چهل سؤال و جواب در رابطه با واقعه کربلا

• با توجه به روایات مختلف، ظاهراً تعداد شهدای کربلا بیش‌ از هفتاد و دو نفر است پس چرا همواره از عدد هفتاد و دو نفر به عنوان تعداد شهدای کربلا نام می‌برند؟

روایات مشهوری است، که اسلام را (دین‌الهی) 1000 نفر حفظ کردند. که 313 نفر یاران پیامبر در جنگ بدر بودند و 313 نفر صحابه امام زمان‌(عج) و 313 نفر یاران طالوت بودند، و بقیه یاران حضرت اباعبدالله(ع) بودند، مانده اعداد از 1000 نفر را گفته‌اند صحابه خالص ابا عبد الله‌ (ع) به‌جز بنی‌هاشم بوده‌اند. نکته قابل‌توجه این است که اگر با 18 نفر بنی هاشم جمع شوند با یاران امام‌ مساوی می‌شود.
در زیارت ناحیه 10 نفر بیش‌تر از عدد مشهور 72 نفر است. در زیارت رجبیه جز 82 نفر کسانی دیگری نیز هستند. در نتیجه تعداد یاران قطعاً‌ بیش‌از 72 نفر خواهد بود. امام سجاد‌(ع) یاران اباعبدالله را در روز عاشورا 145 نفر معرفی کرده است، که تعدادی از آن‌ها زنده می‌‌مانند، احتمالاً عدد 72 صحابه حضرت اباعبدالله به‌جز بنی‌هاشم باشند ، جز کسانی که بعد از کربلا یا پیش‌از کربلا به شهادت رسیدند مانند هانی، مسلم و...

• چرا امام‌حسین‌(ع) مانند برادرش امام‌حسن‌(ع) صلح نکرد؟

یکی از دلایل این‌که امام ‌با یزید صلح نکرد، این بود که یزید با معاویه کاملاً متفاوت بود. اگر معاویه برخی از شئون را حفظ می‌کرد، یزید هیچ‌چیزی را حفظ نمی‌کرد. یزد« شارب‌َ الخمر مُعلِمً بالفسق و قاتل‌النفس المحترمه» ، یعنی هم قاتل است، هم فساد علنی دارد وهم شرب خمر دارد و« مثل لایبُالُ» ،مثل‌ منی‌ هرگز صلح نمی‌کند، یزید علناً قصد کشتن اباعبدلله (ع) را کرده بود. بنابراین اباعبدلله (ع)‌ چاره ای جز نپذیرفتن صلح نداشت. کما این که جابربن عبدالله انصاری وقتی گفت، چرا مثل برادرت حسن (ع)‌صلح نمی‌کنی، فرمود: اگر پیامبر بیاید و با تو سخن بگوید می‌پذیری ، در یک عالم مشاهده و مکاشفه ایشان می‌فرماید هر چیزی فرزندم تصمیم بگیرد تصیم من است.
فضای عصر امام‌حسین‌(ع) قابل مقایسه با امام‌حسن‌(ع) نبود. پس‌از شهادت امام‌حسن‌(ع) تا عصر یزد 10 سال فاصله است و امام‌حسین‌(ع) ده سال در زمان معاویه زندگی کرده است و قیام نکرده است. معلوم است که شرایط و زمینه‌های زندگی او مثل عصر امام مجتبی (ع) بوده است.

• اگر یزید از امام‌حسین‌(ع) تقاضای بیعت نمی‌کرد، آیا باز هم آن حضرت قیام می‌‌کرد؟

بی‌شک یزد با شخصیت و با جهت‌گیری‌های سیاسی خاصی که داشت، هرگز امام‌حسین (ع) در مقابل اعمال او ساکت و آرام نمی‌نشست، کما ‌این که در یکی از سخنرانی‌های خودش که در آغاز حرکت دارد فرمود: من از زبان رسول‌خدا شنیدم که هر کسی پادشاه ستمگری را ببیند که حرام خدا را حلال و حلال خدا را حرام کرده و«ونا منشأ لا حد الله» عهد خدا را شکسته است و بر علیه او برنخیزد، خداوند او را با آن ظالم مشهور می کند. بنابراین در فرهنگ ابا عبدالله سازشکاری با شخصی مثل یزید محال بود.امام قطعاً درمقابل یزید مقاومت می‌کند.«من مرا تا سلطاناً بی اورمتهل حرام الله»

• آیا یزید قصد کشتن امام‌حسین‌(ع) را داشت یا فقط بیعت آن حضرت را می‌خواست؟

آن چه که مشخص و مسلم است، در مدینه بیعت می‌خواست اما در زمانی که امام‌حسین‌(ع) در مجلس ولید آمد، امام حسین (ع)‌ با زیرکی و ترفند خاصی فرمود که مسئله را به فردا بگذارید تا مردم هم باشند، من می دانم که دوست نداری که این جا در شهر وقتی کسی نیست با تو بیعت کنم، بگذار فردا باشد.اما مروان متوجه شد و گفت اگر حسین از مجلس بیرون برود، نه او را خواهی یافت و نه او بیعت خواهد کرد. پس او را در همین‌جا به قتل برسان.امام با زیرکی خاصی از قبل کسانی را اطراف دارالاماره قرار داده بود و گفته بود تا صدای من بلند شد بریزید در آن‌جا. وقتی آن‌ها ریختند،عوامل یزید هیچ اقدامی نمی‌توانستند بکنند.
امّا امام در مکه زمانی که قصد طواف دارد، متوجه می‌شود که مأمورانی از طرف یزید قصد کشتنش را دارند،‌ زیر احرام شمشیر بسته‌اند و چون امام نمی‌خواست حرمت خانه خدا شکسته شود، در این حال امام فرمود: من از خانه کعبه دور می‌شوم، و اگر قرار است خونم ریخته شود، اگر یک‌ وجب هم دور از خانه خدا باشد بهتر است. حضرت اباعبدالله نخواست حرمت خانه خدا شکسته شود.

