رجحان فى المیزان . (22)
پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمود:
اگر خواستار زندگى سعادتمندان ، و مرگ شهیدان و نجات روز محشر، و سایه در روز قیامت و هدایت در روز گمراهى هستید پس قرآن بیاموزید، زیرا آن گفته خداى مهربان و ایمنى از شیطان و موجب برترى و وزنه خوبیهاى شما است .
حدیث بیست و سوم : فهم قرآن ، همراه آموزش
قال على علیه السلام :
تعلموا القرآن فانه احسن الحدیث ، و تفقهوا فیه فانه ربیع القلوب ، و استشفوا بنوره ، فانه شفاء الصدور، و احسنوا تلاوته فانه انفع القصص .(23)
حضرت على علیه السلام فرمود:
قرآن را بیاموزید که نیکوترین گفتار است ، و در آن دانا و آگاه شوید که بهار دلهاست و از نور آن شفا بخواهید، که شفا بخش دلهاست ، آن را خوب بخوانید چون مفیدترین قصه هاست .
حدیث بیست و چهارم : مؤ من و آموزش قرآن
عن ابى عبدالله علیه السلام قال :
ینبغى للمؤ من ان لا یموت حتى یتعلم القرآن ، او یکون فى تعلمه. (24)
امام صادق علیه السلام فرمود:
شایسته است که انسان مؤ من نمیرد تا قرآن را بیاموزد یا در حال آموزش آن باشد.
حدیث بیست و پنجم : روخوانى قرآن
قال رسول الله صلى الله علیه و آله :
افضل عبادة امتى قراءة القرآن نظرا.(25)
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:
برترین عبادت امت من روخوانى قرآن است .
حدیث بیست و ششم : فضیلت قرائت قرآن
قال رسول الله صلى الله علیه و آله :
یا سلمان علیک بقراءة القرآن فان قراءته کفارة للذنوب ، و سترة من النار، و امان من العذاب.(26)
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:
اى سلمان ! بر تو باد خواندن قرآن ، زیرا قرآن خواندن کفاره گناهان و سپرى در مقابل آتش و بازدارنده از عذاب است .
حدیث بیست و هفتم : روزى پنجاه آیه
عن ابى عبدالله صلى الله علیه و آله قال :
القرآن عهد الله الى خلقه ، فقد ینبغى للمرء المسلم ان ینظر فى عهده ، و ان یقراء منه فى کل یوم خمسین آیة.(27)
امام صادق علیه السلام فرمود:
قرآن ، عهدنامه خدا به بندگان اوست ، پس شایسته است مسلمان در عهد نامه اش بنگرد، و روزى پنجاه آیه از آن بخواند.
حدیث بیست و هشتم : انس با قرآن در جوانى
عن ابى عبدالله علیه السلام قال :
من قرء القرآن و هو شاب مؤ من اختلط القرآن بلحه و دمه ، جعله الله مع السفرة الکرم البررة و کان القرآن حجیجا عنه یوم القیمة.(28)
امام صادق علیه السلام فرمود:
مؤ منى که در جوانى قرآن بخواند، قرآن با گوشت و خون او مخلوط مى شود، و خدا او را با سفیران بزرگوار و نیکوکار قرار مى دهد و روز قیامت قرآن مدافع اوست .
حدیث بیست و نهم : رمضان ، بهار قرآن
عن ابى جعفر علیه السلام قال :
لکل شى ء ربیع و ربیع القران شهر رمضان.(29)
امام باقر علیه السلام فرمود:
هر چیزى بهارى دارد و بهار قرآن ماه مبارک رمضان است .
حدیث سیم : قرآن در ماه رمضان
قال رسول الله صلى الله علیه و آله :
و من تلافیه آیة من القرآن ، کان له مثل اجر من ختم القرآن فى غیره من الشهور.(30)
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:
کسى که در ماه مبارک رمضان یک آیه قرآن بخواند پاداش او همانند کسى است که قرآن را در ماههاى دیگر ختم کرده است .
