أربعینات

شَرِّقا أوْ غَرِّبا، فَلا تَجِدانِ عِلماً صَحِیحاً اِلاّ شَیئاً خَرَجَ مِنْ عِندنِا اَهلِ البَیت؛(1)

به شرق و غرب جهان بروید، هیچ دانش صحیحی نخواهید یافت، مگر آن که از ما خاندان پیامبر صادر شده است.

همواره مدیون راویان، محدّثان و عالمان گذشته شیعه ایم که با دقّت و درایت و مسئولیت شناسی، سخنان نورانی پیشوایان معصوم را ثبت و ضبط کرده و به عنوان «میراث اهل بیت» به نسل های بعدی سپرده اند .

احادیث اهل بیت علیهم السلام آنگونه که خودشان فرموده اند «نور» است .

مجموعه های حدیثی، دانشکده های صامت امّا جاویدان امامان شیعه است که بشریّت را آموزش غیر حضوری می دهد و خرسندیم که ما میراث دار این علوم و معارفیم . برای پیمودن راه صحیح زندگی و رهایی از حیرت ها

ص: 7

و ضلالت ها و کج راهه ها، نیازمند این احادیثیم که «چراغ راه» و هدایت گر اندیشه ها و صفابخش دل ها و جان ها است .

روایات پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و اهل بیت او علیهم السلام، هم در عرصه مباحث اعتقادی برای ما «حجّت» است، هم در قلمرو فقه و تبیین احکام شرع و حلال و حرام الهی سند و پشتوانه است، هم در موضوعات اخلاقی، تربیتی، تهذیب نفس، پند و موعظه، سرشار از حکمت و بینش و هدایت است و اگر مردم با احادیث نورانی خاندان عصمت و طهارت آشنا شوند، دل در گرو محبت و اطاعت آنان می نهند، همانگونه که حضرت رضا علیه السلام فرمود : اِنَّ النّاسَ لَو عَلِمُوا مَحاسِنَ کَلامِنا لاَتَّبَعُونا؛(1)

اگر مردم خوبی ها و زیبایی های سخن ما را بدانند، از ما پیروی می کنند .

ص: 8

بر این اساس، آموختن، نوشتن، بیان، نشر، شرح و تبیین، حفظ و تعلّم احادیث اهل بیت، کاری است ارزشمند و در راستای حفظ و گسترش فرهنگ اهل بیت علیهم السلام .

کتب حدیثی شیعه، همچون دریایی عمیق و موّاج پر از گهرهای نفیس است . برای بهره گیری از ذخایر این اقیانوس ژرف و پرگهر، باید به غوّاصی در دل آن پرداخت و لؤلؤ و مرجان هایی به دست آورد و به نسل امروز و مشتاقان عرضه کرد .

«چهل حدیث نویسی»، یکی از گام های ارزشمند در نشر و تشریح احادیث عترت پاک نبوی است که عالمان از دیرباز به آن مبادرت می ورزیدند و جامعه را از معنویّت آثار اهل بیت بهره مند می ساختند . اینکه امامان فرموده اند : هر کس چهل حدیث از احادیث ما را حفظ کند، در روز قیامت فقیه و دین شناس برانگیخته می شود،

ص: 9

هم پشتوانه چنین حرکت علمی و فرهنگی است، هم ما را به ضرورت حفظ احادیث آنان آگاه می کند . چه حفظ به معنای به حافظه سپردن باشد، چه ثبت و ضبط و جلوگیری از فراموش شدن و از بین رفتن باشد و چه به معنای حفظ در عمل . به هر حال، تشویقی است برای رویکرد به معارف اهل بیت که در کلمات نورانی آنان نهفته است .

امروز، نیاز جامعه به آشنایی با فرهنگ ناب اهل بیت، بیش از هر زمان احساس می شود . عطش و استقبال هم که مردم از خود نشان می دهند، ضرورت ارائه و عرضه کلمات خاندان عصمت را در قالبی روان، سهل الوصول و متناسب با اقشار مختلف علاقه مند، روشن تر نشان می دهد و به همین دلیل، مراکز و مؤسّسات و اشخاصی به نشر «چهل حدیث» می پردازند .

ص: 10

آستانه مقدسه حضرت معصومه علیهاالسلام نیز به عنوان یک حرکت فرهنگی در راه نشر احادیث پیشوایان دین و ترویج معارف عترت، اقدام به چاپ این سلسله از چهل حدیث های موضوعی کرده است . موضوعات، ابتدا در کمیته ای تعیین، سپس به محققان و مؤلفان سفارش داده شده تا به گردآوری و تدوین چهل حدیث پیرامون موضوعات برگزیده بپردازند . سعی شده است اغلب موضوعات، اخلاقی، تربیتی، کاربردی و معارفی باشد . تا چه قبول افتد و چه در نظر آید .

امّا جزوه حاضر .....

فرصت های ناب و بی نظیر در طول زمان پیش می آید که اغتنام آن ها برای کمال جویان، عامل رشد و موفقیّت است .

«شب قدر»، یکی از این فرصت هاست . شبی با ارزش که برتر از هزار شب است و قرآن در آن شب نازل شده و احیا و شب زنده داری در آن مورد سفارش فراوان است و مقدّرات جهان و انسان ها در آن شب عزیز و سرنوشت ساز رقم می خورد.

ص: 11

در روایات معصومین علیهم السلام در فضیلت شب قدر و اعمال و عبادات و نمازها و برنامه های خاصّ آن، رهنمودهای ارزنده ای آمده است، تا ما را به اهمیّت آن واقف کند .

«شب ها اگر همه، شب قدر بودی، شب قدر بی قدر بودی» ! از این رو اهتمام به آن و پرداختن به محاسبه اعمال خویش و توبه از گناهان و درخواست سرنوشت و مقدراتی خوب از درگاه خداوند، ضروری است .

جزوه حاضر که حاصل تلاش برادر ارجمند حجه الاسلام جناب آقای حسن شاکر اردکانی است، گامی جهت آشنایی با این شب پرارج و بهره وری از معارف اهل بیت علیهم السلام درباره لیله القدر» است . از ایشان به خاطر این پژوهش و گردآوری احادیث تقدیر می شود.

باشد که مشمول رحمت های خاصه الهی در شب های قدر باشیم و این فرصت بی بدیل را مغتنم شماریم .

ص: 12

ص:13

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

قم، مؤسسه بعثت 1417 ق .

5 - تفسیر درّ المنثور، جلال الدین السیوطی، 8 جلد، جلد 8 چاپ سوم، بیروت 1403 ق .

6 - تفسیر الصافی، ملا حسین فیض کاشانی، 5 جلد جلد 5، چاپ اول، بیروت مؤسسه اعلمی، 1402 ق .

7 _ تفسیر القمی، علی بن ابراهیم القمی، تصحیح سر طیب جزایری، 2 جلد، جلد 2 چاپ اول، قم، دارالکتاب للطباعه والنشر، 1398 ق .

8 _ تفسیر نورالثّقلین، علی بن جمعه العروسی الحویزی، 4 جلد، جلد 4، چاپ چهارم، قم، انتشارات اسماعیلیان، 1417 ق .

