أربعینات

یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللّهَ وَ کونوا مَعَ الصّادِقینَ؛ [سوره توبه، آیه 119]
اى کسانى که ایمان آورده اید، تقواى الهى پیشه کنید و همواره با راستگویان باشید .

اِنَّ اللّهَ لا یَهْدى مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ کَذّابٌ؛ [ سوره مؤمن، آیه 28 ]
به راستى که خداوند اسرافکار دروغگو را هدایت نمى کند.

• 1 امام صادق علیه السلام: إِنَّ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ لَمْ یَبْعَثْ نَبیّاً إِلاّ بِصِدْقِ الْحَدیثِ وَ أَداءِ الأَْمانَةِ إِلَى الْبَرِّ وَ الْفاجِرِ؛

خداى عزوجل هیچ پیامبرى را نفرستاد، مگر با راستگویى، و برگرداندن امانت به نیکوکار و یا بدکار. [کافى، ج 2، ص 104، ح 1]
 

• 2 پیامبر صلی الله علیه و آله: إِنَّ رَجُلاً أَتى سَیِّدَنا رَسولَ اللّهِ صلی الله علیه و آله فَقالَ: یا رَسولَ اللّهِ عَلِّمْنى خُلْقاً یَجْمَعُ لى خَیْرَ الدُّنْیا وَ الآخِرَةِ فَقالَ صلی الله علیه و آله: لا تَکْذِبْ؛

مردى به رسول خدا صلی الله علیه و آله عرض کرد: به من اخلاقى بیاموزید که خیر دنیا و آخرت درآن جمع باشد، حضرت فرمودند: دروغ نگو. [بحارالأنوار، ج 72، ص 262، ح 43]
 

• 3 امام صادق علیه السلام: إِنَّ الصّادِقَ أَوَّلُ مَنْ یُصَدِّقُهُ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ یَعْلَمُ أَنَّهُ صادِقٌ، وَ تُصَدِّقُهُ نَفْسُهُ تَعْلَمُ أَنَّهُ صادِقٌ؛

راستگو را نخستین کسى که تصدیق مى کند، خداى عزوجل است که مى داند او راستگوست، و نیز نفس او تصدیقش مى کند که مى داند خودش راستگوست. [کافى، ج 2، ص 104، ح6]
 

• 4 امام على علیه السلام: لَیْسَ الْکِذبُ مِنْ خَلائِقِ الإِسلامِ؛

دروغگویى از اخلاق اسلام نیست. [غررالحکم، ج 5، ص 74، ح 7460]
 

• 5 پیامبر صلی الله علیه و آله: یا عَلىُّ اُصْدُقْ وَ إِنْ ضَرَّکَ فِى الْعاجِلِ فَإِنَّهُ یَنْفَعُکَ فِى الآجِلِ وَ لاتَکْذِبْ وَ إِنْ یَنْفَعْکَ فِى الْعاجِلِ فَإِنَّهُ یَضُرُّکَ فِى الآجِلِ؛

اى على راست بگو اگر چه در حال حاضر به ضرر تو باشد ولى در آینده به نفع توست و دروغ نگو اگر چه در حال حاضر به نفع تو باشد ولى در آینده به ضرر توست. [میراث حدیث شیعه، ج2، ص27، ح65]
 

• 6 امام على علیه السلام: (علامة) اَلإْیمانُ أَنْ تُؤْثِرَ الصِّدْقَ حَیْثُ یَضُرُّکَ عَلَى الْکَذِبِ حَیْثُ یَنْفَعُکَ؛

(نشانه) ایمان، این است که راستگویى را هر چند به زیان تو باشد بر دروغگویى، گرچه به سود تو باشد، ترجیح دهى. [نهج البلاغه، حکمت 458]
 

• 7 امام على علیه السلام: أَرْبَعٌ مَنْ أُعْطیَهُنَّ فَقَدْ أُعْطىَ خَیْرَ الدُّنْیا وَ الآخِرَةِ صِدْقُ حَدیثٍ وَ أَداءُ أَمانَةٍ وَ عِفَّةُ بَطْنٍ وَ حُسْنُ خُلْقٍ؛

چهار چیز است که به هر کس داده شود خیر دنیا و آخرت به او داده شده است: راستگویى، اداء امانت، حلال خورى و خوش اخلاقى. [غررالحکم، ج2، ص 151، ح 2142]
 

