أربعینات

۱. شناخت خداوند و عبادت او

«اَیّهَا النّاسُ! إِنّ اللّهَ جَلّ ذِکْرُهُ مَا خَلَقَ الْعِبَادَ إِلاّ لِیَعْرِفُوهُ، فَإِذَا عَرَفُوهُ عَبَدُوهُ فَإِذَا عَبَدُوهُ اسْتَغْنَوْا بِعِبَادَتِهِ عَنْ عِبَادَةِ مَا سِوَاهُ».

امام حسین (ع) فرمود: «اى مردم! خداوند بندگان را آفرید تا او را بشناسند، آن‏گاه که او را شناختند، پرستش کنند و آن‏گاه که او را پرستیدند، از پرستش غیر او بى‏ نیاز شوند».

(بحار الانوار، ج ۵ ص ۳۱۲ ح۱ )

۲. یافتن خداوند

«مَاذَا وَجَدَ مَنْ فَقَدَکَ وَ مَا الّذِى فَقَدَ مَنْ وَجَدَکَ؟».

امام حسین (ع) فرمود: «پروردگارا! آن که تو را نیافت، چه یافت و آن که تو را یافت، چه از دست داد؟».

(بحار الانوار، ج ۹۵ ص ۲۲۶ ح۳ )

۳. خداوند، مراقب انسان‏

«عَمِیَتْ عَیْنٌ لاَ تَرَاکَ عَلَیْهَا رَقِیباً».

امام حسین (ع) فرمود: «چشمى که تو را مراقب خویش نبیند، کور است».

(بحار الانوار، ج ۹۵ ص ۲۲۶ ح۳ )

۴. عبادت تجار، بندگان و آزادگان‏

«إِنّ قَوْماً عَبَدُوا اللّهَ رَغْبَةً فَتِلْکَ عِبَادَةُ التّجّارِ وَ إِنّ قَوْمَاً عَبَدُوا اللّهَ رَهْبَةً فَتِلْکَ عِبَادَةُ الْعَبِیدِ وَ إِنّ قَوْمَاً عَبَدُوا اللّهَ شُکْراً فَتِلْکَ عِبَادَةُ الاَحْرَارِ وَ هِىَ اَفْضَلُ الْعِبَادَةِ».

امام حسین (ع) فرمود: «گروهى خدا را از روى میل به بهشت عبادت مى‏کنند، که این عبادت تجارت‏کنندگان است و گروهى خدا را از ترس دوزخ مى‏پرستند و این عبادت بردگان است، و گروهى خدا را به سبب شایستگى مى‏پرستند، و این عبادت آزادگان است که برترین عبادت است».

(تحف العقول، ص ۲۷۹ ح۴ )

۵. پاداش عبادت حقیقى خداوند

«مَنْ عَبَدَ اللّهَ حَقّ عِبَادَتِهِ آتاهُ اللّهُ فَوْقَ اَمَانِیهِ وَ کِفَایَتِهِ».

امام حسین (ع) فرمود: «هرکس حق معبودیت خدا را به‏جا آورد، خداوند بیش از حدّ انتظار و کفایتش به او عطا مى‏ کند».

(بحار الانوار، ج ۶۸ ص ۱۸۴ ح۴۴ )

۶. زیان‏کار

«لَقَدْ خَابَ مَنْ رَضِىَ دُونَکَ بَدَلاً».

امام حسین (ع) فرمود: «هرکس به غیر تو دل ببندد، زیان کرده است».

(بحار الانوار، ج ۹۵ ص ۲۱۶ ح۳ )

۷. ستایشگران خداوند

«مَا خَلَقَ اللّهُ مِنْ شَىْ‏ءٍ إِلا وَ لَهُ تَسْبِیحٌ یَحْمَدُ بِهِ رَبّهُ».

امام حسین (ع) فرمود: «خداوند هیچ موجودى را نیافرید، جز آن‏که براى او تسبیحى قرارداد تا با آن خدا را ستایش کند».