9_ الخصال، ابی جعفر محمّد بن علی بن حسین بن بابویه قمی، تصحیح علی اکبر غفاری، 1 جلد، چاپ اول، قم انتشارات جامعه مدرّسین 1362 .

10 _ الکافی محمّد بن یعقوب کلینی، تصحیح علی اکبر غفاری، 8 جلدی، جلد 1 و 4، چاپ سوم، تهران ،

ص: 56

دارالکتب الاسلامیه، 1367 ش .

11 _ فروع الکافی محمّد بن یعقوب کلینی، تصحیح علی اکبر غفاری، 8 جلد جلد 4 و چاپ سوم، تهران، دارالکتب الاسلامیه 1367 .

12 _ مستدرک الوسائل الشیعه، میرزا حسین نوری، 18 جلدی جلد 7، چاپ اول، قم مؤسسه آل البیت، 1407 ق .

13 _ وسائل الشیعه، زین الدین شیخ محمّد حسن الحرّ العاملی، 20 جلد، جلد 3 و 4، چاپ پنجم، تهران، مکتبه الاسلامیه 1363 .

اصول کافی، محمّدبن یعقوب کلینی، تصحیح، علی اکبر غفاری، 8 جلدی، چاپ اوّل، بیروت، دارالاضواء، 1405 ه ق.

2 _ الارشاد فی معرفه جج اللّه علی العباد، شیخ مفید محمّدبن محمّدبن نعمان، ترجمه و تصحیح سیّد هاشم رسولی محلاتی، تک جلدی، چاپ دوّم، تهران، بی تا.

ص: 57

3 _ الغیبه، شیخ طوسی، چاپ دوّم، قم، منشورات اسلامی، 1385 ه ش.

5 _ تحف العقول، حسن بن علی بن حسین بن شعبه، تصحیح علی اکبر غفاری، چاپ دوّم، قم، موسسه نشر اسلامی جامعه مدرسین، 1366.

6 _ تحف العقول حسن بن علی بن حسین بن شعبه، مترجم کمره ای، تصحیح علی اکبر غفاری، چاپ پنجم، تهران، 1373.

7 _ جامع الاخبار، شعیری، ناج الدین، چاپ دوّم، قم، انتشارات رضی، 1363 ه ق.

8 _ شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، تحقیق محمّدابوالفضل ابراهیم، نوبت چاپ دوّم، قم، کتابخانه بزرگ آیه اللّه مرعشی، 1387 ه ق.

9 _ عیون اخبار الرضا علیه السلام، شیخ صدوق، تصحیح سیّد مهدی حسینی لاجوردی، قم، ناشر میرزا محمّدرضا مشهدی، چاپ اوّل، 1377 ه ق.

ص: 58

10 _ غررالحکم، عبدالواحد آمدی، تصحیح مهدی انصاری قمی، ترجمه محمّد علی انصاری، نوبت چاپ، اوّل قم، انتشارات امام عصر«عج»، 1385 هش.

11 _ کمال الدین و تمام النعمه، شیخ صدوق، تصحیح علی اکبرغفاری، ناشردارالحدیث، قم، چاپ اوّل، 1380 ه ش.

12 _ کنز العمال، علاءالدین علی التقی، نوبت چاپ اوّل، دمشق، حلب، مکتبه الثراث الاسلامی، 1391 ه ق.

13 _ مستدرک الوسائل، میرزا حسین نوری، تحقیق و نشر، مؤسسه ال بیت لاحیاء والتراث، نوبت چاپ، اوّل، قم، مؤسسه ال البیت.

14 _ میزان الحکمه، محمّدی ری شهری، چاپ اوّل، قم، دارالحدیث، 1416 ه ق.

15 _ من لایحضره الفقیه، شیخ صدوق، 4 جلدی، چاپ اوّل، بیروت، دارالاضواء، 1405 ه ق.

16 _ وسائل الشیعه، شیخ حر عاملی، تصحیح شیخ

ص: 59

محمّدرازی، چاپ دوّم، تهران، مکتبه الاسلامیه، 1392 قمری.

ص: 60

چهل حدیث شب قدر 2

1.عن أبی جعفر صلوات الله علیه قال: « لَقَدْ خَلَقَ اللَّهُ جَلَّ ذِکْرُهُ- لَیْلَةَ الْقَدْرِ أَوَّلَ مَا خَلَقَ الدُّنْیَا وَ لَقَدْ خَلَقَ‏ فِیهَا أَوَّلَ‏ نَبِیٍ‏ یَکُونُ‏ وَ أَوَّلَ‏ وَصِیٍ‏ یَکُونُ وَ لَقَدْ قَضَى أَنْ یَکُونَ فِی کُلِّ سَنَةٍ لَیْلَةٌ یَهْبِطُ فِیهَا بِتَفْسِیرِ الْأُمُورِ إِلَى مِثْلِهَا مِنَ السَّنَةِ الْمُقْبِلَة». ¹

امام باقر صلوات الله علیه فرمود: خداوند شب قدر را در ابتداى خلقت دنیا آفرید و در آن شب نخستین پیغمبر و نخستین وصیى که باید باشد (آدم و شیث را) آفرید [وجود آنها را مقدر ساخت‏] و حکم فرمود که در هر سالى شبى باشد که در آن شب تفسیر و بیان امور تا چنان شبى در سال آینده فرود آید.

2. عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه قَالَ: «قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ{فِیها یُفْرَقُ کُلُّ أَمْرٍ حَکِیمٍ}² یَقُولُ یَنْزِلُ فِیهَا کُلُّ أَمْرٍ حَکِیمٍ وَ الْمُحْکَمُ لَیْسَ بِشَیْئَیْنِ إِنَّمَا هُوَ شَیْ‏ءٌ وَاحِدٌ فَمَنْ حَکَمَ بِمَا لَیْسَ فِیهِ اخْتِلَافٌ فَحُکْمُهُ مِنْ حُکْمِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ مَنْ حَکَمَ بِأَمْرٍ فِیهِ اخْتِلَافٌ فَرَأَى أَنَّهُ مُصِیبٌ فَقَدْ حَکَمَ بِحُکْمِ الطَّاغُوتِ إِنَّهُ لَیَنْزِلُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ إِلَى وَلِیِّ الْأَمْرِ تَفْسِیرُ الْأُمُورِ سَنَةً سَنَةً یُؤْمَرُ فِیهَا فِی أَمْرِ نَفْسِهِ بِکَذَا وَ کَذَا وَ فِی أَمْرِ النَّاسِ بِکَذَا وَ کَذَا وَ إِنَّهُ لَیَحْدُثُ لِوَلِیِّ الْأَمْرِ سِوَى ذَلِکَ کُلَّ یَوْمٍ عِلْمُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ الْخَاصُّ وَ الْمَکْنُونُ الْعَجِیبُ الْمَخْزُونُ- مِثْلُ مَا یَنْزِلُ فِی تِلْکَ اللَّیْلَةِ مِنَ الْأَمْر ثُمَّ قَرَأَ {وَ لَوْ أَنَّ ما فِی الْأَرْضِ مِنْ شَجَرَةٍ أَقْلامٌ‏ وَ الْبَحْرُ یَمُدُّهُ مِنْ بَعْدِهِ سَبْعَةُ أَبْحُرٍ ما نَفِدَتْ کَلِماتُ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ عَزِیزٌ حَکِیم‏}³» ⁴

