أربعینات

١ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

لایُضیفُ الضَّیفَ الاّ کُلُّ مُؤمنٍ.

هر مؤمنی باید که مهمان دوست و مهمان‌ نواز باشد. (مستدرک، ج ١٦، ص ٢٥٧)
 

٢ـ«مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

الضّیفُ دَلیلُ الجَنّةِ وَ مَن لَمْ یُکرِمِ الضَّیفَ فَلیسَ مِنّی.

مهمان، راهنما به سوی بهشت است. هر کس مهمان را حرمت و گرامی ندارد او پیرو من نیست. (لئالی‌الاخبار، ج ٣، ص ٦٦)
 

٣ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

اَلله اَلله فی‌ الضَّیف، لایَنصَرِفَنَّ اِلاّ شاکِراً لَکُم.

خدا را ! خدا را ! در نظر بگیرید و حُرمت مهمان را رعایت کنید! مهمان جز اینکه خشنود و سپاسگزار شما باشد نباید از نزد شما خارج شود. (مستدرک، ج ١٦، ص ٢٤١)
 

٤ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

لاخَیرَ فی مَن لایُضِیفُ.

کسی که مهمان دعوت نمی‌کند (مهمانی نمی‌کند) خیر و امیدی در وجود او نیست. (المحجّة ‌البَیضاء، ج ٣، ص ٣٢)

٥ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

کُلُّ بَیتٍ لایَدخُلُ فیهِ‌الضَّیفُ لایَدخُلُه الملآئِکةُ.

هر خانه‌ای که در آن مهمان وارد نشود فرشتگان (هم) در آن خانه وارد نمی‌شود. (مستدرک، ج ١٦، ص ٢٥٨)

٦ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

اَکرِمْ ضَیْفَکَ وَ اِن کانَ حقیراً وَ قُم عَن مَجلِسِکَ لِأِبیکَ وَ مُعَلِّمِکَ و إنْ کُنتَ امیراً.

مهمانت را گرامی بدار هر چند (به نظرت) حقیر و کوچک باشد و به احترام پدر و استادت از جا برخیز هر چند خود حاکم و فرمانروا باشی. (فهرست غرر، ص ٢١١)

٧ـ امام موسی‌ بن‌ جعفر(ع):

اِنَّ رَسولَ اللهِ کانَ اِذا اَتاهُ الضَّیفُ أکَل مَعَهُ و لَم یَرفَعْ یَدَهُ مِن الخِوانِ حتّی یَرفَعَ الضَّیفُ.

رسول خدا صلی‌الله علیه و آله و سلم هرگاه مهمان بر ایشان وارد می‌شد حضرت شخصاً با او هم غذا می‌شدند و تا زمانی که مهمان هنوز دست از غذا برنداشته حضرت دست از غذا نمی‌کشیدند. (وسائل، ج ١٦، ص ٥٥٩)

٨ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

مَن اَکرَمَ الضَّیفَ فَکَأَنّما اَکرَمَ سَبعینَ نبیاً!

کسی که مهمان را بزرگداشت و گرامی بدارد گویا هفتاد پیغمبر را گرامی داشته است! (لئالی‌ الأخبار، ج ٣، ص ٦٦)

٩ـ «امام رضا(علیه‌السلام)»:

اَلسَّخِیُّ یأکُلُ مِن طعامِ النّاسِ لِیأَکُلُوا مِن طَعامِه.

آدم سخاوتمند از طعام مردم می‌خورد (دعوت را اجابت می‌کند) تا مردم نیز از طعام او بخورند (بحار، ج ٧٥، ص ٤٤٦)

١٠ـ «امام جعفر صادق(علیه‌السلام)»:

تُعرَفُ مَودَّةُ الرَّجُلِ لِأَخیهِ بِأ^َکلِهِ مِن طعامِه.

میزان علاقة شخص به برادر دینی خود از خوردن طعام او معلوم می‌گردد. (بحار، ج ٧٥، ص ٤٤٩)

١١ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

الضَّیفُ یَنزِلُ بِرِزقِهِ وَ یَرتَحِلُ بِذُنوبِ أهلِ البَیتِ.

مهمان با روزی خود (بر میزبان) وارد می‌شود و با گناهان (آمرزیدة) اهل خانه خارج می‌گردد. (مستدرک، ج ١٦، ص ٢٥٨)

١٢ـ «امام جعفر صادق(علیه‌السلام)»:

اذا اَتاکَ اَخوکَ فَآتِهِ بِما عِنَدکَ وَ اِذا دَعَوتَهُ فَتَکلَّفْ لَهُ.