• 8 پیامبر صلی الله علیه و آله: أَنَا زَعیمٌ بِبَیتٍ فى رَبَضِ الْجَنَّةِ، وَبَیْتٍ فى وَسَطِ الْجَنَّةِ، وَبَیْتٍ فى أَعْلَى الْجَنَّةِ لِمَنْ تَرَکَ الْمِراءَ وَإنْ کانَ مُحِقّا، وَلِمَنْ تَرَکَ الْکَذِبَ وَإِنْ کانَ هازِلاً، وَلِمَنْ حَسُنَ خُلْقُهُ؛

من بر کسى که مجادله را رها کند، هر چند حق با او باشد و کسى که دروغ نگوید، هرچند به شوخى باشد و کسى که اخلاقش را نیکو گرداند، خانه اى در حومه بهشت وخانه اى در مرکز بهشت و خانه اى در بالاى بهشت ضمانت مى کنم. [خصال، ص 144]
 

• 9 امام على علیه السلام: اَلصّادِقُ عَلى شَفا مَنْجاةٍ وَکَرامَةٍ وَالْکاذِبُ عَلى شُرُفِ مَهْواةٍ وَمَهانَةٍ؛

راستگو در آستانه نجات و بزرگوارى است و دروغگو در لبه پرتگاه و خوارى. [نهج البلاغه، خطبه 86]
 

• 10 امام سجاد علیه السلام: اِتَّقُوا الْکَذِبَ الصَّغیرَ مِنْهُ وَالْکَبیرَ، فى کُلِّ جِدٍّ وَهَزْلٍ فَإِنَّ الرَّجُلَ إِذا کَذِبَ فِى الصَّغیرِ اجْتَرَأَ عَلَى الْکَبیرِ؛

از دروغ کوچک و بزرگش، جدّى و شوخیش بپرهیزید، زیرا انسان هرگاه در چیز کوچک دروغ بگوید، به گفتن دروغ بزرگ نیز جرأت پیدا مى کند. [تحف العقول، ص 278]
 

• 11 امام صادق علیه السلام: لا تَغْتَرّوا بِصَلاتِهِمْ وَلا بِصیامِهِمْ، فَإِنَّ الرَّجُلَ رُبَما لَهِجَ بِالصَّلاةِ وَالصَّوْمِ حَتّى لَوْ تَرَکَهُ اسْتَوْحَشَ، وَلکِنِ اخْتَبِروهُمْ عِنْدَ صِدْقِ الْحَدیثِ وَأداءُ الأمانَةِ؛

فریب نماز و روزه مردم را نخورید، زیرا آدمى گاه چنان به نماز و روزه خو مى کند کهاگر آنها را ترک گوید، احساس ترس مى کند، بلکه آنها را به راستگویى و امانتدارى بیازمایید. [کافى، ج2، ص 104، ح2]
 

• 12 پیامبر صلی الله علیه و آله: اَلْکَذِبُ یَنْقُصُ الرِّزْقَ؛

دروغ، روزى را کم مى کند. [الترغیب والترهیب، ج 3، ص 596، ح29]
 

• 13 پیامبر صلی الله علیه و آله: إِذا رَأَیْتَ مِنْ أَخیکَ ثَلاثَ خِصالٍ فَارْجُهُ: اَلْحَیاءُ وَالأَْمانَةُ وَالصِّدْقُ؛

هر گاه در برادر (دینى) خود سه صفت دیدى به او امیدوار باش: حیا، امانتدارى وراستگویى. [نهج الفصاحه، ح 205]
 

• 14 امام على علیه السلام: یَکْتَسِبُ الْکاذِبُ بِکَذِبِهِ ثَلاثا: سَخَطُ اللّهِ عَلَیْهِ وَاسْتِهانَةُ النّاسِ بِهِ وَمَقْتُ الْمَلائِکَةِ لَهُ؛

دروغگو با دروغگویى خود سه چیز بدست مى آورد: خشم خدا را نسبت به خود، نگاه تحقیرآمیز مردم را نسبت به خود و دشمنى فرشتگان را نسبت به خود. [غررالحکم، ج 6، ص 480، ح 11039]
 