امام باقر (صلوات الله علیه) فرمودند:

خداى عز و جل در باره شب قدر می‌فرماید: «در این شب ممتاز شود هر امر محکم و بجائى» مى‏ فرماید: نازل مى‏شود در آن هر امر حکیمى، امر محکم و بر جا دو تا نیست و تنها همان یکى است، هر که حکم بى‏اختلاف کند حکم او حکم خدا عزوجل است و هر که حکمى دهد که معرض اختلاف باشد و به عقیده خود خود را مصیب و بر حق داند به حکم طاغوت حکم کرده باشد. به راستى در شب قدر بیان حکم همه امور سالیانه به ولى امر نازل مى‏ شود و به او ابلاغ مى‏ شود که در باره خود چنین دستور دارد و در باره مردم چنان و بعلاوه از این براى ولى امر (امام‏ معصوم زمان) در هر روز علم مخصوص و مکنون و عجیب خداى عز و جل پدید مى‏ گردد به مانند همانى که در شب قدر نازل مى شود، سپس این آیه را خواند: «و اگر به راستى هر درختى در زمین است قلم شود و دریائى مداد گردد و هفت دریاى دیگر بدان پیوندد کلمات خدا تمام نشود براستى خدا عزیز و حکیم است».

3. عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ: «سَأَلْتُهُ عَنْ لَیْلَةِ الْقَدْرِ فَقَالَ الْتَمِسْهَا فِی لَیْلَةِ إِحْدَى وَ عِشْرِینَ أَوْ لَیْلَةِ ثَلَاثٍ وَ عِشْرِینَ».⁵

به امام صادق (صلوات الله علیه) عرض شد: شب قدر کدام شب از شبهاى ماه رمضان است؟ ایشان فرمودند: در شب بیست و یکم و یا شب‏ بیست و سوم پذیراى آن باش.

4. عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَحَدِهِمَا صلوات الله علیهما قَالَ: «سَأَلْتُهُ عَنْ عَلَامَةِ لَیْلَةِ الْقَدْرِ فَقَالَ عَلَامَتُهَا أَنْ تَطِیبَ رِیحُهَا وَ إِنْ کَانَتْ فِی بَرْدٍ دَفِئَتْ‏ وَ إِنْ کَانَتْ فِی حَرٍّ بَرَدَتْ فَطَابَتْ قَالَ وَ سُئِلَ عَنْ لَیْلَةِ الْقَدْرِ فَقَالَ تَنْزِلُ فِیهَا الْمَلَائِکَةُ وَ الْکَتَبَةُ إِلَى السَّمَاءِ الدُّنْیَا فَیَکْتُبُونَ مَا یَکُونُ فِی أَمْرِ السَّنَةِ وَ مَا یُصِیبُ الْعِبَادَ وَ أَمْرُهُ عِنْدَهُ مَوْقُوفٌ لَهُ وَ فِیهِ الْمَشِیئَةُ فَیُقَدِّمُ مِنْهُ مَا یَشَاءُ وَ یُؤَخِّرُ مِنْهُ مَا یَشَاءُ وَ یَمْحُو {وَ یُثْبِتُ وَ عِنْدَهُ أُمُّ الْکِتابِ}⁶»‏.⁷

محمد بن مسلم می‌گوید از ابو جعفر امام باقر (صلوات الله علیه) و یا ابو عبد اللَّه امام صادق (صلوات الله علیه) پرسیدم:

شب قدر، با چه علامتى شناخته مى‏شود؟ آن سرور فرمود: نشانه شب قدر آن است که نسیم آن شب مطبوع و دلاویز مى‏ شود: اگر فصل سرما باشد، سوز سرما به گرمى مى‏گراید و اگر فصل گرما باشد، سوز گرما به سردى و خنکى مى‏ گراید، به حدّى که مطبوع مى ‏شود. یک نفر پرسید که در شب قدر، چه مسائلى تقدیر مى‏ شود؟ آن سرور فرمود: در شب قدر، فرشتگان و دبیران بر آسمان دنیا فرود مى‏ آیند و مقدّرات سال آینده را ثبت مى‏ کنند و مصائبى که بر مردم نازل مى ‏شود، آمار مى‏ کنند. با وجود این اجراى همه این مقدّرات، متوقف بر خواست خداوند است: آن چه را بخواهد مقدّم مى‏ دارد و آنچه را بخواهد مؤخر مى‏ دارد. برخى از نوشته ‏ها را محو مى‏ کند و نوشته‏ هاى دیگرى مى‏ افزاید: منبع همه نوشته‏ ها نزد او است.

5. عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ: «نَزَلَتِ التَّوْرَاةُ فِی سِتٍّ مَضَتْ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ نَزَلَ الْإِنْجِیلُ فِی اثْنَتَیْ عَشْرَةَ لَیْلَةً مَضَتْ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ نَزَلَ الزَّبُورُ فِی لَیْلَةِ ثَمَانِیَ عَشَرَةَ مَضَتْ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ نَزَلَ الْقُرْآنُ‏ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ».⁸

امام صادق صلوات الله علیه می‌فرمایند: تورات در ششم ماه رمضان نازل شده است و انجیل در شب دوازدهم ماه رمضان و زبور در شب هجدهم ماه رمضان و قرآن هم در شب قدر نازل شده است.

6. عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه قَالَ:‏ «لَا تَخْفَى عَلَیْنَا لَیْلَةُ الْقَدْرِ إِنَّ الْمَلَائِکَةَ یَطُوفُونَ بِنَا فِیهَا».⁹

امام باقر صلوات الله علیه فرمودند: بر ما اهل بیت شب قدر مخفی نمی‌باشد. چرا که ملائکه در آن شب اطراف ما می‌گردند.

7. عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ: «{إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللَّهِ اثْنا عَشَرَ شَهْراً فِی کِتابِ اللَّهِ یَوْمَ خَلَقَ‏ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ‏}¹⁰ فَغُرَّةُ الشُّهُورِ شَهْرُ اللَّهِ عَزَّ ذِکْرُهُ وَ هُوَ شَهْرُ رَمَضَانَ وَ قَلْبُ شَهْرِ رَمَضَانَ لَیْلَةُ الْقَدْرِ وَ نَزَلَ الْقُرْآنُ فِی أَوَّلِ لَیْلَةٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ فَاسْتَقْبِلِ الشَّهْرَ بِالْقُرْآنِ».¹¹

امام صادق صلوات الله علیه فرمودند: تعداد ماه‏ها نزد خداوند در کتاب الهى، از آن روز که آسمانها و زمین را آفریده، دوازده ماه است؛ گل ماه ها ماه خداوند است که آن ماه رمضان است و قلب ماه رمضان شب قدر است و قرآن هم در اولین شب ماه رمضان نازل شده است پس با قرآن به پیشباز ماه رمضان برو.