• در حادثه کربلا چند نفر از سپاه یزید به امام‌حسین‌(ع) پیوستند؟ ظاهراً غیر از حربن‌ریاحی افراد دیگری هم بودند؟

تعداد کسانی که به حضرت اباعبدالله پیوستند بیش‌از 12 نفر بودند، جز حضرت حّر، فرزند حضرت حرّ ، علی هم به او پیوست و شهید شد. ابوالفتوح آخرین نفری است که از سپاه عمرسعد به اباعبدالله می‌پیوندد، آن هم پس‌از شهادت اباعبدالله، پس‌از فریاد زینب، آیا در میان شما مسلمانی وجود ندارد، ابوالفتوح و دو برادرش می‌جنگند و به شهادت می‌رسند.
یک‌دسته، کسانی هستند که اصلاً از کوفه به قصد پیوستن به اباعبدالله (ع)‌ در سپاه عمرسعد آمدند، چون راه‌ها را بسته بودند. نمی‌توانستند بیایند.امّا بعضی‌ها متحول شدند، از جمله حضرت حر و ابوالفتوح بودند.

• آیا پس‌از شهادت امام‌حسین‌(ع)،‌ افراد دیگری هم در همان روز به شهادت رسیدند؟ این افراد چند نفر بوده و چه کسانی هستند؟

بعد‌از حضرت‌اباعبدالله (ع)‌کسانی در سپاه خودش به شهادت رسیدند. یکی از آن‌ها کسی است که زخمی می‌شود به اسم روید بن ابی المتاع است، افتاده زمین و بیهوش شده،‌ خنجری در می‌آورد می‌جنگد و به شهادت می‌رسد.
دیگر حفخاذ بن محند راصبی است که از بصره حرکت کرده برای یاری امام،‌ وقتی می‌رسد که کربلا تمام شده است، و می‌شنود که حسین (ع)‌ را کشتند، شمشیر می‌کشد و پس‌از کشتن چند نفر از سپاه کفر به شهادت می‌رسد. کسانی هم داریم که یکسال پس‌از کربلا به علت زخم‌های وارده شهید می‌شوند. مجموعاً‌ آثاری که خودم استخراج کرده‌ام ، برایم روشن شده که 136 نفر شهدای کربلا بودند، طبق زیارتنامه‌های موجود و منابع موثق فهرست تهیه شده است.

• امام‌حسین‌(ع) چند سفیر قبل‌از حرکت خودشان به سمت کوفه اعزام کردند؟ این افراد چه کسانی هستند؟

اولین سفیر ابا عبدالله الحسین (ع)‌ مسلم بن عقیل است.دو سفیر دیگر هم دارد، قیس بن مسهر سیداوی و دیگری عبدالله بن یقطر یا بقتر یا بُختُر که برادر رضاعی ابا عبدالله الحسین (ع)‌ بوده است.

• در کاروان اسرای کربلا، غیر از حضرت‌سجاد(ع) چند مرد و کودک پسر وجود داشت و این افراد چه کسانی بودند؟

84 نفر مجموعه قافله اسرا بودند که بخشی در کوفه جدا می‌شوند،‌ مثل بعضی از شهدای کربلا که همراه کاروان ابا عبدالله در حرکت بود، مانند مادر عَمربن‌جناده ، قمر، مادر عبداله‌بن‌ عُمیر ، مثل زن زُهیر.
85 از خانواده حضرت امام‌حسین‌(ع) 19 نفر زن بودند، یک تعداد از این‌ها زخمی بودند مثل حسن مثنی فرزند امام‌حسن مجتبی(ع)‌ ، در کوفه می‌ماند به علت جراحات زیاد، بقیه کودکان، زنان و دختربچه‌ها که بزرگ‌ترین آنها امام سجاد(ع) بود و بقیه کودک بودند.

• چرا امام‌حسین‌(ع) با آن که می‌دانست کشته می‌شود، اهل بیت خود را به کربلا برد؟

انقلاب کربلا را نباید با معیارهای عادی تبیین کرد و چون یک حادثه تمام و کامل است، باید در این عالیترین الگو همه حاضر باشند،‌ باید کودک باشد، زن باشد، تا کودکان و زنان الگو داشته باشند. اگر زمینه‌ای برا ی انتقال پیام نبود،‌کربلا بدون این‌ها کامل نمی‌شد.
سر نی در نینوا می‌ماند،‌ اگر زینب نبود.
کربلا در کربلا می‌ماند اگر زینب نبود.
امام حسین (ع) فرمود، خدا اراده کرده است خانواده مرا اسیر ببیند. اسارت قسمتی از نهضت کربلا بوده است. قصه صبوری زینب(س) ، فاطمه صغری (س) و …

• چرا یزید می‌خواست قبل‌از حرکت امام‌حسین‌(ع) از مکه، آن حضرت را در آن شهر و دیار ترور کند؟

یزید بزرگ‌ترین مانع خود را امام‌حسین‌(ع) می‌دید. یزید عنصری نبود که اهل تفکر و منطق باشد. بهترین راه این بود که به‌خاطر بیعت مردم کوفه، حسین‌(ع) را در مکّه به شهادت برساند و ماجرا را جوری مسخ کند، چون می‌دانست مردم کوفه نامه نوشتند و ممکن است مردم کوفه قیام کنند و نتواند در آن‌جا به مقصود خود برسد، تصمیم گرفت در مکه کار را تمام بکند و قائله را تمام کند و به اسم کسانی دیگر که شناخته شده نبودند تمام کند و یا به عنوان دعوای فردی مطرح کند.