حدیث سى و یکم : خانه و قرآن
قال رسول الله صلى الله علیه و آله :
ان البیت اذا قرء فیه القرآن ، حضرته الملائکة ، و تنکبته الشیطاطین ، و اتسع باهله ، و کثر خیره ، و قل شره . و ان البیت اذا لم یقراء فیه القرآن ، حضرته الشیطاطین ، و تنکبته الملائکة ، و ضاق باهله ، و کثر شره ، و قل خیره.(31)
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله فرمود:
خانه اى که در آن قرآن خوانده شود فرشتگان وارد آن مى شوند، و شیطانها از آن دور مى شوند، و اهل آن در آسایش قرار مى گیرند و به خیر و برکت آن خانه افزوده مى شود و از بدیها و آفات آن خانه کاسته مى شود. و خانه اى که در آن قرآن نخوانند، محل حضور شیاطین و دورى فرشتگان مى شود و بر اهلش تنگ مى شود و شرش بسیار و خیرش اندک خواهد شد.
حدیث سى و دوم : نورانیت خانه و قرآن
قال الصادق علیه السلام :
ان البیت اذا کان فیه المسلم یتلو القرآن یتراءاه اهل السماء کما یتراءى اهل الدنیا الکواکب الدرى فى السماء.(32)
امام صادق علیه السلام فرمود:
خانه اى را که مسلمانى در آن است و قرآن تلاوت مى کند اهل آسمان آنرا مى بینند همانگونه که مردم دنیا ستاره نورانى را در آسمان مى بینند.
حدیث سى و سوم : گوش دادن به قرآن
عن ابى عبدالله علیه السلام قال :
من استمع حرفا من کتاب الله من غیر قراءة کتب له حسنة ، و محى عنه سیئة و رفع له درجة.(33)
امام صادق علیه السلام فرمود:
کسى که حرفى از کتاب خدا را بشنود بدون آن که بخواند خداوند حسنه اى براى او مى نویسد، و گناهى را از او مى بخشد، و یک درجه او را بالا مى برد.
حدیث سى و چهارم : آداب قرائت قرآن
قال الصادق علیه السلام :
اذا مررت بآیة فیها ذکر الجنة فاساءل الله الجنة ، و اذا مررت بآیة فیها ذکر النار فتعوذ بالله من النار.(34)
امام صادق علیه السلام فرمود:
هنگامى که به آیه اى که یاد بهشت است رسیدى از خدا بهشت بطلب ، و وقتى به آیه اى که یادآور آتش است رسیدى از آن به خدا پناه ببر.
حدیث سى و پنجم : آهنگ قرائت قرآن
قال رسول الله صلى الله علیه و آله :
اقرؤ ا القرآن بلحون العرب و اصواتها.(35)
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:
قرآن را به صدا و آهنگ عربى بخوانید.
حدیث سى و ششم : مقام حفظ قرآن
قال رسول الله صلى الله علیه و آله :
عدد درج الجنة عدد آى القرآن ، فاذا دخل صاحب القرآن الجنة قیل له : اقراء و ارقاء لکل آیة درجة فلا تکون فوق حافظ القرآن درجة .(36)
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:
تعداد درجات بهشت به تعدا آیه هاى قرآن است ، هنگامى که اهل قرآن وارد بهشت شود به او گفته مى شود قرآن بخوان و بالا برو، بنابراین بالاترین درجه از آن حافظان قرآن است .
حدیث سى و هفتم : روخوانى یا از حفظ؟
قال رسول الله صلى الله علیه و آله :
من قراء القرآن فى المصحف ، کتب له اءلفا حسنة ، و من قراءه فى غیر المصحف فالف حسنة.(37)
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:
کسى که از رو قرآن بخواند، خدا براى او دو هزار حسنه مى نویسد، و کسى که آنرا از حفظ بخواند هزار حسنه نوشته مى شود.
حدیث سى و هشتم : پاداش ختم قرآن
قال رسول الله صلى الله علیه و آله :
اذا ختم القرآن ، صلى علیه عند ختمه ستون الف ملک .(38)
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:
وقتى کسى قرآن را ختم کند، در آن هنگام هزار فرشته بر او درود مى فرستند.
حدیث سى و نهم : قرائت غلط
قال رسول الله صلى الله علیه و آله :
اذا قراء القارى ء القرآن فاءخطاء اولحن او کان اعجمیا کتبه الملک کما اءنزل.(39)
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:
قارى چنانچه قرآن را غلط یا اشتباه یا با لحن غیر عربى بخواند فرشته آنرا همانطور که نازل شده (صحیح و کامل ) مى نویسد.
حدیث چهلم : فراموشى قرآن
قال النبى صلى الله علیه و آله :
الا و من تعلم القرآن ثم نسیة متعمدا لقى الله یوم القیمة مغلولا یسلط الله علیه بکل آیة نسیها حیة تکون قرینته الى النار الا ان یغفر له .(40)
