أربعینات

1. قال الامام علی (علیه السلام) : الْجَهْلُ مَوْتٌ.«غرر الحکم، ح 1162»

امام علی (علیه السلام) فرمود: نادانی مرگ است.

2. قال الامام علی (علیه السلام) : الجاهِلُ مَیِّتٌ وَ إِنْ کَانَ حَیّاً.«غرر الحکم، ح 1125»

امام علی (علیه السلام) فرمود: نادان مرده است، هر چند به ظاهر زنده باشد.

3. قال الامام علی (علیه السلام) : الْعَالِمُ مَنْ عَرَفَ قَدْرَهُ، الجَاهِلُ مَنْ جَهِلَ أمْرَهُ.«غرر الحکم، ح 247 و 1087»

امام علی (علیه السلام) فرمود: عالم کسی است که قدر و اندازه خویش را بشناسد و نادان کسی است که شأن و منزلت خود را نشناسد.

4. قال الامام علی (علیه السلام) : الجَهْلُ أَدْوَأُ الدَّاءِ.«غرر الحکم، ح 820»

امام علی (علیه السلام) فرمود: - نادانی، بدترین درد است.

5. قال الامام علی (علیه السلام) : الجَهْلُ فی الإِنْسَانِ أَضَرُّ مِن الآکِلَةِ فی الْبَدَنِ.«غرر الحکم، ح 1830»

امام علی (علیه السلام) فرمود: نادانی برای انسان، زیانبارتر است از خوره برای بدن.

6. قال الامام علی (علیه السلام) : الجَهْلُ دَاءٌ وَ عَیَاءٌ.«غرر الحکم، ح 689»

امام علی (علیه السلام) فرمود: نادانی، درد و ناتوانی است.

7. قال الامام علی (علیه السلام) : الجهْلُ مَطِیَةٌ شَمُوسٌ، مَنْ رَکِبَهَا زَلَّ.

«غرر الحکم، ح 1969»

امام علی (علیه السلام) فرمود: نادانی مرکبی چموش است که هر که سوارش شود به زمینش می زند.

8. قال الامام علی (علیه السلام) : الجهلُ یُزِلّ ُ الْقَدَمَ.

«غرر الحکم، ح 485»

امام علی (علیه السلام) فرمود: نادانی، گام را می لغزاند.

9. قال الامام علی (علیه السلام) : الجهلُ مُمِیتُ الأَحْیَاءِ و مُخَلِّدُ الشَقَاءِ.

«غرر الحکم، ح 1464»

امام علی (علیه السلام) فرمود: نادانی مایه مرگ زندگان و جاودانی بدبختی است.

10. قال الامام علی (علیه السلام) : الجهْلُ یُفْسِدُ المَعَادَ.«غرر الحکم، ح 848»

امام علی (علیه السلام) فرمود: نادانی، آخرت را تباه می‏کند.

11. قال الامام الکاظم (علیه السلام) : تَعَجُّبُ الجاهِلِ مِنَ الْعَاقِلِ أَکْثَرُ مِنْ تَعَجُّبِ الْعَاقِلِ مِنَ الجاهِلِ.«بحار الانوار، ج 78، ص 326»

امام کاظم (علیه السلام) فرمود: شگفتی نادان از خردمند، بیشتر از شگفتی خردمند از نادان است.

12. قال الامام علی (علیه السلام) : الجهلُ فَسَادُ کُلِّ اَمْرٍ.«غرر الحکم، ح 930»

امام علی (علیه السلام) فرمود: نادانی، مایه تباهی همه چیز است.

13. قال الامام علی (علیه السلام) : الجهْلُ أَصْلُ کُلِّ شَرٍّ.«غرر الحکم، ح 819»

امام علی (علیه السلام) فرمود: نادانی، ریشه همه بدیهاست.

14. قال الامام علی (علیه السلام) : الجهْلُ مَعْدِنُ الشَّرِ.«غرر الحکم، ح 658»

امام علی (علیه السلام) فرمود: نادانی، معدن و جایگاه بدی است.

15. قال الامام علی (علیه السلام) : عَمَلُ الجاهِلِ وَبَالٌ وَ عِلْمُهُ ضَلالٌ.«غرر الحکم، ح 6327»

امام علی (علیه السلام) فرمود: کار نادان ورز و وبال است و دانش او مایه گمراهی.