• چرا حربن‌یزید ریاحی زودتر از روز عاشورا به کاروان امام‌حسین‌(ع) ملحق نشد؟

حربن‌یزید ریاحی احساس روشنی در خود داشت و به حقانیت امام‌ ایمان داشت، ولی هنوز رشته‌های تعلق را سست نکرده بود تا از سپاه عبیدالله‌بن‌زیاد بریده شود. از طرف دیگر تصور می‌کرد اگر در صحنه باشد بتواند بدون جنگ و خونریزی مسئله را پایان دهد و قصد داشت امام را متقاعد کند که برگردد. اما روز تاسوعا دید قصه کاملاً جدی است و گفت من احساس کردم دیگر راه کاملاً‌بسته است. و به عمرسعد گفت ای عمر تو با حسین می‌جنگی؟ گفت:‌ آری می‌جنگم و هیچ پیروایی هم ندارم که بر اجساد آن‌ها اسب بتازانم. وقتی دید نمی‌شود مسئله را به شیوه‌ سیاسی یا با مماشات حل کرد ، تصمیم خود را گرفت و به یاران امام پیوست.

• چه عواملی باعث شد تا حربن‌یزید ریاحی به امام‌حسین‌(ع) بپیوندد؟

خداوند نوعی هدایت برای او ایجاد کرد. انسانها دو دسته‌اند، یا سالک مجذوب‌اند یا مجذوب سالک‌اند. سالک مخدوب کسی است که خود راه می‌رود و خدا دستش را می‌گیرد و مجذوب سالک کسی است که خدا دستش را می‌گیرد تا راه بیفتد، گاهی اوقات با یک الهام انسان از جا کنده می‌شود.
حرّ در آخرین لحظات تصمیم‌اش فهمید که خداوند چه تقدیری را برای‌اش چیده است. زمانی حر تصمیم گرفت به اباعبدالله بپیوندد که ترفیع درجه گرفته بود،‌ از فرماندهی 1000 نفر به 4000 نفر رسیده بود. در موقعیت بالاتری که به دست آورد به آن پشت‌پا زد.

• چرا امام‌حسین‌(ع) در شب عاشورا که لشکر عمر سعد قصد حمله به‌آن حضرت را داشت، از آنان مهلت خواست تا جنگ را به تعویق بیاندازند؟

امام می‌خواست آمادگی روانی یارانش را به نهایت برساند. فرمود «انی احب الصلوه» به‌آن‌ها بگو من عاشق عبادت‌ام و می‌خواهم امروز دوستانم و یارانم زمینه رشد روحی و روانی را داشته باشند و هم چنین خواست خانواده‌ خودش را آماده کند و اگر کسی می‌خواهد برگردد یا از سپاه عمرسعد به امام بپیوندد این فرصت را داشته باشد.

• اطلاعات و آمار واقعه کربلا و روز عاشوار توسط چه کسانی نقل شده و تا چه حد صحت دارد؟

از چند جهت و از چند منبع اطلاعات رسیده است .از خیل کسانی که در کنار امام بودند و زنده مانده‌اند یاران امام‌حسین‌(ع)، ناظران صحنه بوده‌اند.
دسته دوم اطلاعات در عصر مختار به دست آ‌مد. مختار وقتی قاتلان و ظالمان را دستگیر کرد پیش از آن که آن‌ها را به قتل برساند می‌گفت : بگویید در کربلا چه کردید،‌ آن‌ها گزارش می‌دادند.
نکته سوم،‌ اصلاً در خود سپاه عمرسعد گزارشگرانی وجود داشتند که معروف‌ترین آنها حمیدبن‌مسلم است که گزارش می‌نوشت. اطلاعات از این سه طریق نوشته شده است و ثبت و ضبط شده است.

• آخرین‌بار که آب به خیمه‌های امام‌حسین‌(ع) رسید چه زمانی بود و این کار توسط چه کسانی انجام شد؟

تا روز ششم آب بود. روز هفتم امام حفر چاه می‌کند، آب وجود دارد بعداً عمرسعد تهدید می‌کند و امام چاه را می‌بندد، و از روز هفتم آب نبوده ولی به نظر می‌رسد در شب نهم و حتی شب عاشورا هم آب بوده است، در شب عاشورا ابا عبدالله دستور داد مشک‌ها را آب کردند و آوردند که از این آب برای غسل استفاده کردند شبانه دعا خواندند،‌ اما آب مصرفی دیگر نبوده است. در روز عاشورا کاملاً آب قطع بوده است.

• جنگ روز عاشورا توسط چه کسی آغاز شد؟

جنگ از صبح روز عاشورا که به نظر می‌رسد که حدود ساعت 9 تا 5/9 صبح است توسط عمرسعد آغاز شد. و فریاد زد ای لشکریان خدا سوار شوید،‌ می‌خواهم شما را به بهشت ببرم. خودش اولین تیر را رها کرد .پس‌ازآن 10000 چوبه تیر به سمت یاران امام پرتاب کردند که هیچ تن از یاران نبود که تیر نخورده باشد و پس از آن جنگ تن‌به‌تن شروع شد.

• اولین شهید روز عاشورا کیست؟

درباره اولین شهید روز عاشورا چند قول وجود دارد،‌چون در اولین لحظات، بیش‌از 40 نفر شهید شدند، که تعیین اولین شهید بسیار مشکل است. اما در جنگ تن به تن می‌گویند اولین شهید عبدالله بن عمیر است که خودش و همسرش شهید شدند. بعضی‌ها گفته‌اند حربن‌یزید ریاحی اولین شهید است، اولین شهید از بنی‌هاشم علی‌اکبر(ع) است.

• در صحنه کربلا چند زن به شهادت رسیدند؟

دختر ام وهب همسر عبدالله بن عمیر اولین زن شهید بود.