(بحار الانوار، ج ۶۱ ص ۲۹ ح۸ )

۸. دوستى خداوند، سرمایه انسان‏

«خَسِرَتْ صَفْقَةُ عَبْدٍ لَمْ تَجْعَلْ لَهُ مِنْ حُبّکَ نَصِیباً».

امام حسین (ع) فرمود: «پروردگارا! کسى که از محبّت خود بهره‏مندش نکردى، زیان کرده است».

(بحار الانوار، ج ۹۵ ص ۲۲۶ ح۳ )

۹. اشک چشم و ترس دل، رحمت خداوند

«بُکَاءُ الْعُیُونِ وَ خَشْیَةُ الْقُلُوبِ رَحْمَةٌ مِنَ اللّهِ».

امام حسین (ع) فرمود: «گریستن چشم‏ها و ترسیدن قلب‏ها، رحمتى از جانب خداست».

(مستدرک الوسائل، ج ۱۱ ص ۲۴۵ ح۳۵ )

۱۰. دوستى اهل بیت سبب ریزش گناهان‏

«إِنّ حُبّنَا لَتُسَاقِطُ الذّنُوبَ کَمَا تُسَاقِطُ الرّیحُ الْوَرَقَ».

امام حسین (ع) فرمود: «محبّت ما اهل بیت سبب ریزش گناهان است، چنان‏که باد، برگ درختان را مى‏ریزد».

(حیاة الامام الحسین، ج ۱ ص۱۵۶ )

۱۱. اهل بیت(ع)، معلمان ملائکه‏

«اَىّ شَىْ‏ءٍ کُنْتُمْ قَبْلَ أَنْ یَخْلُقَ اللّهُ عَزّوَجَلّ آدَمَ (ع)؟ قَالَ کُنّا اَشْبَاحَ نُورٍ نَدُورُ حَوْلَ عَرْشِ الرّحْمنِ فَنُعَلّمُ لِلْمَلاَئِکَةِ التّسْبِیحَ وَ التّهْلِیلَ وَ التّحْمِیدَ».

از امام حسین (ع) پرسیده شد: «قبل از این‏که خداوند عزّوجل آدم (ع) را خلق کند، شما چه چیزى بودید؟ فرمود: ما شبح‏هایى از نور بودیم که بر گرد عرش خدا مى‏چرخیدیم و به ملائکه درس تسبیح و توحید و ستایش خدا را مى‏آموختیم».

(بحار الانوار، ج ۵۷ ص ۳۱۱ ح۱ )

۱۲. اهل‏بیت(ع)، اهل سرّ خدا

«نَحْنُ الّذِینَ عِنْدَنَا عِلْمُ الْکِتَابِ وَ بَیَانُ مَا فِیهِ وَ لَیْسَ عِنْدَ اَحَدٍ مِنْ خَلْقِهِ مَا عِنْدَنَا لاَِنّا اَهْلُ سِرّ اللّهِ».

امام حسین (ع) فرمود: «ما کسانى هستیم که علم قرآن، و بیان آنچه در آن است، نزد ماست، و آنچه در نزد ماست نزد هیچ‏یک از آفریدگان خدا نیست، زیرا ما محرم راز خداییم».

(بحار الانوار، ج ۴۴ ص ۱۸۴ ح۱۱ )

۱۳. مخلوقات، مأمور به اطاعت از اهل بیت(ع)

«وَ اللّهِ مَا خَلَقَ اللّهُ شَیْئاً إِلا وَ قَدْ اَمَرَهُ بِالطّاعَةِ لَنَا».

امام حسین (ع) فرمود: «سوگند به خدا که خداوند هیچ موجودى را نیافرید، مگر آن‏که او را به اطاعت از ما، امر کرد».

(بحار الانوار، ج ۴۴ ص ۱۸۱ ح۱ )

۱۴. دوستى اهل بیت(علیهم السلام)

«مَنْ اَحَبّنَا کَانَ مِنّا اَهْلَ الْبَیتِ».

امام حسین (ع) فرمود: «کسى که ما را دوست بدارد، از ما اهل بیت است».