اگر برادر دینی تو (بی‌دعوت) بر تو وارد شد آنچه در منزل داری از او پذیرایی کن و اگر با دعوت قبلی به نزد تو آمد برایش تهیه ببین. (جواهر‌ الکلام، ج ٣٦، ص ٤٧٥)

١٣ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

الضَّیفُ اذا دَخَلَ بَیتَ المُؤمِنِ دَخَلَ مَعَهُ اَلفُ بَرکَةٍ وَ الفُ رحمةٍ وَ یَکْتُبُ اللهُ لِصاحِبِ المَنزِل بِکُلّ لُقمَةٍ یأکُلُها الضَّیفُ حَجةً و عُمرةً.

مهمان هنگامی که وارد خانة مؤمن می‌شود هزار برکت و هزار رحمت به همراه خود دارد و خداوند به تعداد هر لقمه که مهمان تناول می‌کند یک حج و یک عمره برای صاحب خانه می‌نویسد! (لئالی‌ الاخبار، ج ٣، ص ٦٦)

١٤ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:

إنَّ الجَوادَ کُلَّ الجوادِ مَنْ بَذَلَ ما عِندَهُ.

کمال سخاوت و جوانمردی در آن است که میزبان آنچه از وسائل پذیرایی در اختیار دارد از مهمان خود دریغ ننماید. (بحار، ج ٧٥، ص ٦٥٥)

١٥ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

قوُتُ الأَجسادِ اَلطّعامُ وَ قوُتُ الأَرواحِ اَلاِطعامُ!

غذای بدن، طعام خوردن است و غذای روح اطعام دادن! (بحار، ج ٧٥، ص ٤٥٦)

١٦ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

مَن اکرمَ ضَیفَهُ فَهُوَ مَعی و مَعَ اِبراهیمَ(ع) فی‌الجَنّة.

کسی که مهمان خود را گرامی بدارد جای او در بهشت در کنار من و ابراهیم پیغمبر(ع) خواهد بود. (لئالی‌الأخبار، ج ٣، ص ٦٦)

١٧ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:

أَضَفْ بِطعامِکَ وَ شرابِکَ مَن تُحِبُّهُ فی‌اللهِ تعالی.

آن کسی که او را به خاطر خدای متعال دوست می‌داری در خورد و خوراکت مهمان و شریکش کن. (بحار، ج ٧٥، ص ٤٦١)

١٨ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

اِذا جاءکَ ضَیفٌ فَاعْلَمْ أَنّ الله قَدمَنَّ عَلَیکَ اِذبَعَثَهُ اِلیکَ لِیَغِفِرَ لَکَ ذَنبکَ.

وقتی مهمان بر تو وارد می‌شود این را بدان که خدا بر تو منّت نهاده که تو را میزبان او قرار داده تا بدین‌ وسیله گناهانت را بیامرزد. (لئالی‌ الاخبار، ج ٣، ص ٦٦)

١٩ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

وَ بَکی علیه السلامُ یَوماً. فقیل لَهُ ما یُبکیکَ؟ قال «لَم یَأتِنی ضَیفٌ مُنذُ سَبعةِ اَیّامٍ! أخافُ أَنْ یکونَ اللهُ أهاننی؟»

یک روز حضرت امیر(ع) گریه می‌کردند. از ایشان علت را جویا شدند. فرمود:‌ امروز هفت روز است که مهمان بر من وارد نشده! خوف آن را دارم که خداوند عنایتش را از من سلب کرده باشد؟ (جامع‌السعادات، ج ٢، ص ١٥٠)

٢٠ـ «امام جعفر صادق(علیه‌السلام)»:

مِنَ الجَفاءٍ أَنْ یُدعَی الرّجُلُ اِلی طَعامٍ فَلا یُجیبُ اَو یُجیبُ فَلا یَأ^ْکُلُ.

کسی که او را به مهمانی دعوت کنند و او اجابت نکند و یا اگر اجابت کرد از غذای میزبان نخورد این نشانة بی‌مهری و جفاکاری او است. (بحار، ج ٧٤، ص ١٧٤)

٢١ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

مَن دَعاکُم فَأَجیبُوه.