8. قیل لابی عبد الله صلوات الله علیه: «کَیْفَ یَکُونُ لَیْلَةُ الْقَدْرِ خَیْراً مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ قَالَ الْعَمَلُ فِیهَا خَیْرٌ مِنَ الْعَمَلِ فِی أَلْفِ شَهْرٍ لَیْسَ فِیهَا لَیْلَةُ الْقَدْرِ».¹²

به امام صادق صلوات الله علیه عرض شد: چگونه شب قدر از هزار ماه بهتر است حضرت فرمودند: انجام دادن عمل در آن بهتر است از عملی که در هزار ماه بدون شب قدر انجام شود.

9. یَعْقُوبُ قَالَ: «سَمِعْتُ رَجُلًا یَسْأَلُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه - عَنْ لَیْلَةِ الْقَدْرِ فَقَالَ أَخْبِرْنِی عَنْ لَیْلَةِ الْقَدْرِ کَانَتْ أَوْ تَکُونُ فِی کُلِّ عَامٍ فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه لَوْ رُفِعَتْ لَیْلَةُ الْقَدْرِ لَرُفِعَ الْقُرْآن‏».¹³

شخصی به امام صادق صلوات الله علیه عرض کرد: آیا شب قدر تمام شد یا در تمام سال ها می‌باشد؟ حضرت صلوات الله علیه فرمودند: اگر شب قدر نباشد، قرآن هم نیست.

10. عَنْ أَبِی جَعْفَرِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ آبَائِهِ صلوات الله علیهم‏: «أَنَّ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ صلوات الله علیه قَالَ لِعَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْعَبَّاسِ إِنَّ لَیْلَةَ الْقَدْرِ فِی کُلِّ سَنَةٍ وَ إِنَّهُ یَنْزِلُ فِی تِلْکَ اللَّیْلَةِ أَمْرُ السَّنَةِ وَ لِذَلِکَ الْأَمْرِ وُلَاةٌ بَعْدَ رَسُولِ اللَّهِ ص فَقَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ مَنْ هُمْ قَالَ أَنَا وَ أَحَدَ عَشَرَ مِنْ صُلْبِی أَئِمَّةٌ مُحَدَّثُونَ».¹⁴

امیرالمومنین صلوات الله علیه به عبدالله بن عباس فرمودند: شب قدر در هر سالى هست و در آن شب امور سال نازل مى‏ شود و آن امور پس از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) والیانى دارد، ابن عباس عرض کرد: آنها چه کسانی هستند؟، حضرت فرمود: من و یازده کس از صلب من که همه امام و محدث هستند؛

11. وَ عَنْهُ صلوات الله علیه عَنْ آبَائِهِ‏ صلوات الله علیهم: «أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه و آله نَهَى أَنْ یُغْفَلَ عَنْ لَیْلَةِ إِحْدَى وَ عِشْرِینَ وَ عَنْ لَیْلَةِ ثَلَاثَةٍ وَ عِشْرِینَ وَ نَهَى أَنْ یَنَامَ أَحَدٌ تِلْکَ اللَّیْلَةَ».¹⁵

امام باقر صلوات الله علیه از پدران گرامیشان صلوات الله علیهم نقل می‌کنند: حضرت رسول صلی الله علیه و آله نهی می فرمودند که از شب بیست و یکم  و شب بیست و سوم غفلت شود و نهی می فرمودند که کسی در آن شب بخوابد.

12. وَ عَنْهُ صلوات الله علیه أَنَّهُ قَالَ: «مَنْ وَافَقَ لَیْلَةَ الْقَدْرِ فَقَامَهَا غَفَرَ اللَّهُ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَ مَا تَأَخَّرَ».¹⁶

امام باقر صلوات الله علیه می‌فرمودند: هر کس که شب قدر را احیاء بگیرد خداوند گناهان گذشته و آینده او را بیامرزد.

13. عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ: «إِذَا کَانَ لَیْلَةُ الْقَدْرِ {فِیها یُفْرَقُ کُلُّ أَمْرٍ حَکِیمٍ‏}¹⁷ نَادَى مُنَادٍ تِلْکَ اللَّیْلَةَ مِنْ بُطْنَانِ الْعَرْشِ إِنَّ اللَّهَ قَدْ غَفَرَ لِمَنْ زَارَ قَبْرَ الْحُسَیْنِ صلوات الله علیه فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ».¹⁸

امام صادق صلوات الله علیه می‌فرمایند: شب قدر که در آن شب هر امرى بر اساس حکمت (الهى) تدبیر و جدا مى‏ گردد منادی از عرش ندا می دهد همانا خداوند کسی را که در این شب قبر حسین صلوات الله علیه را زیارت کند می‌آمرزد؛

14. عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَحَدِهِمَا صلوات الله علیهما أَنَّهُ قَالَ: «یُغْتَسَلُ فِی ثَلَاثِ لَیَالٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ فِی تِسْعَ عَشْرَةَ وَ إِحْدَى وَ عِشْرِینَ وَ ثَلَاثٍ وَ عِشْرِینَ وَ أُصِیبَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ صلوات الله علیه فِی تِسْعَ عَشْرَةَ وَ قُبِضَ صلوات الله علیه فِی إِحْدَى وَ عِشْرِینَ قَالَ‏ وَ الْغُسْلُ فِی أَوَّلِ اللَّیْلِ وَ هُوَ یُجْزِی إِلَى آخِرِهِ».¹⁹

محمّد بن مسلم، از یکى از دو امام صلوات الله علیهما روایت کرده است، که فرمودند: در سه شب از ماه رمضان: نوزدهم، و بیست و یکم، و بیست و سوم غسل انجام مى ‏شود، و امیر المؤمنین صلوات الله علیه در نوزدهم مورد اصابت واقع شد، و در بیست و یکم به سوى مقام قرب الهى فرا گرفته شد و امام فرمود: و زمان غسل در اوّل شب است، و تا آخر شب را کفایت مى‏ کند.

15.ذوَ قَالَ الصَّادِقُ صلوات الله علیه: «فِی لَیْلَةِ تِسْعَ عَشْرَةَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ التَّقْدِیرُ وَ فِی لَیْلَةِ إِحْدَى وَ عِشْرِینَ الْقَضَاءُ وَ فِی لَیْلَةِ ثَلَاثٍ وَ عِشْرِینَ إِبْرَامُ مَا یَکُونُ فِی السَّنَةِ إِلَى مِثْلِهَا وَ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْ یَفْعَلَ مَا یَشَاءُ فِی خَلْقِهِ».²⁰

امام صادق صلوات الله علیه فرمودند: در شب نوزدهم ماه رمضان تقدیر و در شب بیست و یکم قضا، و در شب بیست و سوّم ابرام حوادث و وقایعى است که تا سال آینده (همین شبها) رخ مى‏ دهد. و خداى عزّ و جلّ قادر است که هر چه بخواهد در باره خلق خود انجام دهد.

16. قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه: «التَّقْدِیرُ فِی لَیْلَةِ تِسْعَ عَشْرَةَ وَ الْإِبْرَامُ فِی لَیْلَةِ إِحْدَى وَ عِشْرِینَ وَ الْإِمْضَاءُ فِی لَیْلَةِ ثَلَاثٍ وَ عِشْرِینَ».²¹

ابو عبد اللَّه صادق (صلوات الله علیه) فرمود: تقدیر، در شب نوزدهم صورت مى ‏گیرد، و در شب بیست و یکم به ثبت مى‏ رسد و در شب بیست و سوم إمضاء مى‏ شود.

17. عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه أَنَّهُ قَالَ: «صَبِیحَةُ یَوْمِ لَیْلَةِ الْقَدْرِ مِثْلُ لَیْلَةِ الْقَدْرِ فَاعْمَلْ وَ اجْتَهِدْ».²²

امام صادق صلوات الله علیه فرمودند: صبح روز شب قدر مثل همان شب قدر است پس عمل بجا آور و بکوش.

18. قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ الْبَاقِرُ صلوات الله علیه: «مَنْ أَحْیَا لَیْلَةَ الْقَدْرِ غُفِرَتْ لَهُ ذُنُوبُهُ وَ لَوْ کَانَتْ عَدَدَ نُجُومِ السَّمَاءِ وَ مَثَاقِیلِ الْجِبَالِ وَ مَکَایِیلِ الْبِحَار».²³

امام باقر صلوت الله علیه فرمودند: هر کس که شب قدر را احیاء بگیرد گناهانش آمرزیده می شود اگرچه به اندازه تعداد ستارگان و سنگینی کوه ها و وزن دریاها باشد.

19. قَالَ مُوسَى بْنُ جَعْفَرٍ صلوات الله علیه: «مَنِ اغْتَسَلَ لَیْلَةَ الْقَدْرِ وَ أَحْیَاهَا إِلَى طُلُوعِ الْفَجْرِ خَرَجَ مِنْ ذُنُوبِهِ‏».²⁴

امام کاظم صلوات الله علیه می‌فرمایند: هر کس که شب قدر غسل کند و تا طلوع فجر احیاء بگیرد از گناهانش بیرون می آید.

20. عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه عَنْ آبَائِهِ صلوات الله علیهم قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله: «إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ اخْتَارَ مِنَ الْأَیَّامِ الْجُمُعَةَ وَ مِنَ الشُّهُورِ شَهْرَ رَمَضَانَ وَ مِنَ اللَّیَالِی لَیْلَةَ الْقَدْرِ».²⁵

پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: خداوند از بین ایام جمعه را برگزید و از بین ماه‌ها ماه رمضان و از میان شب‌ها، شب قدر را انتخاب نمود.

21. عَنِ الْأَصْبَغِ بْنِ نُبَاتَةَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ صلوات الله علیه قَالَ: «قَالَ لِی رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله یَا عَلِیُّ أَ تَدْرِی مَا مَعْنَى لَیْلَةِ الْقَدْرِ فَقُلْتُ لَا یَا رَسُولَ اللَّهِ فَقَالَ صلی الله علیه و آله إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى قَدَّرَ فِیهَا مَا هُوَ کَائِنٌ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَةِ فَکَانَ فِیمَا قَدَّرَ عَزَّ وَ جَلَّ وَلَایَتُکَ وَ وَلَایَةُ الْأَئِمَّةِ مِنْ وُلْدِکَ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَةِ».²⁶

امام علی صلوات الله علیه فرمودند که حضرت رسول صلی الله علیه و آله به من فرمودند: علی جان می‌دانی معنی لیلة القدر چیست؟ عرض کردم نه ای فرستاده خدا. حضرت فرمود: همانا خداوند تبارک و تعالی هر آنچه که تا روز قیامت باشد در آن شب اندازه گیری می کند پس در آنچه که خداوند تا روز قیامت اندازه گیری می کند ولایت تو و ولایت ائمه از فرزندانت می باشد.

22. عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (صلوات الله علیه)، قَالَ: «سَأَلْتُهُ عَنْ لَیْلَةِ الْقَدْرِ. قَالَ: هِیَ إِحْدَى وَ عِشْرُونَ أَوْ ثَلَاثٌ وَ عِشْرُونَ. قُلْتُ: أَ لَیْسَ إِنَّمَا هِیَ لَیْلَةُ الْقَدْرِ قَالَ: بَلَى. قُلْتُ: فَأَخْبِرْنِی بِهَا. قَالَ: وَ مَا عَلَیْکَ أَنْ تَفْعَلَ خَیْراً فِی لَیْلَتَیْن‏».²⁷

زراره می گوید: به امام صادق صلوات الله علیه عرض کردم که شب قدر کدام است؟ حضرت فرمود: شب بیست و یکم و یا شب بیست و سوم. عرض کردم: مگر غیر از این است که شب قدر یکی است؟ حضرت فرمود: درست است. عرض کردم: پس به من خبر بدهید که کدام است(دقیقا). حضرت فرمود: چه اشکالی دارد که در هر دو شب عمل خیر انجام دهی.

23. عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ، قَالَ: «سُئِلَ أَبُو جَعْفَرٍ (صلوات الله علیه) عَنْ لَیْلَةِ الْقَدْرِ فَقَالَ: تَنَزَّلُ فِیهَا الْمَلَائِکَةُ وَ الْکَتَبَةُ إِلَى سَمَاءِ الدُّنْیَا، فَیَکْتُبُونَ مَا هُوَ کَائِنٌ فِی أَمْرِ السَّنَةِ وَ مَا یُصِیبُ الْعِبَادَ فِیهَا. قَالَ: وَ أَمْرٍ مَوْقُوفٍ لِلَّهِ (تَعَالَى) فِیهِ الْمَشِیئَةُ، یُقَدِّمُ مِنْهُ مَا یَشَاءُ، وَ یُؤَخِّرُ مَا یَشَاءُ، وَ هُوَ قَوْلُهُ (تَعَالَى): {یَمْحُوا اللَّهُ ما یَشاءُ وَ یُثْبِتُ وَ عِنْدَهُ أُمُّ الْکِتابِ}²⁸» ²⁹

محمد بن مسلم می گوید از امام باقر صلوات الله علیه در مورد شب قدر پرسیده شد. حضرت فرمودند: ملائکه و نویسندگان به آسمان دنیا می آیند سپس هر آنچه که در آن سال باشد و به بندگان برسد خواهند نوشت. سپس ادامه دادند: و آن امور در دست مشیت خدا قرار دارند هر کدام را که خواست مقدم می کند و هر کدام را که خواست به تاخیر می اندازد و این همان است که خداوند فرمود: خداوند هر آنچه را که بخواهد محو و باطل می‌کند و هر آنچه بخواهد ثابت و برقرار می‌نماید و ام الکتاب در نزد اوست.

24. قِیلَ لامیر المومنین: «فَأَخْبِرْنَا عَنْ لَیْلَةِ الْقَدْرِ! قَالَ: ... لَسْتُ‏ أَشُکُ‏ أَنَ‏ اللَّهَ‏ إِنَّمَا یَسْتُرُهَا عَنْکُمْ نَظَراً لَکُمْ لِأَنَّهُ لَوْ أَعْلَمَکُمُوهَا عَمِلْتُمْ فِیهَا وَ تَرَکْتُمْ غَیْرَهَا وَ أَرْجُو أَنْ لَا تُخْطِئَکُمْ إِنْ شَاءَ اللَّهُ». ³⁰

به امیرالمونین صلوات الله علیه عرض شد: لیلة القدر کدام است؟ حضرت فرمودند: شک ندارم که خداوند فقط به خاطر خودتان آن را (در سه شب) مخفی نموده است چراکه اگر شما آن را می دانستید فقط در همان شب به عبادت خداوند می‌پرداختید و شبهای دیگر را رها می کردید و من هم امید دارم که شما از این سه شب استفاده می‌کنید انشاء الله.

25. عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه أَنَّهُ قَالَ‏: «لَوْ قَرَأَ رَجُلٌ لَیْلَةَ ثَلَاثٍ وَ عِشْرِینَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ‏ إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ أَلْفَ مَرَّةٍ لَأَصْبَحَ وَ هُوَ شَدِیدُ الْیَقِینِ بِالاعْتِرَافِ بِمَا یَخُصُّ بِهِ فِینَا وَ مَا ذَاکَ إِلَّا لِشَیْ‏ءٍ عَایَنَهُ فِی نَوْمِه‏». ³¹

امام صادق فرمودند: اگر شخصی سوره قدر را در شب بیست و سوم ماه رمضان هزار بار بخواند صبح هنگام یقینش به حق خاصه ما (اهل بیت) شدید می شود و این شدت یقین به خاطر چیزی است که در خواب می‌بیند.

26. عن أبی ذر (رضی الله عنه)، قال: « قُلْتُ یَا رَسُولَ اللَّهِ لَیْلَةُ الْقَدْرِ شَیْ‏ءٌ یَکُونُ عَلَى عَهْدِ الْأَنْبِیَاءِ یَنْزِلُ فِیهَا عَلَیْهِمُ الْأَمْرُ فَإِذَا مَضَوْا رُفِعَتْ قَالَ لَا بَلْ‏ هِیَ‏ إِلَى‏ یَوْمِ‏ الْقِیَامَة». ³²

ابوذر به پیامبر صلی الله علیه و آله عرض کرد: شب قدر چیزی بوده است که در زمان پیامبران که بر آنها امر نازل میشده است آیا وقتی پیامبران رفتند شب قدر هم برداشته میشود؟ حضرت فرمودند نخیر بلکه آن شب تا روز قیامت ادامه دارد.

27. عن أبی عبد الله (علیه السلام) قال: « مَنْ‏ قَرَأَ إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ‏ فِی‏ لَیْلَةِ الْقَدْرِ فِی‏ فَرِیضَةٍ مِنْ‏ فَرَائِضِ‏ اللَّهِ‏ نَادَى‏ مُنَادٍ یَا عَبْدَ اللَّهِ غَفَرَ اللَّهُ لَکَ مَا مَضَى فَاسْتَأْنِفِ الْعَمَل‏». ^33‏

امام صادق فرمودند: هر کس سوره قدر را در نمازهای واجبش بخواند منادی ندا می دهد: ای بنده خدا! عملت را از نو شروع کن که خداوند تمام گناهان گذشته ات را آمرزیده است.

28. عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: «هُوَ(الروح) مَلَکٌ أَعْظَمُ مِنْ جَبْرَئِیلَ وَ مِیکَائِیلَ کَانَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَ هُوَ مَعَ الْأَئِمَّةِ صلوات الله علیهم‏». ³⁴

امام صادق فرمودند: روح فرشته ای است که از جبرئیل و میکائیل بزرگتر است که با رسول الله بود و با ائمه نیز همراهی می کند.

29. قَالَ الامام علی بن موسی الرضا صلوات اله علیه: «أَیُّمَا مُؤْمِنٍ قَرَأَ فِی وُضُوئِهِ إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ‏ فِی‏ لَیْلَةِ الْقَدْرِ خَرَجَ مِنْ ذُنُوبِهِ کَیَوْمَ وَلَدَتْهُ أُمُّه‏». ³⁵

امام رضا صلوات الله علیه فرمودند: هر مومنی که موقع وضویش سوره قدر را بخواند مانند روزی که از مادر متولد شده است از گناهان پاک میشود.

30. عَنْ عُمَرَ بْنِ یَزِیدَ قَالَ: «کَانَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه یُصَلِّی عَنْ وَلَدِهِ فِی کُلِّ لَیْلَةٍ رَکْعَتَیْنِ وَ عَنْ وَالِدَیْهِ فِی کُلِّ یَوْمٍ رَکْعَتَیْنِ قُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاکَ کَیْفَ صَارَ لِلْوَلَدِ اللَّیْلُ قَالَ لِأَنَّ الْفِرَاشَ لِلْوَلَدِ قَالَ وَ کَانَ یَقْرَأُ فِیهِمَا إِنَّا أَنْزَلْناهُ‏ فِی‏ لَیْلَةِ الْقَدْرِ وَ إِنَّا أَعْطَیْناکَ الْکَوْثَرَ». ³⁶

عمر بن یزید می‌گوید: امام صادق صلوات الله علیه از طرف فرزندانشان، در هر شب، دو رکعت نماز می‌خواندند و از طرف والدینشان هم دو رکعت در هر روز می‌خواندند. _عرض کردم: فدایتان شوم چگونه نماز برای فرزند در شب انجام می‌شود؟ فرمودند: به خاطر اینکه فراش برای فرزند است_ و در دو رکعت سوره قدر و سوره کوثر را می‌خواندند.

31. عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْفَرَجِ‏ «أَنَّهُ کَتَبَ إِلَى الرَّجُلِ صلوات الله علیه یَسْأَلُهُ عَمَّا یُقْرَأُ فِی الْفَرَائِضِ وَ عَنْ أَفْضَلِ مَا یُقْرَأُ بِهِ فِیهَا فَکَتَبَ صلوات الله علیه إِلَیْهِ أَنَّ أَفْضَلَ مَا یُقْرَأُ فِی الْفَرَائِضِ إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ‏ فِی‏ لَیْلَةِ الْقَدْرِ وَ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ ». ³⁷

محمد بن فرج نامه ای به امام هادی نوشت و در آن نامه پرسید: چه چیزی در نمازهای واجب بخواند و برترین سوره ای که باید خوانده شود چیست؟ حضرت نوشتند: برترین سوره ای که در نمازهای واجب خوانده می‌شود سوره قدر و توحید است.

32. عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ: «مَا مِنْ مُؤْمِنٍ صَامَ فَقَرَأَ إِنَّا أَنْزَلْناهُ‏ فِی‏ لَیْلَةِ الْقَدْرِ عِنْدَ سَحُورِهِ وَ عِنْدَ إِفْطَارِهِ إِلَّا کَانَ فِیمَا بَیْنَهُمَا کَالْمُتَشَحِّطِ بِدَمِهِ فِی سَبِیلِ اللَّهِ». ³⁸

امام صادق صلوات الله علیه فرمودند: هیچ مومنی نیست که روزه بگیرد و سپس موقع سحر و افطارش سوره قدر ا بخواند مگر اینکه بین سحر و افطار مانند کسی است در راه خدا در خونش غلطان است.

33. عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ صلوات الله علیه قَالَ‏: «إِذَا أَرَادَ أَحَدُکُمْ الْحَاجَةَ فَلْیُبَاکِرْ فِی طَلَبِهَا یَوْمَ الْخَمِیسِ وَ لِیَقْرَأْ إِذَا خَرَجَ مِنْ مَنْزِلِهِ آخِرَ سُورَةِ آلِ عِمْرَانَ وَ آیَةَ الْکُرْسِیِّ وَ إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ‏ فِی‏ لَیْلَةِ الْقَدْرِ وَ أُمَّ الْکِتَابِ فَإِنَّ فِیهَا قَضَاءَ حَوَائِجِ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَة». ³⁹

امیرالمومنین صلوات الله علیه فرمودند: هر گاه یکى از شما را حاجتى باشد. در صبح روز پنجشنبه طلب کند. و به هنگامى که از منزل بیرون شود، آیات آخر سوره آل عمران، آیة الکرسى، انا انزلناه و سوره حمد را بخواند، هر آینه در این آیات برآوردن حوائج دنیا و آخرت وجود دارد.

34. عَنِ ابْنِ دَاوُدَ عَنْ بُرَیْدَةَ قَالَ: «کُنْتُ جَالِساً مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَ عَلِیٌّ صلوات الله علیه مَعَهُ إِذْ قَالَ یَا عَلِیُّ! أَ لَمْ أُشْهِدْکَ مَعِی سَبْعَةَ مَوَاطِنَ الْمَوْطِنِ الْخَامِسِ لَیْلَةَ الْقَدْرِ خُصِصْنَا بِبَرَکَتِهَا لَیْسَتْ لِغَیْرِنَا». ⁴⁰

داوود بن بریده می‌گوید: من با حضرت رسول صلی الله علیه و آله و امام علی صلوات الله علیه نشسته بودم که پیامبر فرمودند: یا علی تو با من در هفت جایگاه حضور داری ... جایگاه پنجم شب قدر است که ما به برکت آن مخصوص شده ایم و کسی را در آن، غیر از ما شریکی نمی‌باشد.

35. عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ‏ صلوات الله علیه أَنَّهُ قَالَ‏ «إِنَّا أَنْزَلْناهُ‏ فِی‏ لَیْلَةِ الْقَدْرِ اللَّیْلَةُ فَاطِمَةُ وَ الْقَدْرُ اللَّهُ فَمَنْ عَرَفَ فَاطِمَةَ حَقَّ مَعْرِفَتِهَا فَقَدْ أَدْرَکَ لَیْلَةَ الْقَدْرِ وَ إِنَّمَا سُمِّیَتْ فَاطِمَةُ لِأَنَّ الْخَلْقَ فُطِمُوا عَنْ مَعْرِفَتِهَا» ⁴¹

امام صادق صلوات الله علیه در تفسیر سوره قدر فرماید:

در آیه: إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ  منظور از «اللیلة» فاطمه صلوات الله علیها، و منظور از «القدر» خداوند است، پس هر که فاطمه را به واقع بشناسد لیلة القدر را درک کرده است، و همانا او را فاطمه نامیدند چون مردمان از کسب معرفت واقعى نسبت به وى عاجز هستند.

36. عَنِ الْمُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ قَالَ: «ذُکِرَ عِنْدَ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ‏ فِی‏ لَیْلَةِ الْقَدْرِ قَالَ مَا أَبْیَنَ فَضْلَهَا عَلَى السُّوَرِ قَالَ قُلْتُ وَ أَیُّ شَیْ‏ءٍ فَضْلُهَا قَالَ نَزَلَتْ وَلَایَةُ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ صلوات الله علیه فِیهَا قُلْتُ‏ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ الَّتِی نَرْتَجِیهَا فِی شَهْرِ رَمَضَانَ قَالَ نَعَمْ هِیَ لَیْلَةٌ قُدِّرَتْ فِیهَا السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرْضُ وَ قُدِّرَتْ وَلَایَةُ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ صلوات الله علیه فِیهَا».⁴²

مفضل بن عمر می‌گوید: در محضر امام صادق صلوات الله علیه آیه انا انزلناه فی لیلة القدر خوانده شد حضرت فرمود: برتری این سوره بر سایر سور چقدر واضح است. عرض کردم چه برتری؟. فرمود: ولایت امیرالمومنین صلوات الله علیه در آن نازل شده است. عرض کردم: در شب قدری که ما در ماه رمضان انتظارش را داریم؟. فرمودند: بله همان شبی که آسمانها و زمین در آن اندازه گیری می شود و در آن ولایت امیرالمونین صلوات الله علیه هم اندازه گیری می شود.

37. أَبَا عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه یَقُولُ‏: «هَبَطَ جَبْرَئِیلُ علیه لبسلام عَلَى رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله کَئِیبٌ حَزِینٌ فَقَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ! مَا لِی أَرَاکَ کَئِیباً حَزِیناً؟ فَقَالَ: إِنِّی رَأَیْتُ اللَّیْلَةَ رُؤْیَا قَالَ: وَ مَا الَّذِی رَأَیْتَ قَالَ: رَأَیْتُ بَنِی أُمَیَّةَ یَصْعَدُونَ الْمَنَابِرَ وَ یَنْزِلُونَ مِنْهَا قَالَ: وَ الَّذِی بَعَثَکَ بِالْحَقِّ نَبِیّاً مَا عَلِمْتُ بِشَیْ‏ءٍ مِنْ هَذَا وَ صَعِدَ جَبْرَئِیلُ علیه السلام إِلَى السَّمَاءِ ثُمَّ أَهْبَطَهُ اللَّهُ جَلَّ ذِکْرُهُ بِآیٍ مِنَ الْقُرْآنِ یُعَزِّیهِ‏ بِهَا قَوْلِهِ‏ {أَ فَرَأَیْتَ إِنْ مَتَّعْناهُمْ سِنِینَ‏ ثُمَّ جاءَهُمْ ما کانُوا یُوعَدُونَ‏ ما أَغْنى‏ عَنْهُمْ ما کانُوا یُمَتَّعُونَ}^43‏ وَ أَنْزَلَ اللَّهُ جَلَّ ذِکْرُهُ {إِنَّا أَنْزَلْناهُ‏ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ وَ ما أَدْراکَ ما لَیْلَةُ الْقَدْرِ لَیْلَةُ الْقَدْرِ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ}⁴⁴ لِلْقَوْمِ فَجَعَلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَیْلَةَ الْقَدْرِ لِرَسُولِهِ خَیْراً مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ مُلْکِ بَنِی أُمَیَّة⁴⁵».⁴⁶

و فی روایة اخری تزید:

«فَأَطْلَعَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ نَبِیَّهُ أَنَّ بَنِی أُمَیَّةَ تَمْلِکُ سُلْطَانَ هَذِهِ الْأُمَّةِ وَ مُلْکَهَا طُولَ هَذِهِ الْمُدَّةِ  فَلَوْ طَاوَلَتْهُمُ الْجِبَالُ لَطَالُوا عَلَیْهَا حَتَّى یَأْذَنَ اللَّهُ تَعَالَى بِزَوَالِ مُلْکِهِمْ، وَ هُمْ فِی ذَلِکَ یَسْتَشْعِرُونَ عَدَاوَتَنَا أَهْلَ الْبَیْتِ وَ بُغْضَنَا».⁴⁷

امام صادق (صلوات الله علیه) می‌فرماید: جبرئیل برسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرود آمد و دید رسول خدا (صلی الله علیه و آله) افسرده و غمناک است، گفت یا رسول اللَّه! چه شده است که من شما را افسرده و غمناک مى‏نگرم؟

در پاسخ او فرمود: من امشب یک خوابى دیدم. جبرئیل عرض کرد: چه خوابى دیده ‏اید؟ رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمودند: در خواب دیدم بنى امیّه بر منابر بالا و پایین می‌روند. جبرئیل عرض کرد: سوگند بدانکه تو را به نبوت برانگیخته است ، من چیزى از این نمى‏دانم. جبرئیل بسوى آسمان بالا رفت و سپس خدا جل ذکره او را با آیاتى از قرآن به زمین فرستاد تا وی را تسلیت دهد: «به ما خبر ده، اگر (باز هم) سالیانى آنها را از این زندگى بهره ‏مند سازیم... سپس عذابى که به آنها وعده داده شده به سراغشان بیاید... این تمتع و بهره گیرى از دنیا براى آنها سودى نخواهد داشت!»

