١ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:
اُوصیکُم بِالقَصدِ فی الغِنی وَ الفَقرِ.
به شما سفارش می‌کنم چه در حال رفاه و چه در حال تنگدستی همیشه در زندگی معتدل و میانه‌رو باشید. (مواعظ عددیه، ص ٢١٥).
٢ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه السلام»:
مَن تَحَرَّی القَصَدَ خَفّتْ عَلَیهِ المُؤَنُ.
کسی که در زندگی‌اش میانه‌رو باشد مخارج زندگی برای او سبک و آسان خواهد بود. (مواعظ صدوق، ص ٧٧)
٣ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:
عَلیکُم بِالاِقتصادِ فَمَا افتَقَرَ قَومٌ قَطُّ اقْتَصَدوُا.
بر شما باد که در زندگی صرفه‌جو و میانه‌رو باشید. هر قومی که راه اعتدال و میانه را پیش گیرند هرگز فقیر و تهیدست نمی‌گردند. (الشهاب فی الحِکَم والآداب، ص ٣٥)
٤ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:
لا مَنْعَ وَ لا اِسرافَ و لا بُخلَ و لا اِتلافَ، خَیرُ الأُمورِ أَوسَطُها.
انسان نه امساک کند و نه اسراف، نه بُخل بورزد و نه اتلاف. راه میانگین بهترین راه کارها است. (بحار، ج ٧٧، ص ١٦٦)
٥ ـ «امام جعفر صادق علیه السلام»:
ضَمِنتُ لِمَنِ اقْتَصَدَ أَن لایَفتقِرَ.
من برای کسی که در زندگی خود راه میانه روی پیشه کند ضمانت می‌کنم که فقیر و تهیدست نگردد. (وسائل، ج ١٥، ص ٢٥٩)
٦ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه السلام»:
لِلمُسرِفِ ثلاثُ علاماتٍ: یَأکُلُ ما لَیسَ لَهُ و یَشتری ما لَیسَ لَهُ وَ یَلِبسُ ما لَیسَ لَه!
آدم اسراف‌کار سه علامت دارد: آنچه که مال او نیست مصرف می‌کند و آنچه که متعلق به او نیست خریداری می‌کند و آنچه که حق و سزاوار آن نیست لباس می‌پوشد! (خصال، ج ١، ص ٨)
٧ـ«امام جعفر صادق علیه السلام»:
ما مِنْ شَیءٍ اِلاّ وَ لَهُ حَدٌ.
هر چیزی برای خود حد و اندازه‌ای دارد. (تحف‌العقول، ص ٣٦١)
٨ـ «امام حسن عسکری علیه السلام»:
اِنّ لِلِاقتصادِ مِقداراً فَاِنْ زادَ عَلَیه فَهُوَ بُخلٌ.
میانه روی در مصرف هم حد و اندازه‌ای دارد. از حد که گذشت، دیگر بُخل و تنگ نظری خواهد بود. (بحار، ج ٧٨، ص ٣٧٧)
٩ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه السلام»:
اَلاِسرافُ مَذمومٌ اِلاّ فی اَفعالِ البِرِّ.
زیاده روی و اسراف در هر کاری نکوهیده است جز در کارهای خیر. (فهرست غرر، ص ٣٣)
١٠ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:
مَن بَذّرَ اَفقَرهُ اللهُ.
کسی که اسراف و بی‌رویّه ریخت و پاش کند خداوند او را به فقر و تهیدستی مبتلا خواهد کرد. (عُدّة‌الدّاعی، ص ٥٨)
١١ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه السلام»:
الحازمُ مَن تَجنَّبَ التَبذیرَ وَ عافَ السَّرَفَ.
آدم دوراندیش کسی است که (با هوشمندی و درایت) از اتلاف مال و مخارج بیهوده خودداری می‌کند. (فهرست غرر، ص ٦٤)
١٢ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه السلام»:
مَن تَعدَّی حَدَّهُ اَهانَهُ النّاسُ
کسی که از حدّ خود تعدّی و تجاوز کند در نزد مردم مُحقّر و بی‌منزلت خواهد بود. (فهرست غرر، ص ٥٨)
١٣ـ«امام جعفر صادق علیه السلام»:
الاقتصادُ والتَدبیرُ، اَلکَسبُ کُلُّه!
سرمایه و کل درآمد انسان در حقیقت همان میانه‌روی صحیح و تدبیر در أمر معیشتی او است! (اَمالی طوسی، ج ٢، ص ٢٨٣)
١٤ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه السلام»:
لَیسَ فی سَرَفٍ شَرَفٌ!
اسراف و حیف و میل، به انسان شخصیت و آقایی نمی‌دهد! (فهرست غرر، ص ١٦٠)
١٥ـ «امام رضا علیه السلام»:
اِنَّ اللهَ عَزَّوَجَلّ کَرِهَ الاِسرافَ وَ کَرِهَ الأِقتار.