(نزهة النّاظر و تنبیه الخاطر، ص ۸۵ ح۱۹ )

۱۵. تهیدستى و کشته شدن شیعیان‏

«وَ اللّهِ الْبَلاَءُ وَ الْفَقْرُ وَ الْقَتْلُ اَسْرَعُ إِلَى مَنْ اَحَبّنَا مِنْ رَکْضِ الْبَرَاذِینِ، وَ مِنَ السّیْلِ إِلىَ صِمْرِهِ».

امام حسین (ع) فرمود: «به خدا سوگند، فقر و قتل به سوى دوستان ما، از حرکت اسبان تیزپا و جریان سیل در مسیرش، سریعتر است».

(بحار الانوار، ج ۶۴ ص ۲۴۹ ح۸۵ )

۱۶. پرهیز از خیانت و مکر و نیرنگ‏

«إِنّ شِیعَتَنَا مَنْ سَلِمَتْ قُلُوبُهمْ مِنْ کُلّ غِشّ وَغَلّ وَدَغَلٍ».

امام حسین (ع) فرمود: «شیعه ما کسى است که دلش از هرگونه خیانت و نیرنگ و مکرى پاک است».

(بحار الانوار، ج ۶۵ ص ۱۵۶ ح۱۰ )

۱۷. امام حسین(ع) و امام زمان(عج)

«لَوْ اَدْرَکْتُهُ لَخَدَمْتُهُ اَیّامَ حَیَاتِى».

امام حسین (ع) فرمود: «اگر زمان حضرت مهدى را درک مى‏کردم، تمام عمر خدمتگزارش بودم».

(عقد الدّرر، ص‏۱۶۰)

۱۸. حسین(ع)، کشته اشک‏ها

«اَنَا قَتِیلُ الْعَبْرَةِ، لا یَذْکُرُنِى مُؤْمِنٌ إِلا بَکَى».

امام حسین (ع) فرمود: «من کشته اشکهایم، مؤمنى مرا یاد نکند، مگر آن‏که به گریه مى‏افتد».

(کامل الزیارات، ص ۱۱۷ ح۶ )

۱۹. پاداش زائر امام حسین(ع)

«مَنْ زَارَنِى بَعْدَ مَوْتِى زُرْتُهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَ لَوْ لَمْ یَکُنْ إِلا فِى النّارِ لاَخْرَجْتُهُ».

امام حسین (ع) فرمود: «هرکه مرا پس از مرگم، زیارت کند، روز قیامت زیارتش مى‏ کنم و اگر در آتش هم باشد، او را بیرون مى‏ آورم».

(المنتخب للطریحى، ص۶۹ )

۲۰. خوش‏ خلقى و سکوت‏

«اَلْخُلْقُ الْحَسَنُ عِبَادَةٌ وَ الصّمْتُ زَیْنٌ».

امام حسین (ع) فرمود: «خوش‏خویى، عبادت است و سکوت، زینت».

(تاریخ الیعقوبى، ج ۲ ص۲۶۴ )

۲۱. تأخیر در مرگ و افزایش روزى با صله رحم‏

«مَنْ سَرّهُ اَنْ یُنْسَاَ فِى اَجَلِهِ وَ یُزَادَ فِى رِزْقِهِ فَلْیَصِلْ رَحِمَهُ».

امام حسین (ع) فرمود: «کسى که دوست دارد اجلش به تأخیر افتد و روزى ‏اش افزایش یابد، صله رحم به‏ جا آورد».

(بحار الانوار، ج ۷۱ ص ۹۱ ح۵ )

۲۲. عرضه اعمال به خداوند

«إِنّ اَعْمَالَ هَذِهِ الاُمّةِ مَا مِنْ صَبَاحٍ إِلا وَ تُعْرَضُ عَلَى اللّهِ عَزّوَجَلّ».

امام حسین (ع) فرمود: «همانا اعمال امّت، هر بامدادان بر خداوند عرضه می ‏شود».

(بحار الانوار، ج ۷۰ ص ۳۵۳ ح۵۴ )

۲۳. جلب رضایت مردم با نارضایتى خداوند

«مَنْ طَلَبَ رِضَى النّاسِ بِسَخَطِ اللّهِ وَکَلَهُ اللّهُ إِلىَ النّاسِ».