• 15 امام على علیه السلام: اَلْمؤْمِنُ صَدوقُ اللِّسانِ بَذولُ الإِْحْسانِ؛

مؤمن بسیار راستگو و بسیار نیکوکار است. [غررالحکم، ج2، ص 9، ح 1596]
 

• 16 امام صادق علیه السلام: إِنَّ مِمّا أَعانَ اللّهُ (بِهِ) عَلَى الْکَذّابینَ النِّسْیانَ؛

از جمله کمک هاى خداوند بر ضد دروغگویان فراموشى است. [کافى، ج 2، ص 341، ح 15]
 

• 17 امام صادق علیه السلام: مَنْ صَدُقَ لِسانُهُ زَکى عَمَلُهُ؛

هر کس راستگو باشد عملش پاکیزه مى شود و رشد مى کند. [کافى، ج 2، ص 105، ح 11]
 

• 18 پیامبر صلی الله علیه و آله: عَبْدُ اللّهِ بْنِ عامِرٍ: دَعَتْنى أُمّى یَوْما وَرَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله قاعِدٌ فى بَیْتِنا ،فَقالَتْ : ها تَعالَ اُعْطِکَ، فَقالَ لَها رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله ما أَرَدْتِ أَنْ تُعْطیهِ ؟ قالَتْ : أَرَدْتُ أَنْ اُعْطِیَهُ تَمْرا، فَقالَ لَها رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: أَما إِنَّکَ لَوْ لَمْ تُعْطِهِ شَیْئا کُتِبَتْ عَلَیْکَ کِذْبَةٌ؛

عبداللّه بن عامر: روزى رسول خدا صلی الله علیه و آله در خانه ما نشسته بودند. مادرم مرا صدا زد و گفت: بیا به تو (چیزى) بدهم. رسول خدا صلی الله علیه و آله به او فرمودند: مى خواهى چه به او بدهى؟ عرض کرد: مى خواهم خرمایى به او بدهم. رسول خدا صلی الله علیه و آله به مادرم فرمودند: بدان که اگر چیزى به او ندهى، دروغ برایت نوشته مى شود. [الترغیب والترهیب، ج 3، ص 597، ح32]
 

• 19 امام على علیه السلام: یَبْلُغُ الصّادِقَ بِصِدْقِهِ ما یَبْلُغُهُ الْکاذِبَ بِاحْتیالِهِ؛

راستگو، با راستگویى خود به همان مى رسد که دروغگو با حیله گرى خود. [غررالحکم، ج 6، ص 471، ح 11006]
 

• 20 پیامبر صلی الله علیه و آله: إِنَّ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ أَحَبَّ الْکَذِبَ فِى الصَّلاحِ وَ أبْغَضَ الصِّدْقَ فِى الْفَسادِ؛

خداوند عزوجل، دروغى را که باعث صلح و آشتى شود دوست دارد و از راستى که باعث فتنه شود بیزار است. [من لایحضره الفقیه، ج 4، ص 353،ح 5762]
 

• 21 امام سجاد علیه السلام: خَیْرُ مَفاتیحِ الاُمورِ الصِّدقُ وَ خَیْرُ خَواتیمِهَا الْوَفاءُ؛

بهترین شروع کارها صداقت و راستگویى و بهترین پایان آنها وفا است. [بحارالأنوار، ج 78، ص 161]
 

• 22 امام على علیه السلام: اَللّهُمَّ طَهِّرْ لِسانى مِنَ الْکَذِبِ؛

خدایا زبانم را از دروغ پاک گردان. [بحارالأنوار، ج 86، ص 113]
 

• 23 امام موسى کاظم علیه السلام: اَداءُ الاَمانَةِ وَالصِّدْقُ یَجْلِبانِ الرِّزْقَ، وَالْخیانَةُ وَالْکَذِبُ یَجْلِبانِ الفَقْرَ وَ النِّفاقَ؛

اداى امانت و راستگویى روزى را زیاد مى کند و خیانت و دروغگویى باعث فقر و نفاقمى شود. [بحارالأنوار، ج 78، ص 327]
 

• 24 امام باقر علیه السلام: اِنَّ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ جَعَلَ لِلشَّرِّ اَقْفالاً وَ جَعَلَ مَفاتیحَ تِلکَ الاَقْفالِ الشَّرابَ وَالکَذِبُ شَرٌّ مِنَ الشَّرابِ؛