16. قال الامام العسکری (علیه السلام) : الجهْلُ خَصْمٌ.«الدرة الباهرة، ص 44»

امام حسن عسکری (علیه السلام) فرمود: نادانی دشمن (انسان) است.

17. قال الامام علی (علیه السلام) : الحِرْصُ وَ الشَّرَهُ و البُخْلُ نَتِیجَةُ الجَهْل ِ.«غرر الحکم، ح 1694»

امام علی (علیه السلام) فرمود: آزمندی و سیری ناپذیری و بخل، نتیجه نادانی است.

18. قال الامام علی (علیه السلام) : غِنَی الجاهِلِ بِمَالِهِ.«غرر الحکم، ح 6382»

امام علی (علیه السلام) فرمود: توانگری نادان، به مال و دارایی اوست.

19. قال الامام علی (علیه السلام) : إِنَّ الزُّهْدَ فی الجَهْلِ بِقَدر ِالرَّغْبَةِ فی العَقْلِ.«غرر الحکم، ح 3444»

امام علی (علیه السلام) فرمود: همانا بی رغبتی به نادانی، به اندازه رغبت به دانایی است.

20. قال الامام علی (علیه السلام) : لا یَرْدِعُ الجَهُولَ إِلا حَدُّ الحِسَامِ.«غرر الحکم، ح 10816»

امام علی (علیه السلام) فرمود: نادان را جز تیزی شمشیر (از کار خلاف) باز نمی‏دارد.

21. قال الامام علی (علیه السلام) : لَوْ أَنَّ الْعِبَادَ حِینَ جَهِلُوا وَقَفُوا، لم یَکْفُرُوا و لم یَضِلُّوا.«غرر الحکم، ح 7582»

امام علی (علیه السلام) فرمود: اگر بندگان وقتی چیزی را نمی‏دانستند، (از اظهار نظر یا انجام آن چیز) باز می‏ایستادند، کافر و گمراه نمی‏شدند.

22. قال الامام الباقر (علیه السلام) : لَوْ أَنَّ العِبَادَ إِذَا جَهِلُوا وَقَفُوا، لم یَجْحَدُوا و لم یَکْفرُوا.«المحاسن، ج 1، ص 340، ح 700»

امام باقر (علیه السلام) فرمود: اگر بندگان آن گاه که نمی‏دانستند، توقف می‏کردند، گرفتار انکار و کفر نمی‏شدند.

23. قال الامام علی (علیه السلام) : الجاهِلُ لا یَعْرِفُ تَقْصِیرَهُ و لا یَقْبَلُ مَنِ النَّصِیح لَهُ.«غرر الحکم، ح 1809»

امام علی (علیه السلام) فرمود: نادان به عیب و تقصیر خود آگاه نیست و نصیحت خیر خواه خود را (هم) نمی‏پذیرد.

24. قال الامام علی (علیه السلام) : الجاهِلُ لا یَرْتَدِعُ و بِالمَوْعِظَةِ لا یَنْتَفِعُ.«غرر الحکم، ح 1729»

امام علی (علیه السلام) فرمود: آدم نادان، نصیحت بردار نیست و پند و اندرز در او کارگر نمی‏افتد.

25. قال الامام علی (علیه السلام) : الجاهِلُ کَزَلَّةِ الْعَالِمِ صَوَابُهُ.«غرر الحکم، ح 1162»

امام علی (علیه السلام) فرمود: کار درست آدم نادان، مانند لغزش عالم است.

26. قال الامام علی (علیه السلام) : الجاهِلُ صَخْرَةٌ لا یَنْفَجِرُ مَاؤُهَا و شَجَرَةٌ لا یَخْضَرُ عَوْدُهَا، وَ أَرْضٌ لا یَظْهَرُ عُشْبُهَا.«غرر الحکم، ح 2081»

امام علی (علیه السلام) فرمود: نادان صخره‏ای است که چشمه‏ای از آن نمی‏جوشد، درختی است که شاخه‏اش سبز نمی‏شود و زمینی است که سبزه‏اش نمی‏روید.

27. قال الامام علی (علیه السلام) : الجاهِلُ یَسْتَوْحِشُ مِمَّا یَأنِسُ بِهِ الحَکِیمُ.«غرر الحکم، ح 1772»

امام علی (علیه السلام) فرمود: آدم نادان از آنچه آدم دانا و حکیم با آن انس می‏گیرد، می‏گریزد.