اگر کسی شما را به مهمانی دعوت کرد، دعوت او را اجابت کنید. (مواعظ‌ عددیه، ص ٧)

٢٢ـ «امام جعفر صادق(علیه‌السلام)»:

مِنَ الحُقوقِ الواجِبَةِ لِلمُؤمِن عَلَی المُؤمِنُ أَنْ یُجیبَ دَعوتَه.

یکی از حقوق واجبة مؤمن بر برادر مؤمن خود اجابت کردن دعوت او است. (بحار، ج ٧٥، ص ٤٤٦)
 

٢٣ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

مَن لَم یُجبِ الدَّعوَةَ فَقَد عَصَی اللهَ و رسولَه.

اگر کسی دعوت مهمانی را اجابت نکند، در حقیقت، او خدا و رسولش صلی‌الله علیه و آله و سلم را معصیت کرده است. (بحار، ج ٧٥، ص ٤٤٨)

٢٤ـ «امام جعفر صادق(علیه‌السلام)»:

مَن اَکَلَ طعاماً لَم یُدْعَ اِلَیهِ فَکَأَنَّما أَکَلَ قِطعةً مِن نارٍ!

کسی که غذایی که بدان دعوت نشده بخورد گویا پاره‌ای از آتش را خورده است! (جواهر‌ الکلام، ج ٣٦، ص ٤٦٩)

2٥ ـ«پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

مَن مَشی اِلی طعامٍ لَم یُدْعَ اِلیهِ فَقَد دَخَل سارِقاً وَ خَرجَ مُغیراً!

کسی که به سفره‌ای برود که بدان دعوت نشده، او در حقیقت به عنوان یک سارق به آنجا وارد شده و یک غارتگر از آنجا بیرون می‌رود! (شهاب‌ الاخبار، ص ٢٢٤)

٢٦ـ «امام موسی بن جعفر(علیه‌السلام)»:

نَهی رسولُ اللهِ(ص) عَن طعامِ وَلیمَةٍ یُخَصُّ بَهَا الأَغنیاءُ وَ یُترَکُ الفُقراءُ.

پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله و سلم از غذا خوردن در ولیمه‌ای که اختصاص به اغنیا داشته و فقرا بدان دعوت نشده‌اند نهی فرموده است. (المحجّة ‌البَیضاء، ج ٣، ص ٣٧)

٢٧ـ «امام رضا(علیه‌السلام)»:

الضِیافَةُ ثلاثةُ اَیّامٍ وَ لَیالیهِنَّ، فما فوقَ ذلک فَهُوَ صَدَقَة.

حدّ ضیافت و مهمانی تا سه شبانه‌ روز است. بیشتر از آن، دیگر تصدّق و احسان خواهد بود. (بحار، ج ٧٥، ص ٤٦٠)

٢٨ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

ما مِن مُؤمِنٍ یَسمَعُ بِهَمسِ الضَّیفِ و فَرِحَ بِذلِکَ غُفرِتْ لَهُ خَطایاهُ وَ إن کانت مُطبَقَةً بَینَ السَّماءِ والاَرض!

هر مؤمنی که با شنیدن صدای همهة (ورودی) مهمان احساس خوشحالی کند، گناهان او هر چند به فاصلة زمین تا آسمان باشد آمرزیده می‌گردد! (جامع‌ السعادات، ج ٢، ص ١٥٠)

٢٩ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

ما مِن مُؤمِنٍ یُحِبُّ الضَّیفَ اِلاّ وَ یَقومُ مِن قَبرِهِ و وَجُهُه کَالقَمَرِ لَیلَةَ البَدرِ.

هر مؤمن مهمان‌ دوست، (در روز قیامت) با چهرة درخشان همانند ماه تابان از قبر خود خارج می‌گردد. (لئالی‌ الاخبار، ج ٣، ص ٦٦)

٣٠ـ «امام محمد باقر(علیه‌السلام)»:

مِنَ الجَفاء اِستخدامُ الضَّیفِ.

به کار گرفتن مهمان، نشانة بی‌مهری و جفاکاری به مهمان است. (جامع‌ السعادت، ج ٢، ص ١٥٣)

٣١ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

ثلاثٌ لایُستُحیی مِنهُنَّ: خِدمةُ الرَّجُلِ الضَّیفَ، وَ قِیامُهُ عَن مجلِسهِ لِأَبیهِ و مُعَلِّمِهِ، و طَلَبُ الحَقِّ وَ إن قَلَّ.