• از خاندان امام‌حسین‌(ع) در کربلا چند نفر به شهادت رسیدند؟

از خانواده حسین‌(ع) 5 برادر شهید شدند که چهار برادر حضرت ابوالفضل العباس(ع)، عبدالله و جعفر و عثمان بودند، یکی هم ابا بکر است که حضورش تردیده کرده‌اند.که اگر ایشان هم آن‌جا باشند 5 برادر شهید شده‌اند. از فرزندانش حضرت ‌علی‌اصغر(ع) است. حضرت علی‌اکبر(ع) است که شهید شدند. در بعد از کربلا محسن یا مُحَسّین به شهادت می‌رسد و سقط می‌شود ودر پای کوه جوشن در سوریه دفن می‌شود و بعضی‌ها معتقدند که عبداله رضی غیر از علی‌اصغر(ع)‌ است، طفلی بوده که در کربلا متولد می‌شود و ظاهراً دو روزه یا سه روزه بوده وشهید می‌شود.

• آیا حضرت علی‌اکبر(ع) از امام‌سجاد‌(ع) بزرگ‌تر بود؟

حضرت علی‌اکبر همان طور که با اسمش است فرزند بزرگ اباعبدالله بودند، ایشان در کربلا حدود 27 سال داشتند و برادرشان امام‌سجاد(ع) حدود 23 ساله بودند.
فرزند ارشد علی اکبر است امام سجاد (ع) علی اوسط و علی اصغر فرزند کوچک بودند.

• آیا صحت دارد که امام‌باقر(ع) هم در روز عاشورا در کربلا حضور داشتند؟ اگر چنین است آن حضرت چند سال داشت؟

بله ، بعضی از اقوال هست که اما‌م باقر‌(ع) بوده و دلیل قطعی هم داریم برای این امر،‌ همان‌طور که در شهر شام امام محمّد باقر را می‌بینیم و به نظر می‌رسد تازه به 5 سالگی رسیده است.

• دفن شهدا در کربلا توسط چه کسانی و در چه زمانی انجام شد؟

بعد‌از حادثه کربلا تا روز بعدش سپاه عمرسعد در کربلاست و غروب روز یازدهم قافله اسرا را از کربلا حرکت می‌دهند. عمرسعد کشته شدگان خود را دفن می‌کند، خودش نماز می‌خواند و از کربلا می‌روند، اجساد شهدای کربلا می‌مانند. قبیله بنی‌ریاح حضرت حر را می‌برند ویک مقدار دورتر دفن می‌کنند،‌ اما روز سوم امام‌سجاد(ع) خودشان می‌آیند، چون بنابر اعتقاد ما شیعیان در دفن امام باید امام بعدی حضور داشته باشند، امام سجاد (ع) می‌آید و به شناسایی اجساد بدون سر می‌پردازند. قبیله بنی‌اسد که آمدند بدن‌ها را نمی‌شناسند، امام سجاد(ع) همه را شناسایی می‌کنند، و همه شهدا را در قبر بزرگی که آماده شده ‌ می‌چینند، و بعد حضرت امام‌حسین‌(ع) را جداگانه دفن می‌کند و حضرت ابوالفضل (ع) را در کنار علقمه دفن می‌کند .
آخرین کسی را که دفن کردند جَون بود، جون غلام ابوذر بود، می‌گویند یک هفته بعد که بدنش را پیدا کردند بوی خوش می داد و معطر بود،‌ جون از امام حسین (ع) خواسته بود که او را دعا کند تا پس از مرگ بدنش زیبا و معطر شود.

• آیا دشمنان سرهای تمام شهدا را از پیکر آنان جدا کردند؟

همه را خیر. سر حضرت حر را جدا نکردند. سر حسن مثنی را جدا نکردند،‌چون هنوز زنده بود و یک نفر آمد شفاعت کرد ،آشنایی داشت با حسن مثنی و او را برد و بعداً زنده ماند.
ولی آن‌قدر که مشخص است هفتاد و دو تن، هفتاد و دو سر است.

• مدفن حضرت زینب‌(س) کجاست؟

در مورد مزار حضرت زینب اختلاف اقوال بین مصر و شام زیاد است. بسیاری می‌گویند، در تبعید در مصر از دنیا می‌رود، ولی به نظر می‌رسد قول درست‌تر این باشد که در برگشت به شام برای دیدار آشنایان از جمله همسرش عبدالله بن جعفر که آن جا بود و در شام از دنیا می‌رود و قبر ایشان در شام است.‌

• اولین زائر قبر امام‌حسین‌(ع) چه کسی است؟

جابر بن عبدالله اولین کسی است که در روز اربعین به زیارت ابا عبدالله الحسین (ع)‌ می‌آید، واولین کسی که در کربلا ساکن شد و در آنجا خانه برگزید، سیدابراهیم مجاب بود.

• اولین‌بار توسط چه کسانی و در چه تارخی برای مزار امام‌حسین‌(ع) ضریح و بارگاه درست شد؟

بعد از کربلا با فاصله بسیار کمی قبر اباعبدالله(ع) شاخص می‌شود ،آن‌جا را آماده می‌کنند. آن طور که از تاریخ معلوم است یک درخت سدری نزدیک قبر امام‌حسین‌(ع) بوده، کم کم آن‌جا آبادانی می‌شود به طوری که گروه‌های انقلابی برای آغاز حرکت خودشان می‌آمدند و از آن‌جا حرکت خود را آغاز می‌کردند. مثل گروه توابین و …مانند جریان حضرت مختار . در زمان متوکل تصمیم گرفتند قبر اباعبدالله را تخریب کنند حتی دستور داد شخم بزنند و آب ببندند تا قبر امام (ع) گم شود اما شیعیان علامت‌ گذاری کردند، و قبر ابا عبدالله (ع) محفوظ ماند .