و خدا جلّ ذکره نازل کرد: «راستى که ما فرود آوردیم آن را در شب قدر. تو نمی دانى شب قدر چیست. شب قدر بهتر از هزار ماه است»-که به سود آن مردم است و خدا عز و جل شب قدر را براى رسول خود بهتر از هزار ماه مقرر ساخت.

و در روایت دیگری این جمله در ادامه آمده:

حضرت صادق (صلوات الله علیه) فرمود: پس خداى عزّ و جلّ پیغمبرش را آگاه نمود که بنى امیّه پادشاهى و سرورى این امّت را در این مدّت (هزار ماه) به دست می‌گیرند پس اگر کوه‌ها با ایشان سر کشى کنند بر آن کوه‌ها بلندى گیرند (هر کس در این مدّت با آنان در افتد شکست خورده و از بین برود) تا اینکه خداى تعالى زوال و نابودى پادشاهى آنها را بخواهد، و بنى امیّه در مدّت پادشاهی‌شان دشمنى و کینه ما اهل بیت را شعار و روش خویش قرار می‌دهند.

38. عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه قَالَ: «مَنْ قَرَأَ إِنَّا أَنْزَلْناهُ‏ فِی‏ لَیْلَةِ الْقَدْرِ یَجْهَرُ بِهَا صَوْتَهُ کَانَ کَالشَّاهِرِ سَیْفَهُ‏ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَ مَنْ قَرَأَهَا سِرّاً کَانَ کَالْمُتَشَحِّطِ بِدَمِهِ فِی سَبِیلِ اللَّهِ‏ وَ مَنْ قَرَأَهَا عَشْرَ مَرَّاتٍ غُفِرَتْ لَهُ عَلَى نَحْوِ أَلْفِ ذَنْبٍ مِنْ ذُنُوبِهِ‏». ⁴⁸

امام باقر صلوات الله علیه فرمودند: هر کس که سوره قدر را با جوهره صدا بخواند مانند کسی است که شمشیرش را در راه خدا از نیام خارج کرده است و هرکس که آرام و بدون جوهره صدا بخواند مانند کسی است که در راه خدا در خونش غلطان است و هر کس که ده مرتبه آن را بخواند هزاران گناه از او آمرزیده می شود.

39. عَنِ الرِّضَا صلوات الله علیه قَالَ: «مَنْ أَتَى قَبْرَ أَخِیهِ ثُمَّ وَضَعَ یَدَهُ عَلَى الْقَبْرِ وَ قَرَأَ إِنَّا أَنْزَلْناهُ‏ فِی‏ لَیْلَةِ الْقَدْرِ سَبْعَ مَرَّاتٍ أَمِنَ یَوْمَ الْفَزَعِ الْأَکْبَرِ».⁴⁹

امام رضا صلوات الله علیه فرمودند: هر کس که سر مزار برادر دینی اش برود و دستش را بر مزار او بگذارد و سوره قدر را هقت مرتبه بخواند از سختی روز قیامت در امان خواهد بود .

40. وَ قَالَ الرِّضَا صلوات الله علیه:‏ «مَا مِنْ عَبْدٍ مُؤْمِنٍ زَارَ قَبْرَ مُؤْمِنٍ فَقَرَأَ عِنْدَهُ‏ إِنَّا أَنْزَلْناهُ‏ فِی‏ لَیْلَةِ الْقَدْرِ سَبْعَ مَرَّاتٍ إِلَّا غَفَرَ اللَّهُ لَهُ وَ لِصَاحِبِ الْقَبْر».⁵⁰

امام رضا صلوات الله علیه فرمودند: هیچ بنده مؤمنی نیست که قبر مؤمنی را زیارت کند و سوره قدر را هفت مرتبه بخواند مگر اینکه خداوند هم او و هم صاحب قبر را می آمرزد.

-----------------

1) الکافی ج‏1 ص 250

2) سوره دخان آیه 4

3) سوره لقمان آیه 27

4) الکافی ج‏1 ص248

5) وسائل الشیعة ج‏10 ص 354

6) سوره رعد آیه 39

7) الکافی ج‏4، ص 157

8) بحار الأنوار ج‏11 ص 59

9) بحار الأنوار ج‏94 ص 13

10) سوره توبه آیه 36

11) الکافی ج‏4، ص: 66

12) الکافی ج‏4 ص157

13) من لا یحضره الفقیه ج‏2 ص 158

14) کمال الدین و تمام النعمة ج‏1 ص 305

15) دعائم الإسلام، ج‏1 ص 281

16) دعائم الإسلام، ج‏1 ص 281

17) سوره دخان آیه 4

18) کامل الزیارات ص 184

19) من لا یحضره الفقیه ج‏2 ص 155

20) الوافی، ج‏11 ص 385

21) الوافی، ج‏11 ص 385

22) الأمالی( للصدوق) ص 654

23) فضائل الأشهر الثلاثة ص 118

24) فضائل الأشهر الثلاثة ص 137

25) کمال الدین و تمام النعمة ج‏1 ص 281

26) معانی الأخبار، النص ص 315

27) الوافی ج‏11 ص 386

28) سوره رعد آیه 39

29) الأمالی (للطوسی) النص ص 60

30) بحار الأنوار ج‏34 ص 346

31) تهذیب الأحکام ج‏3 ص 100

32) بحار الأنوار ج‏25 ص 97

33) بحار الأنوار ج‏82 ص39

34) تفسیر القمی، ج‏2 ص 279

35) بحار الأنوار ج‏77 ص 315

36) تهذیب الأحکام ج‏1 ص 467

37) بحار الأنوارج‏82 ص 44

38) إقبال الأعمال ج‏1 ص 83

39) صحیفة الإمام الرضا ص 72

40) بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد صلى الله علیهم ج‏1 ص 222

41) تفسیر فرات الکوفی ص581

42) معانی الأخبارص 316

43) سوره شعراء آیه 205 - 207

44) سوره قدر

45) مدت سلطنت بنی امیه هزار ماه بود نه یک روز کمتر و نه یک روز بیشتر (فیض)

46) الکافی ج‏4 ص 159

47) الصحیفة السجادیة ص 20

48) الکافی ج‏2 ص 621

49) بحار الأنوار ج‏7 ص 302

50) من لا یحضره الفقیه ج‏1 ص 181