سه چیز است که در آن شرم و حیا ندارد: میزبان (هر کس که باشد) شخصاً از مهمان خود پذیرایی کند، در برابر پدر و استاد خود به پا خیزد و دیگر حق خود را هرچند کم و اندک باشد بستاند. (مستدرک، ج ١٦، ص ٢٦٠)

٣٢ـ «امام جعفر صادق(علیه‌السلام)»:

اِنّ الزائِر اِذا زار المَزورَ فَأکَلَ مَعَهُ اَلقَی عَنهُ الحِشمَةَ وَ اِذا لَمْ یَأکُلْ مَعَهُ یَنقَبِضْ قَلیلاً.

مهمان زمانی که وارد خانه می‌شود اگر صاحب‌خانه با او هم‌غذا شود حُجب و حیا را از بین می‌برد وگرنه، مهمان تا اندازه‌ای احساس گرفتگی و شرمندگی می‌کند. (فروع کافی، ج ٦، ص ٢٨٦)

٣٣ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

إنَّ مِنَ السُّنَّةِ أَن یَخرُجَ الرّجُلُ مَعَ ضَیفِه الی بابِ الدّار.

سُنت و آداب اسلامی در آن است که میزبان، مهمان خود را تا درب خانه مشایعت نماید. (شهاب‌ الأخبار، ص ٣٧٤)

٣٤ـ امام سجاد(ع):

مِن نمامِ المُرُوَّةِ خِدمَةُ الرّجُلِ ضَیفَهُ.

خدمت کردن به مهمان نشانة کمال فتوّت و جوانمردی میزبان است. (احقاق‌ الحق، ج ١٢، ص ١٠٨)

٣٥ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

إنَّ الضَّیفَ اِذا جاءَ فَنَزَلَ عَلَی القَومِ جاءَ بِرِزقِه مَعَهُ مِن السَّماء فاذا أکَلَ غَفَراللهُ لَهُمْ بِنِزولِهِ عِلیهِم.

زمانی که مهمان بر قومی وارد شود با روزی آسمانی و مقدّر خود وارد می‌شود و هنگامی که غذا را تناول کرد خداوند همة آن‌ها را به پاس نزول او مشمول غفران و آمرزش خود قرار می‌دهد. (وسائل، ج ١٦، ص ٥٥٧)

٣٦ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

من أَنفَقَ علَی‌الضَّیفِ دِرِهماً فَکأَنَّما أَنفَقَ اَلفَ اَلفِ دینارٍ فی ‌سَبیل‌الله!

کسی که یک درهم (واحد پول نقره) صرف مهمان خود کند گویا یک میلیون دینار (طلا) در راه خدا انفاق کرده است! (لئالی‌الاخبار، ج ٣، ص ٦٦)

٣٧ـ «امام محمد باقر(علیه‌السلام)»:

اذا دَخَل اَحَدُکُم علی اَخیه فی رَحْلِهِ فَلیَقعُدْ حَیثُ یأَمُرُصاحِبُ الرَّحْلِ فَاِنّ صاحبَ الرَّحْلِ أَعرَفُ بِعَورَةِ بَیتِهِ مِن الدّاخِلِ عَلَیه.

(از آداب مهمانی) هر وقت که بر برادر دینی خود مهمان شدید هر جا که به شما تعارف کرد همانجا بنشینید، زیرا صاحب‌خانه بهتر از افراد غریبه از اوضاع داخلی خود باخبر است. (بحار، ٧٥، ص ٤٥١)

٣٨ـ «امام رضا علیه‌السلام»:

البَخیلُ لایأکُلُ مِن طعَامِ النّاسِ لِئَلاّ یأکُلوا مِن طَعاِمِهِ.

آدم بخیل از غذای مردم نمی‌خورد تا مردم هم از غذای او نخورند. (بحارف ج ٧٥، ص ٤٤٦)

 

٣٩ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:

مَن أَشبَعَ مُؤمِناً وَجَبَتْ لَهُ الجَنَّةُ.

کسی که یک مؤمن را سیر کند بهشت برای او واجب می‌شود. (جامع‌ السعادات، ج ٢، ص ١٥١)

٤٠ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:

عَلَیکَ بِالمَساکینِ فَأَشِبعْهُم.

به داد فقرا و بیچارگان برس، شکم آنها را سیر کن و از گرسنگی برهان. (بحار، ج ٧٥، ص ٤٥٦).