• ضریح فعلی حضرت امام‌حسین‌(ع) چه زمانی و توسط چه کسانی ساخته و نصب شد؟

در عصر صفویه به طور جدی ضریح و بارگاه ساخته شد و در دوران قاجار شرایط فعلی تثبیت شد، در عصر ناصرالدین شاه جدی‌تر بود به طوری که ناصرالدین شاه خود به کربلا رفت.

• سرهای شهدای کربلا در کجا دفن شده است؟

بعد از انتقال سرهای شهدا از کوفه به شام، سرها را در چند نقطه دفن کردند، به طور مشخص در محلی است که باب‌الصغیر گفته‌اند ، 16 سر از سرهای شهدای کربلا در آن‌جا است، علامه حسن امین اعتقاد دارد که 4 سر آن‌جا هست،‌ سر حضرت ابوالفضل العباس،‌ علی اکبر، قاسم و حضرت حبیب را ایشان مسلم می‌داند.
قسمت دیگر تحت‌عنوان رأس‌الحسین وجود دارد که تعدادی از سرها آن‌جا دفن شده‌است . به نظر می‌رسد که در چند نقطه‌ این سرها را دفن کرده‌اند.

• برای زیارت قبر امام‌حسین‌(ع) ثواب‌های مختلفی از سوی امامان و بزرگان دینی ما نقل شده است. چرا میان این ثواب‌ها تفاوت وجود دارد؟ به طور مثال یک حدیث گفته که زیارت امام‌حسین‌(ع) برابر یک حج و دیگری ثواب چند حج را نقل کرده است.

عمدتاً این‌ها برای تشویق است و هم برای تجدید‌ عهد، هم برای بازسازی معنوی خود، نوعی باب معرفت باز می‌شود،‌ ائمه را بهتر می‌شناسند، این‌ها به تناسب افراد متفاوت ممکن است متفاوت باشد. ممکن است کسی برود و پاداشی را نداشته باشد.

• شخص مسلمان در چند مکان می‌تواند نماز خود را کامل بخواند، حتی اگر مسافر باشد. آیا حرم امام‌حسین‌(ع) هم جزو این مکان‌هاست؟

نکته لطیف این است که ما در سفر نمازمان قصر است . در جایی گفته‌اند نماز ما تمام است گویی آنجا در خانه خود هستید مانند کعبه ، مسجد کوفه. در کنار مزار اباعبدالله انسان مختار است گویی خانه خود انسان است تا احساس بیگانگی نکند.

• در واقعه کربلا چند کودک و نوجوان به شهادت رسیدند. این شهدا چه کسانی هستند؟

آمار دقیقی که من کار کرده‌ام و اسامی‌شان را آورده‌ام 31 نفر هستند، 31 نفر نوجوانان و جوانان کربلا هستند، البته بعضی‌ها زنده می‌مانند.

• کوچک‌ترین شهید کربلا چه کسی است و چند سال داشت؟

عبدالله رضی که در کربلا متولد شد. دو روزه یا سه روزه بود، و اگرکودک سقط شده را در نظر بگیریم به عنوان شهید تازه متولد شده است.

• سالمندترین شهید کربلا کیست؟

حبیب بن مظاهر اسدی است، ظاهراً‌ سن‌اش حدود 80 سال است و عابث هم هست که سن‌اش حدود 78 سال است که چند نفر از شهدای کربلا از صحابه پیامبر بودند.

• مقام شهدای کربلا با کدام گروه از شهدای اسلام برابری می‌کند؟

با هیچ‌کس مقایسه نشده‌اند، اباعبدالله فرمود من از یارانم وفادارتر و خوب‌تر نمی‌شناسم. به خدا همه‌شان را آزمودم، آنها را جز سنگ‌های صبور و ستبر کوهستان نیافتم. اینان آن‌چنان به مرگ شیفته‌اند که کودک به سینه مادر.

• واقعه عاشورا کدام روز از هفته اتفاق افتاد؟

ورود امام‌حسین‌(ع) به کربلا از روز پنج‌شنبه دوم محرم بود و شهادت امام‌حسین‌(ع) روز عاشورا،‌ جمعه‌ای بوده که 21 مهر ماه محرم سال 59 شمسی است.

• چرا در میان امامان و بزرگان دین اسلام، تنها روز چهلم و اربعین را برای امام‌حسین‌(ع) می‌گیرند؟

کتابی است به نام خصائص‌الحسینیه، از آقای شیخ‌جعفر شوشتری( ره)‌، که خصوصیات امام‌حسین(ع) را گفته است. این کتاب ویژگی‌هایی از امام حسین (ع)‌ را برشمرده که هیچ جا نیامده است،‌ در آن اربعین مکرر امام‌حسین‌(ع) را توضیح داده است. تنها کسی که اربعین دارد، لبیک دارد، امام حسین‌(ع) است. تنها کسی که اربعین مکرر دارد، چون اباعبدالله مکرر است.کل اسلام متبلور شده در وجود ابا عبدالله و اساس ما، بودن ما، زیستن ما، و بقای اسلام ریشه در فرهنگ ابا عبدالله دارد.

• آیا عبدالله که نام یکی از کودکان امام‌حسین‌(ع) است همان علی‌اصغر است؟

عبدالله داریم به نام عبدالله رضی، یعنی عبدالله شیرخوار، به نظر می‌رسد غیر از علی‌اصغر(ع)‌ است.

• آیا امام‌حسین‌(ع) یار ایرانی هم داشت؟

به طور روشن نمی‌توانیم بگوییم که در کربلا، اباعبدالله یار ایرانی داشته باشد. اما من اسلم ترکی را به احتمال بسیار زیاد ایرانی می‌دانم و من یک چهره می‌شناسم که اولین شهید کربلا ایرانی است، زمانی که حضرت مسلم را دستگیر کردند و به دارالعماره می‌بردند فقط یک نفربه یاری مسلم می‌شتابد، یک آهنگر اردبیلی بود و مسلم را می‌بیند با پتک آهنگری حمله‌ می‌کند و تیر بارانش می‌کنند. پس اولین شهید از مجموعه شهدای کربلا ایرانی و اردبیلی بوده است.