امام حسین (ع) فرمود: «کسى که براى جلب رضایت مردم، موجب غضب خدا شود، خداوند او را به مردم وا مى‏ گذارد».

(بحار الانوار، ج ۷۵ ص ۱۲۶ ح۸ )

۲۴. گذشت در حال قدرت‏

«إِنّ اَعْفَى النّاسِ مَنْ عَفَا عَنْ قُدْرَةٍ».

امام حسین (ع) فرمود: «باگذشت‏ ترین مردم کسى است که با وجود قدرت، گذشت کند».

(بحار الانوار، ج ۷۵ ص ۱۲۱ ح۴ )

۲۵. سخن کاهنده ارزش‏

«لاَ تَقُولُوا بِاَلْسِنَتِکُمْ مَا یَنْقُصُ عَنْ قَدْرِکُمْ».

امام حسین (ع) فرمود: «چیزى که از ارزشتان بکاهد، بر زبان جارى نکنید».

(جلاء العیون، ج ۲ ص۲۰۵ )

۲۶. اثر تنگ‏دستى، بیمارى و مرگ‏

«لَوْلاَ ثَلاَثَةٌ مَا وَضَعَ ابْنُ آدَمَ رَأسَهُ لِشَىْ‏ءٍ اَلْفَقْرُ وَ الْمَرَضُ وَ الْمَوتُ».

امام حسین (ع) فرمود: «اگر سه چیز نبود، آدمى سرش را در برابر هیچ چیز فرود نمى‏ آورد؛ تنگ‏دستى، بیمارى و مرگ».

(نزهة الناظر و تنبیه الخاطر، ص ۸۵ ح۴ )

۲۷. غفلت از گناه خویشتن‏

«إِیّاک اَنْ تَکُونَ مِمّنْ یَخَافُ عَلَى الْعِبَادِ مِنْ ذُنُوبِهِمْ وَیَاْمَنُ الْعُقُوبَةَ مِنْ ذَنْبِهِ».

امام حسین (ع) فرمود: «مبادا از کسانى باشى که از گناه دیگران بیمناکند، و از کیفر گناه خود آسوده خاطرند».

(تحف العقول، ص۲۷۳ )

۲۸. برطرف‏کردن گرفتارى مؤمن‏

«مَنْ نَفّسَ کُرْبَةَ مُؤْمِنٍ فَرّجَ اللّهُ عَنْهُ کُرَبَ الدّنیَا وَ الاخِرَةِ».

امام حسین (ع) فرمود: «هرکه گرفتارى مؤمنى را برطرف کند، خداوند گرفتاریهاى دنیا و آخرتش را برطرف مى‏کند».

(بحار الانوار، ج ۷۵ ص ۱۲۲ ح۵ )

۲۹. مرگ با عزّت و زندگى با ذلّت‏

«مَوْتٌ فِى عِزّ خَیْرٌ مِنْ حَیَاةٍ فِى ذُلّ».

امام حسین (ع) فرمود: «مرگ با عزت برتر از زندگى با ذلّت است».

(بحار الانوار، ج ۴۴ ص ۱۹۲ ح۴ )

۳۰. همسانى گفتار و عمل‏

«إِنّ الْکَریِمَ إِذَا تَکَلّمَ بِکَلاَمٍ، یَنْبَغِى اَنْ یُصَدّقَهُ بِالْفِعْلِ».

امام حسین (ع) فرمود: «بزرگوار کسى است، که گفتارش با عملش یکى باشد».

(مستدرک الوسائل، ج ۷ ص ۱۹۳ ح۶ )

۳۱. دشمنى با على(ع) نشانه نفاق‏

«مَا کُنّا نَعْرِفُ الْمُنَافِقِینَ عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللّهِ (ص) إِلا بِبُغْضِهِمْ عَلِیّاً وَ وُلْدَهُ».

امام حسین (ع) فرمود: «ما در عهد رسول خدا (ص) منافقان را نمى‏شناختیم، جز در دشمنى آنها با على و اولادش».