28. قال الامام علی (علیه السلام) : العَاقِلُ مَنْ أَحْرَزَ أمْرَهُ، الجَاهِلُ مَنْ جَهِلَ قَدْرَهُ.«غرر الحکم، ح 2807 و 1086»

امام علی (علیه السلام) فرمود: عاقل کسی است که شأن و منزلت خویش را بشناسد و نادان کسی است که قدر و اندازه خود را نشناسد.

29. قال الامام علی (علیه السلام) : العَاقِلُ یَعْتَمِدُ عَلَی عَمَلِهِ، الجاهِلُ یَعْتَمِدُ عَلَی أَمَلِهِ.«غرر الحکم، ح 1240»

امام علی (علیه السلام) فرمود: خردمند به عمل خود تکیه می‏کند و نادان به آرزوی خود.

30. قال الامام علی (علیه السلام) : العَالِمُ یَنْظُرُ بِقَلْبِهِ وَ خَاطِرِهِ، الجاهِلُ یَنْظُرُ بِعَیْنِهِ وَ نَاظِرِِهُ.«غرر الحکم، ح 1241»

 امام علی (علیه السلام) فرمود: عالم با دل و اندیشه خود می‏نگرد و نادان با چشم و دیده خود.

31. قال الامام علی (علیه السلام) : الجاهِلُ مَنْ اِنْخَدَعَ لِهَوَاهُ وَ غُرُورِهِ.«غرر الحکم، ح 1285»

امام علی (علیه السلام) فرمود: نادان کسی است که فریب هوی و هوس و غرور خود را بخورد.

32. قال الامام علی (علیه السلام) : الجاهِلُ یَمِیْلُ إِلی شِکْلِهِ.«غرر الحکم، ح 327»

امام علی (علیه السلام) فرمود: نادان، به همتای خود گرایش دارد.

33. قال الامام علی (علیه السلام) : ثَرْوَةُ الجاهِلِ فی مَالِهِ وَ أمَلِهِ.«غرر الحکم، ح 4709»

امام علی (علیه السلام) فرمود: ثروت نادان به دارایی و آرزوی اوست.

34. قال الامام علی (علیه السلام) : لا تَرَی الجاهِلَ إِلا مُفْرِطاً أَوْ مُفَرَّطاً.«نهج البلاغة، حکمت 70»

امام علی (علیه السلام) فرمود: هرگز نادانی را نمی‏یابی جز آن که در کارهایش یا افراط می‏کند یا تفریط.

35. قال الامام علی (علیه السلام) : إِنَّمَا الجاهِلُ مَنْ اِسْتَعْبَدَتْهُ المَطَالِبُ.«غرر الحکم، ح 3864»

امام علی (علیه السلام) فرمود: براستی نادان کسی است که خواهش ها او را برده خود کرده باشند.

36. قال الامام علی (علیه السلام) : الجاهِلُ مَنْ خَدَعَتْهُ المَطَالِبُ.«غرر الحکم، ح 1190»

امام علی (علیه السلام) فرمود: نادان، فریفته خواسته های نفسانی خود است.

37. قال الامام الهادی (علیه السلام) : الجاهِلُ أسِیرُ لِسَانِهِ.«غرر الحکم، ح 41»

امام هادی (علیه السلام) فرمود: نادان، اسیر زبان خود است.

38. قال الامام علی (علیه السلام) : طَاعَةُ الجَهُولِ تَدُلُّ عَلَی الجَهْلِ.«غرر الحکم، ح 5988»

امام علی (علیه السلام) فرمود: فرمان بردن از نادان، نشانگر نادانی است.

39. قال الامام علی (علیه السلام) : مَنْ جَهِلَ قَدْرَهُ تَعَدَّی طَوْرَهُ.«غرر الحکم، ح 7964»

امام علی (علیه السلام) فرمود: هر که اندازه خود را نشناسد، پا از اندازه خویش فراتر نهد.

40. قال الامام علی (علیه السلام) : لِلْجَاهِلِ فی کُلِّ حَالَةٍ خُسْرَانٌ.«غرر الحکم، ح 7329»

امام علی (علیه السلام) فرمود: نادان در همه حال بازنده و زیانکار است.