• در منابع هست که یک طبیب ایرانی به امام‌زین‌العابدین‌(ع) کمک کرد؟ این مسئله صحت داردیا خیر؟

اینها را یک مقدار با تردید باید گفت، طبیب‌های ایرانی در عصر ائمه فعال بوده‌اند، دانشگاه جندی‌شاپور اهواز از امیرالمؤمنین دعوت کردند در شورای علمی خودشان تصمیم می‌گیرند علی (ع) را دعوت کنند برای تدریس شیمی به آن دانشگاه بیایند، چون شنیده بودند که علی‌(ع) یک بیمار جذامی را با آهن مداوا کرده است. پس‌ بعید نیست که پزشکان ایرانی با اباعبدالله ارتباط داشته باشند.

• امام‌حسین‌‌(ع) از شهادت مسلم آگاه بود یا خیر؟

خبر شهادت مسلم پس‌از حرکت ایشان به امام‌حسین‌(ع) رسید. در روز هشتم ذی‌الحجه درست زمانی که اباعبدالله حرکت می‌کند، مسلم به شهادت رسیده است. اما چند منزل پس‌از حرکت امام خبر به ایشان می‌رسد. به نظر می‌رسد اصلی‌ترین محل دریافت خبر در منزل سوم است، به حضرت در آنجا خبر می‌دهند که مسلک و هانی را شهید کرده‌اند.

۱- اُم‌ُّ البَنین کیست و به چه معناست؟

اُم‌ّ البنین به معنای مادر پسران است. ایشان فاطمه بنت حِزام مشهور به اُمّ البَنین، از همسران امام علی(ع) بعد از حضرت فاطمه سلام اله علیها و از شخصیت‌های محترم نزد شیعیان است. او مادر حضرت عباس، عبدالله، جعفر و عثمان است که هر چهار تن در روز عاشورا به شهادت رسیدند. از آنجا که او مادر چهار پسر بود، به‌ ام البنین مشهور شد.

پس از واقعه کربلا، ام البنین برای امام حسین(ع) و فرزندانش سوگواری می‌کرد به طوری که دشمنان اهل بیت(ع) نیز با او همنوا می‌شدند. مدفن ام البنین در قبرستان بقیع است.

———————————————————————————————————————-

۲ – کدام سوره قرآن به سوره  امام حسین (ع) معروف است؟

سوره فجر. والفجر و لیال عشر...

———————————————————————————————————————-

۳ – فرمانده سپاه دشمن در کربلا چه کسی بود؟

عمر بن سعد بن أبی وقّاص معروف به عمر سعد و ابن سعد فرمانده سپاه عبیدالله بن زیاد در واقعه کربلا.

———————————————————————————————————————-

۴ – عقیله بنی‌هاشم لقب کیست؟

حضرت زینب (س). عقیله یعنی بانوی کریمه و خردمندی که در بین فامیل و خاندان خود بسیار عزیز و ارجمند است و مسائل را با خرد و صبر بالا حلّ و فصل می کند و در کارش دور اندیش و آینده نگر است، بعد از ایراد خطبه غرّاءش در کوفه امام سجّاد علیه السلام به ایشان فرمودند: عمه جان آرام باشید و سکوت اختیار کنید که شما بحمدالله دانشمندی معلم ندیده و فهمیده‌ای هستی که کسی تو را فهم نیاموخته است.

———————————————————————————————————————-

۵ – سپاهیان یزید در روز تاسوعا برای کدامیک از یاران  امام حسین(ع) امان نامه آوردند، اما او نپذیرفت و در کنار آن حضرت ماند تا به شهادت رسید؟

حضرت اباالفضل العباس (ع) برادر بزرگوارشان. در زیارتشان هست: السلام علیک ایّها العبد الصالح.

———————————————————————————————————————-

۶ – فرمان کشتن  امام حسین(ع) و یارانش را به همراه اسیر گرفتن اهل بیت آن حضرت،‌چه کسی به عمر سعد داده بود؟

عبیدالله بن زیاد بن أبیه معروف به ابن مرجانه یا ابن زیاد. (۲۸ ه‍.ق - ۶۷ ه‍.ق) فرمانده نظامی مشهور امویان و از عوامل اصلی کشته شدن امام حسین بن علی علیهما السلام و همراهانش بود. وی از کنیزی به نام مرجانه زاده شد. برخی ابن زیاد را به طعنه به مادرش منسوب کرده و «ابن مرجانه» خوانده‌اند که اشاره به اتهام ناپاکی تولد عبیدالله دارد. و در برخی منابع، به بدنام و زناکار بودن مادر او تصریح شده‌ است. پدرش زیاد بن ابیه، از سرداران و حکمرانان اموی بود که در سرکوب شورش‌ها در مناطق اسلامی، به قساوت و بی‌رحمی شهرت داشته‌ است. در نسب زیاد بن ابیه نیز اختلاف است و مشخص نیست پدر او کیست. از این رو، وی را ابن ابیه (یعنی پسرِ پدرش) خوانده‌اند.

———————————————————————————————————————-

۷ – مردم کدام طایفه برای دفن شهدای کربلا اقدام کردند؟

بنی اسد، و آنان تیره‌ای از قبایل عرب، از فرزندان اسد بن خزیمه بن مدرکه می‌باشد.