(عیون أخبار الرّضا، ج ۲ ص ۷۲ ص۳۰۵ )

۳۲. اثر پذیرش هدیه‏

«مَنْ قَبِلَ عَطَاءَکَ، فَقَدْ اَعَانَکَ عَلَى الْکَرَمِ».

امام حسین (ع) فرمود: «آن‏کس که هدیه تو را بپذیرد، تو را در بزرگوارى کمک کرده است».

(بحار الانوار، ج ۶۸ ص ۳۵۷ ح۲۱ )

۳۳. نجات از آتش با گریه از ترس خدا

«اَلْبُکَاءُ مِنْ خَشْیَةِ اللّهِ نَجَاةٌ مِنَ النّارِ».

امام حسین (ع) فرمود: «گریه از ترس خدا، باعث نجات از آتش جهنّم است».

(مستدرک الوسائل، ج ۱۱ ص ۲۴۵ ح۳۵ )

۳۴. اثر خردمندى و یقین به مرگ‏

«لَوْ عَقَلَ النّاسُ وَ تَصَوّرُوا الْمَوْتَ لَخَرِبَتِ الدّنیَا».

امام حسین (ع) فرمود: «اگر مردم خردمند مى‏شدند و مرگ را باور مى‏داشتند، دنیا ویران مى‏گشت».

(إحقاق الحق، ج ۱۱ ص۵۹۲ )

۳۵. گناهى آسانتر از پوزش‏

«رُبّ ذَنْبٍ اَحْسَنُ مِنَ الاِعْتِذَارِ مِنْهُ».

امام حسین (ع) فرمود: «چه بسا گناهى که نیکوتر از پوزش است».

(بحار الانوار، ج ۵۷ ص ۱۲۸ ح۱۱ )

۳۶. غیبت، خورش سگ‏هاى دوزخ‏

«کُفّ عَنِ الْغَیْبَةِ فَإِنّهَا إِدَامُ کِلابِ النّارِ».

امام حسین (ع) فرمود: «از غیبت بپرهیز، که خورش سگهاى دوزخ است».

(بحار الانوار، ج ۷۵ ص ۱۱۷ ح۲ )

۳۷. نهى از منکر

«لا یَنْبَغِى لِنَفْسٍ مُؤْمِنَةٍ تَرَى مَنْ یَعْصِى اللّهَ فَلا تُنْکِرُ عَلَیْهِ».

امام حسین (ع) فرمود: «سزاوار نیست که مؤمن، گناهکارى را ببیند و او را از گناه باز ندارد».

(کنز العمّال، ج ۳ ص ۸۵ ح۵۶۱۴ )

۳۸. اثر نافرمانى خداوند

«مَنْ حَاوَلَ اَمْراً بِمَعْصِیَةِ اللّهِ کَانَ اَفْوَتَ لِمَا یَرْجُوا وَ اَسْرَعَ لِمَا یَحْذَرُ».

امام حسین (ع) فرمود: «کسى که با نیرنگ و معصیت خدا، در پى به‏دست آوردن چیزى رود، کمتر به آنچه امید دارد مى‏رسد، و زودتر به آنچه مى‏ترسد، دچار مى‏شود».

(بحار الانوار، ج ۷۵ ص ۱۲ ح۱۹ )

۳۹. خیر فراوان در پنج چیز

«خَمْسٌ مَنْ لَمْ تَکُنْ فِیهِ لَمْ یَکُنْ فِیهِ کَثِیرُ مُسْتَمْتِعٍ: اَلْعَقْلُ، وَ الدّینُ وَ الاَدَبُ، وَ الْحَیَاءُ وَ حُسْنُ الْخُلْقِ».

امام حسین (ع) فرمود: «پنج چیز است که در هرکسى نباشد، خیر زیادى در او نیست: عقل، دین، ادب، حیا و خوش‏خویى».

(حیاة الامام الحسین(ع)، ج ۱ ص۱۸۱ )

۴۰. پیروى از حق و کمال عقل‏

«لا یَکْمُلُ الْعَقْلُ إِلا بِاتّبَاعِ الْحَقّ».

امام حسین (ع) فرمود: «عقل جز با پیروى از حق، کامل نمى‏شود».

(أعلام الدین، ص۲۹۸ )