به راستى که خداوند عزوجل براى شر قفل هایى گذارد و کلید آن قفل ها را شراب قرار داد و دروغ از شراب بدتر است. [کافى، ج 2، ص 338، ح 3]
 

• 25 امام على علیه السلام: مَنْ تَحَرَّى الصِّدْقَ خَفَّتْ عَلَیهِ المُؤُنُ؛

هر کس صداقت و راستگویى پیشه کند، بار زندگى براى او سبک مى شود. [تحف العقول، ص 91]
 

• 26 امام صادق علیه السلام: اَلْکَلامُ ثَلاثَةٌ: صِدْقٌ وَکِذْبٌ وَ إِصْلاحٌ بَیْنَ النّاسِ قالَ: قیلَ لَهُ: جُعِلْتُ فِداکَ مَا الاِْصْلاحُ بَیْنَ النّاسِ؟ قالَ: تَسْمَعُ مِنَ الرَّجُلِ کَلاما یَبْلُغُهُ فَتَخْبُثُ نَفْسُهُ، فَتَلْقاهُ فَتَقولُ: سَمِعْتُ مِنْ فُلانٍ قالَ فیکَ مِنَ الْخَیْرِ کَذا وَ کَذا، خِلافَ ما سَمِعْتَ مِنْهُ؛

سخن سه گونه است: راست و دروغ و اصلاح میان مردم به آن حضرت عرض شد: قربانت اصلاح میان مردم چیست؟ فرمودند: از کسى سخنى درباره دیگرى مى شنوى که اگر سخن به گوش او برسد، ناراحت مى شود. پس تو آن دیگرى را مى بینى و بر خلاف آنچه شنیده اى، به او مى گویى: از فلانى شنیدم که در خوبى تو چنین و چنان مى گفت. [کافى، ج2، ص 341، ح 16]
 

• 27 امام على علیه السلام: مَا السَّیْفُ الصّارِمُ فى کَفِّ الشُّجاعِ بِاَعَزَّ لَهُ مِنَ الصِّدْقِ؛

شمشیر بُرّنده در دست شجاع براى او دشمن شکن تر از راستگویى نیست. [شرح نهج البلاغه ابن ابى الحدید، ج20،ص296، ح387]
 

• 28 امام على علیه السلام: لا تُحَدِّثِ النّاسَ بِکُلِّ ما سَمِعْتَ بِهِ، فَکَفى بِذلِکَ کَذِبا؛

هر چه را شنیدى براى مردم بازگو مکن، که همین براى دروغگویى (تو) کافى است. [نهج البلاغه، از نامه 69]
 

• 29 امام على علیه السلام: اَقْبَحُ الصِّدقِ ثَناءُ الرَجُلِ عَلى نَفْسِهِ؛

زشت ترین راستگویى، تعریف انسان از خودش مى باشد. [غررالحکم، ج 2، ص 388، ح 2942]
 

• 30 امام على علیه السلام: اَمرانِ لا یَنْفَکّانِ مِنَ الْکَذِبِ: کَثْرَةُ المَواعیدِ، وَ شِدَّةُ الاِْعتِذارِ؛

دو چیز از دروغ جدا نمى شود: بسیار وعده دادن و به شدت عذرخواهى نمودن. [شرح نهج البلاغه ابن ابى الحدید، ج 20، ص287، ح 282]
 

• 31 امام على علیه السلام: اِذا اَحَبَّ اللّهُ عَبْدا اَلْهَمَهُ الصِّدْقَ؛

هرگاه خداوند بنده اى را دوست بدارد، راستگویى را به او الهام مى نماید. [غررالحکم، ج 3، ص 161، ح 4101]
 

• 32 امام على علیه السلام: اَلکَذِبُ فِى العاجِلَةِ عارٌ وَ فِى الآجِلَةِ عَذابُ النّارِ؛

دروغ در دنیا ننگ و عار است و در آخرت عذاب جهنم. [غررالحکم، ج 2، ص 31، ح 1708]
 

• 33 امام على علیه السلام: یَکْتَسِبُ الصّادِقُ بِصِدْقِهِ ثَلاثا: حُسْنَ الثِّقَةِ بِهِ، وَالْمَحَبَّةَ لَهُ،وَ الْمَهابَةَ عَنْهُ؛