———————————————————————————————————————-

۸ – کدام یار امام حسین (ع) در کربلا، شبیه ترین فرد به پیامبر اکرم (ص) بود؟

حضرت علی اکبر(ع) فرزند امام حسین(ع). سیدالشهدا(ع) هنگام عزیمت فرزندش به صحنه نبرد، فرمود: خدایا شاهد باش و گواهی بر این قوم بده،جوانی به سوی آنان به میدان نبرد رفت که در خلقت، اخلاق و گفتار، شبیه‌ترین مردم به رسول تو بود. هرگاه مشتاق پیامبرت بودیم به چهره او نگاه می‌کردیم.

———————————————————————————————————————-

۹ – سن و سال کدام یک از شهدای کربلا، بیشتر از بقیه بود؟

حبیب بن مظاهر. او در هنگام شهادت ۷۵ سال داشت. این یار  امام حسین(ع) در جنگ‌های صفین، نهروان و جمل نیز در رکاب امام علی )ع) شرکت کرده بود.
———————————————————————————————————————-

۱۰ – خردسال‌ترین شهید کربلا کیست؟

حضرت علی اصغر (ع) ، فرزند شش ماهه  امام حسین(ع).

———————————————————————————————————————-

۱۱ – اولین شهید از شهدای خاندان بنی‌هاشم در واقعه عاشورا چه کسی است؟

حضرت علی اکبر (ع) فرزند دلبند امام حسین علیهما السلام.

———————————————————————————————————————-

۱۲ – کدام شهید نزدیک‌تر از سایر شهدای کربلا به  امام حسین(ع) دفن شده است؟

حضرت علی اکبر(ع) فرزند برومندشان.

———————————————————————————————————————-

۱۳ – اولین کسی که مصیبت اهل بیت (علیهم السلام) را به فارسی نوشت که بود؟

ملاحسین کاشفی نویسنده کتاب روضه الشهدا.

———————————————————————————————————————-

۱۴ – حضرت  امام حسین(ع) در دوران حکومت حضرت علی(ع) در چه جنگ‌هایی شرکت کرد؟

جمل، صفین و نهروان.

———————————————————————————————————————-

۱۵ – حضرت  امام حسین(ع) هنگام شهادت مادرشان حضرت فاطمه (س) چند سال داشت؟

۷ سال

———————————————————————————————————————-

۱۶ – رهبر نهضت توابین در کوفه که به خونخواهی سیدالشهدا (ع) قیام کرد، چه نام داشت؟

سلیمان بن صرد خزاعی

———————————————————————————————————————-

۱۷ – علمدار لشکر  امام حسین(ع) در کربلا چه کسی بود؟

حضرت اباالفضل العباس(ع)

———————————————————————————————————————-

۱۸ – شهید نوجوان حماسه عاشورا که جمله معروف « شهادت شیرین‌تر از عسل است » را در مقابل امام حسین (ع) بر زبان آورد چه کسی است؟

قاسم بن الحسن(ع) ، فرزند امام حسن مجتبی(ع).

———————————————————————————————————————-

۱۹ – کدامیک از فرزندان مسلم بن عقیل در  ۱۴ سالگی در کربلا به شهادت رسید؟

عبدالله.

———————————————————————————————————————-

۲۰ – عمرو بن جناده انصاری که بود؟

‌یکی از شهدای نوجوان کربلا که پدرش نیز در رکاب  امام حسین(ع) به شهادت

رسید.

———————————————————————————————————————-

۲۱ – تنها زنی که در کربلا به شهادت رسید، کیست؟

ام وهب، همسر عبدالله بن عمیر کلبی

———————————————————————————————————————-

۲۲ – ام خلف که بود و مادر کدام شهید کربلاست؟

همسر مسلم بن عوسجه و یکی از زنان برجسته شیعه که در کربلا حضور داشت. او پس از شهادت همسرش در روز عاشورا، پسرش را نیز روانه میدان کرد تا به یاری  امام حسین(ع) بشتابد. سرانجام پسرش نیز در این راه به شهادت رسید.

———————————————————————————————————————-

۲۳ – ام المصائب لقب کدامیک از بانوان حاضر در صحنه کربلاست؟

حضرت زینب (س)

———————————————————————————————————————-

۲۴ – نام همسر  امام حسین (ع) که در کربلا حضور داشت چیست؟

رباب ، دختر امرؤ القیس کلبی شاعر معروف.

———————————————————————————————————————-

۲۵ – کدام زن در مسیر حرکت کاروان  امام حسین(ع) به سوی کربلا، همراه با همسرش به آن حضرت پیوست؟

دلهم. وی دختر عمر و همسر زهیر بن قین بود. زهیر تحت تأثیر سخنان همسرش به کاروان  امام حسین(ع) پیوست.

———————————————————————————————————————-

۲۶ – کدامیک از دختران  امام حسین (ع) در شام به سخنرانی افشاگرانه علیه دشمنان پرداخت و محضر چهار امام معصوم را نیز درک کرد؟

فاطمه، دختر امام حسین (ع) ، وی  امام حسین (ع)، حضرت سجاد (ع) ، حضرت امام محمدباقر (ع) و حضرت امام جعفر صادق (ع) را دید وسپس در سال ۱۱۷ هجری در سن ۷۰ سالگی در مدینه در گذشت.

———————————————————————————————————————-

۲۷ – کدام زنان در کربلا از فرزندان و نوادگان حضرت علی (ع) بودند؟

حضرت زینب (س)، ام کلثوم، فاطمه، صفیّه، رقیّه و امّ هانی از اولاد امام

علی(ع) بودند که در کربلا حضور داشتند.

———————————————————————————————————————-

۲۸ – کودکان و نوجوانان هر ساله در یکی از ویژه برنامه های ماه محرم، حضوری چشمگیر و قابل توجه دارند. نام این مراسم که شب هنگام برگزار می‌شود چیست؟

مراسم شام غریبان که در شب یازدهم ماه محرم اجرا می‌شود.