خداوند متعال هم اسراف و ریخت و پاش و هم بخل و تنگ نظری را هر دو نهی و مذمّت نموده است. (خصال، ج ١، ص ٢٩)
١٦ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه السلام»:
تَرکُ التَقدِیرِ فِی المَعِیشَةِ یُورِثُ الفَقْرَ.
عدم درایت و تدبیر در امور معیشتی منجر به فقر و تنگدستی خواهد شد. (خصال، ج ٢، ص ٩٤)
١٧ـ «امام محمدباقر علیه السلام»:
مِن علاماتِ المؤمِن ثلاث: حُسنُ التّقدیرِ فی المَعیشةِ و الصّبرُ علی النّائِبَةِ و التَّفقُّهُ فی الدِّین.
سه خصلت از نشانه‌های مؤمن است: حُسن تدبیر در أمر مَعیشت، شکیبایی در بلا و گرفتاری‌ها و دیگر فراگرفتن احکام و دستورات دینی. (تهذیب، ج ٢، ص ١٨٢)
١٨ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه السلام»:
ذَرِ السَّرَفَ فَأنِّ المُسرِفَ لایُحَمدُ جُودُهُ و لایُرحَمُ فَقْرُه!
از اسراف کاری بپرهیز و این را بدان کسی که اسراف می‌کند نه در بخشش و کَرَمش قابل ستایش است نه در فقر و بینوایی‌اش قابل ترحم! (فهرست غرر، ص ١٦٠)
١٩ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه السلام»:
التَّبذیر عُنوانُ الفاقَةِ!
حیف و میل و ریخت و پاش سرلوحة فقر و بینوایی است! (فهرست غرر، ص ٣١)
٢٠ـ «امام زین‌العابدین علیه السلام»:
لِیُنفقِ الرَّجُلُ بِالقَصِد و بُلغَةِ الکَفافِ وَ یُقَدِّمُ مُنهُ فَضلاَ لِآخِرَتِه.
مخارج انسان باید که در حد میانه و اندازة نیازمندیهای او باشد و از زیادی آن برای آخرت خود ذخیره نماید. (فروع کافی، ج ٤، ص ٥٢)
٢١ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه السلام»:
مَن لَم یُحسِنِ الاِقتصادَ أَهلَکَهُ الاِسرافُ.
کسی که نتواند حالت اعتدال و میانه روی را به طور صحیح در زندگی خود پیاده کند (عاقبت) اسراف و مخارج بیهوده او را به هلاکت خواهد رسانید. (فهرست غرر، ص ٣٢٣)
٢٢ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه السلام»:
الدّهرُ یَومانِ: یَومٌ لَکَ وَ یَومٌ عَلَیکَ، فَإنْ کانَ لَکَ فَلا تُبْطِرْ وَ إنْ کانَ عَلیکَ فَلاتَحزَن.
ایام زندگی دو روز است: یک روز به سود تو و روزی دیگر به زیان تو در این یکی افراط و سبکسری مکن و در آن دیگر غم و اندوه به خود راه مده. (تحف‌العقول، ص ٢٠٠)
٢٣ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه السلام»:
إقتَصِدْ فی مَعیشَتِکَ و اقتَصِدْ فی عِبادَتِک.
در أمور خود، چه معیشتی و چه عبادتی، هر دو در حد وسط و اعتدال باش. (سفینه، ج ٢، ص ٤٣١)
٢٤ـ امام جواد علیه السلام:
التّقلُّل زینةُ القَناعَةِ.
کم خرجی و ساده زیستی، جمال و زیبندگی قناعت است. (احقاق‌الحق، ج ١٢، ص ٤٣٤)
٢٥ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه السلام»:
مَنِ افتَخرُ بِالتَّبذیرِ اُحتُقِرَ بِالاِفلاس!
کسی که (امروز) با ولخرجی، حیف و میل‌های خود را به رخ دیگران می‌کشد یک روز هم با فقر و بینوایی مورد تحقیر دیگران قرار خواهد گرفت! (فهرست غرر، ص ٣١)
٢٦ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه السلام»:
الاِسرافُ مَثواةٌ وَ القَصدُ مَثراةُ.
اسراف مایة فقر و بینوایی، و میانه‌روی پایة غنا و بی‌نیازی است. (خصال، ج ٢، ص ٩٤)
٢٧ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:
مَنِ اقتَصدً فی مَعیشتِهِ رَزَقَهُ اللهُ، وَ مَن بذَّر حَرمَهُ الله.