راستگو با راستگویى خود، سه چیز را به دست مى آورد: اعتماد، محبت و شکوه (در دل ها). [غررالحکم، ج 6، ص 480، ح 11038]
 

• 34 امام على علیه السلام: لَیْسَ لِکَذوبٍ اَمانَةٌ، وَ لا لِفُجورٍ صیانَةٌ؛

دروغگو امانتدار نیست و بدکار، نگهدارنده اسرار. [غررالحکم، ج 5، ص 85، ح 7506]
 

• 35 پیامبر صلی الله علیه و آله: لا تَنْظُروا اِلى کَثْرَةِ صَلاتِهِم وَ صَوْمِهِم وَ کَثْرَةِ الحَجِّ وَالْمَعروفِ وَطَنْطَنَتِهِم بِاللَّیْلِ، وَلکِنِ انْظُرُوا اِلى صِدْقِ الحَدیثِ وَ اَداءِ الاَمانَةِ؛

به زیادى نماز و روزه و حج و نیکى و وِرد و ذکر شبانه مردم نگاه نکنید، بلکه به راستگویى و امانتدارى آنان توجه نمایید. [عیون اخبار الرضا علیه السلام، ج1، ص56، ح197]
 

• 36 پیامبر صلی الله علیه و آله: اَلصِّدْقُ طُمَأْنینَةٌ وَ الْکَذِبُ ریبَةٌ؛

راستگویى مایه آرامش و دروغگویى مایه تشویش است. [نهج الفصاحه، ح 1864]
 

• 37 پیامبر صلی الله علیه و آله: ثَلاثٌ یَقْبَحُ فیهِنَّ الصِّدْقُ: اَلنِّمیمَةُ، وَ اِخبارُکَ الرَّجُلَ عَنْ اَهلِهِ بِما یَکْرَهُهُ، وَ تَکذیبُکَ الرَّجُلَ عَنِ الخَبَرِ؛

در سه چیز راستگویى زشت است: سخن چینى، خبر ناخوشایند دادن به مردىدرباره زن و فرزندش و تکذیب کردن خبر کسى. [خصال، ص 87، ح 20]
 

• 38 پیامبر صلی الله علیه و آله: اِنَّ اَشَدَّ النّاسِ تَصْدیقا لِلنّاسِ اَصْدَقُهُمْ حَدیثا وَ اِنَّ اَشَدَّ النّاسِ تَکْذیبا اَکْذَبُهُمْ حَدیثا؛

هر کس راستگوتر است سخن مردم را بیشتر باور مى کند و هر کس دروغگوتر است مردم را بیشتر دروغگو مى داند. [نهج الفصاحه، ح 591]
 

• 39 پیامبر صلی الله علیه و آله: عَلَیْکُمْ بِالصِّدْقِ فَاِنَّهُ مَعَ البِرِّ وَ هُما فِى الْجَنَّةِ وَ اِیّاکُمْ وَالْکِذْبَ فَاِنَّهُ مَعَ الْفُجورِ وَ هُما فِى النّارِ؛

شما را سفارش مى کنم به راستگویى، که راستگویى با نیکى همراه است و هر دو در بهشت اند و از دروغگویى بپرهیزید که دروغگویى همراه با بدکارى است و هر دو درجهنم اند. [نهج الفصاحه، ح 1976]
 

• 40 پیامبر صلی الله علیه و آله: ثَلاثٌ مَنْ کُنَّ فیهِ فَهُوَ مُنافِقٌ وَ اِنْ صامَ وَ صَلّى وَحَجَّ وَاعْتَمَرَ وَقالَ «اِنّى مُسْلِمٌ» مَنْ اِذا حَدَّثَ کَذِبَ وَ اِذا وَعَدَ اَخْلَفَ وَ اِذَا ائْتُمِنَ خانَ؛

سه چیز است که در هر کس باشد منافق است اگر چه روزه دارد و نماز بخواند و حج وعمره کند و بگوید من مسلمانم، کسى که هنگام سخن گفتن دروغ بگوید و وقتى که وعده دهد تخلف نماید و چون امانت بگیرد، خیانت نماید. [نهج الفصاحه، ح 1280]