———————————————————————————————————————-

۲۹ – نام فرزند امام حسن مجتبی (ع) و برادر حضرت قاسم که در کربلا به شهادت رسید چیست؟

عبدالله نوجوان یازده ساله

———————————————————————————————————————-

۳۰ – قبر کدام  امام شش گوشه دارد و  چرا؟

قبر  امام حسین(ع) ، زیرا در پایین پای آن حضرت ، فرزند دلبندش حضرت علی اکبر (ع) را به خاک سپرده‌اند. به همین دلیل ضریح آن حضرت دارای شش گوشه است.

———————————————————————————————————————-

۳۱ – رجز چیست؟

شعرهای حماسی که جنگاوران در میدان‌های نبرد می‌خواندند، رجز نام دارد.

———————————————————————————————————————-

۳۲ – نام زیارتنامه‌ای که با کیفیت مخصوص خطاب به  امام حسین(ع) و شهدای کربلا در روز اول ماه رجب و نیمه ماه شعبان خوانده می‌شود چیست ؟

زیارت رجبیه

———————————————————————————————————————-

۳۳ – این جمله از کیست “حسین از من است و من از حسین هستم” ؟

پیامبر گرامی اسلام (ص)

———————————————————————————————————————-

۳۴ – عابده آل علی (ع) لقب کدام بانوی حاضر در کربلاست؟

حضرت زینب (س). امام سجاد(علیه‎السلام) می‏فرماید: عمّه‏ ام زینب در جریان حادثه کربلا با آن همه مشکلات و مصائب، حتی در شب عاشورا و شب یازدهم محرم نیز نماز شب را ترک نکردند.

امام حسین(‏علیه‎السلام) به اندازه ‏ای به خلوص و بندگی خواهرشان زینب اعتقاد داشتند که هنگام وداع، خطاب به ایشان فرمودند: یا اختاه لا تنسینی عند نافلة اللیل؛ خواهرم مرا در نماز شب خود فراموش مکن.

امام سجاد(علیه‎السلام) در جای دیگری می‏فرمایند: عمّه‏ ام زینب در طول راه کوفه و شام، همواره نماز شب را به پا می‏داشت، در برخی از منازل بین راه می‏دیدم که او از فرط خستگی و رنجوری ناشی از آزار دشمن، نمازهایش را در حال نشسته می‏خواند.

همه این وقایع به خوبی از اهتمام و تلاش کامل حضرت زینب(علیهاالسلام) به عبادات خبر می‏دهد و ‏به دلیل برخورداری از این ویژگی بوده که یکی از القاب آن حضرت «عابده آل علی‏ علیه‎السلام‏» انتخاب شده است.

———————————————————————————————————————-

۳۵ – قمر بنی‌ هاشم لقب کیست؟

حضرت اباالفضل العباس (ع). او جوانی دلاور، زیبا و بلند قد بود که در جنگ‌های صفین و نهروان در کنار پدرش علی بن ابی‌طالب جنگیده است و او یکی از چند نفری است که در بین شیعیان به باب‌الحوایج معروفند.

او سه برادر تنی به نام‌های جعفر، عبدالله و عثمان داشت که همگی آنان در روز عاشورا سال ۶۱ قمری در کربلا شهید شدند. او با لبابه دختر عبیدالله بن عباس ازدواج کرد و دارای چهار پسر به نام‌های عبیدالله، فضل، حسن، قاسم و یک دختر شد. در خصوص تعداد فرزندان او اختلاف نظر وجود دارد. همه فرزندان او به جز عبیدالله بلاعقب ماندند.

شهید شدن قهرمانانه عباس در نبرد کربلا باعث ایجاد شخصیتی افسانه‌وار در میان شیعه و سنی گشته که تطبیق آن بر واقعیت کاری بسیار سخت است. شیخ مفید در کتاب الاختصاص عباس بن علی را با صفت «سقا» به معنی آب‌ دهنده توصیف می‌کند.

گفته‌ شده‌ است که عباس بن علی شجاعت و شهامت را از پدرش علی ابن ابی طالب به ارث برده بود و در جنگ‌ها همیشه او عَلَم را با خود حمل می‌کرد و به همین دلیل به «علم‌دار» هم مشهور بود.

———————————————————————————————————————-

۳۶ – در کدام منزلگاه که مسیر حرکت کاروان  امام حسین(ع) به سمت کوفه بود، خبر شهادت مسلم بن عقیل و هانی بن عروه را به آن حضرت دادند؟

ثعلبیه

———————————————————————————————————————-

۳۷ – فرماندهی سمت راست و چپ لشکر  امام حسین(ع) در روز عاشورا را چه کسانی بر عهده داشتند؟

فرمانده سمت راست زهیر بن قین و فرمانده سمت چپ لشکر سیدالشهدا) ع) را حبیب بن مظاهر بر عهده داشت.

———————————————————————————————————————-

۳۸ – کدامیک از یاران  امام حسین(ع) هنگام ظهر عاشورا، فرا رسیدن وقت، نماز را یادآوری کرد و آن حضرت در پاسخش فرمود : خداوند تو را از نمازگزاران ذاکر قرار دهد ؟

ابوثمامه صائدی

———————————————————————————————————————-

۳۹ – هنگامی که  امام حسین(ع) در ظهر عاشورا به نماز ایستاد، دو نفر از یارانش خود را سپر تیرهای دشمن قرار دادند تا آن امام نماز خود را بجا آورد. نام این دو تن چیست؟

زهیر بن قین و سعید بن عبدالله حنفی

———————————————————————————————————————-

۴۰ – امام حسین(ع) پس از شهادت چه کسی فرمود: بعد از تو خاک بر سر دنیا و زندگی دنیا؟

فرزند دلاورشان حضرت علی‌ اکبر(ع)