کسی که در معاش خود میانه‌رو باشد خدا روزیش را وسعت می‌دهد و آن کس که ریخت و پاش و حیف و میل می‌کند دچار ناکامی و محرومیّت خواهد ساخت. (اصول کافی، ج ٣، ص ١٨٦)
٢٨ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه السلام»:
وَیحَ المُسرفَ! ما أبعَدَهُ عَن صَلاحِ نَفسِهِ وَ اسْتدراکِ أَمِره.
بدا به حال آدم اسراف کار! او تا چه اندازه از اصلاح نفس خود به دور و از فرصت جبران گذشته‌اش فاصله گرفته است. (فهرست غرر، ص ١٦)
٢٩ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه السلام»:
قِوامُ العَیشِ حُسنُ التَّقدیر و مِلاکُهُ حُسنُ التَّدبیر.
قِوام معیشت باید با برنامه ریزی صحیح و با تدبیر و مدیریت آگاه توأم باشد. (فهرست غرر، ص ٢٨٩)
٣٠ـ «امام زین‌العابدین علیه السلام»:
مِن اَخلاقِ المؤمِنِ الاِنفاقُ عَلی قَدرِ الاِقتارِ والتَّوَسُّعُ عَلی قَدرِ التَّوَسُّعِ.
از سجایای اخلاقی مؤمن، چه در تنگنا و ضیق معیشت و چه در فراخی و وسعت، به اندازة وسع خود، احسان و کمک به دیگران است. (اصول کافی، ج ٣، ص ٣٣٨)
٣١ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه السلام»:
کُن سَمِحاً و لاتَکُن مُبذِّراً وَ کُن مُقدِّراً و لاتَکُن مُقِتّراً.
بخشنده و کریم النفس باش اما ولخرج و اسراف کار نباش، در زندگی خود ناظر و حسابگر باش اما سختگیر و تنگ نظر مباش. (نهج‌البلاغه، کلمة ٣٣)
٣٢ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه السلام»:
مَن لَم یُحسنِ الاِقتصادَ أهلَکَهُ الإسرافُ.
کسی که از میانه روی در زندگی خود عاجز و ناتوان است (بالاخره) اسرافکاری و مصرف بی‌رویّه او را به هلاکت خواهد رسانید. (فهرست غرر، ص ٣٢٣)
٣٣ـ«امام جعفر صادق علیه السلام»:
مِنَ الدّینِ، التّدبیرُ فی المَعیشَةِ.
یکی از دستورات دینی، درایت و تدبیر در امور معیشتی است. (بحار، ج ٧١، ص ٣٤٩)
٣٤ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه السلام»:
مَن تَرکَ القَصْدَ جارَ.
کسی که از جادة اعتدال بیرون شد راه تعدّی و تجاوز را پیش خواهد گرفت. (مواعظ صدوق، ص ٧٥)
٣٥ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه السلام»:
الاقتصادُ یُنمی الْقلیلَ والاِسرافُ یُفنی الجَزیل!
میانه‌روی در زندگی مال اندک را رشد و نمو می‌دهد در حالی که اسراف، مال زیاد را به باد فنا می‌دهد! (فهرست غرر، ص ١٥٩)
٣٦ـ «امام رضا علیه السلام»:
وَلیَکُن نَفَقَتُکَ عَلی نَفسِکَ و عِیالِکَ قَصداً.
(به هوش باش) مصرف و مخارج خود و خانواده‌ات باید میانه و در حد اعتدال باشد. (مستدرک قدیم، ج ٢، ص ٤٢٣)
٣٧ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه السلام»:
اِذا رَغِبتَ فی صَلاحِ نَفسِکَ فَعَلَیکَ بِالاِقتصادِ وَ القُنُوع.
اگر به خیر و صلاح خود علاقه مندی در زندگی معتدل و قناعت پیشه باش. (فهرست غرر، ص ٣٢٣)
٣٨ـ«امام جعفر صادق علیه السلام»:
اذا جادَ اللهُ تَبارکَ و تَعالَی عَلیکُم فَجودُوا و اذا أمسَکَ عَنکُم فَأَمسِکوا.
هر وقت که خدای تبارک و تعالی به شما عطا و بخششی کرد شما نیز (به دیگران) بخشش کنید و هر وقت دست نگه داشت شما هم دست نگه دارید. (فروع کافی، ج ٤، ص ٥٤)
٣٩ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه السلام»:
ذَرِ الاِسرافَ مُقتصِداً وَاذکُر فی الیَومِ غداً.
از اسراف بپرهیز و میانه‌رو باش و امروز را به یاد فردای خود باش. (فهرست غرر، ص ١٥٩)
٤٠ـ «امام موسی کاظم علیه السلام»:
مَن بَذَّرَ وَ اَسرفَ زالَت عَنهُ النِّعمةُ.
کسی که اسراف و ریخت و پاش بیهوده کند، نعمت از او باز پس گرفته می‌شود. (تحف‌العقول، ص ٤٢٦)
