چهل حدیث در عدل الهی
اِنَّ اللّه َلا یَظْلِمُ مِثْقالَ ذَرَّةٍ وَ اِنْ تَکُ حَسَنَةً یُضاعِفْها وَ یُؤْتِ مِنْ لَدُنْهُ اَجْرا عَظیما؛
[سوره نساء، آیه 40]
در حقیقت، خداوند به اندازه ذرّه اى ظلم نمى کند و هر کار نیکى را بر آن مى افزاید و از نزد خود، پاداش بزرگى مى بخشد.
- 1 پیامبر صلی الله علیه و آله : فیما رَوى عَنِ اللّه ِ تَبارَکَ و تَعالى ـ : یا عِبادى ! اِنّى حَرَّمْتُ الظُّلْمَ عَلى نَفْسى وَ جَعَلْتُهُ بَیْنَـکُمْ مُحَرَّما ، فَلا تَظالَموا ؛
در آنچه از خداوند تبارک و تعالى روایت شده است: اى بندگان من! همانا ظلم را برخود حرام کردم و آن را در میان شما نیز حرام کردم. پس بر یکدیگر ظلم نکنید.
[صحیح مسلم ، ج 4، ص 1994، ح 55]
- 2 امام على علیه السلام : اِنَّ الْعَدْلَ میزانُ اللّه ِ سُبْحانَهُ الَّذى وَضَعَهُ فِى الْخَلْقِ ونَصَبَهُ لاِِقامَةِ الْحَقِّ ، فَلا تُخالِفْهُ فى میزانِهِ ولا تُعارِضْهُ فى سُلْطانِهِ ؛
به راستى که عدالت ترازوى خداى سبحان است که در میان مردم قرار داده و براى بر پاداشتن حق، نصب فرموده است، بنابر این، در ترازوى خداوند با او مخالفت نکن و با حکومتش مستیز.
[غرر الحکم ، ح 3464]
- 3 پیامبر صلی الله علیه و آله : بِالْعَدْلِ قامَتِ السَّماواتُ وَ الاَْرْضُ ؛
آسمان ها و زمین، با عدالت، پا برجا مى مانند.
[عوالى اللآلى ، ج 4، ص 103]
- 4 پیامبر صلی الله علیه و آله : اِنَّ اللّه َ تَعالى بِقِسْطِهِ وَ عَدْلِهِ جَعَلَ الرَّوحَ وَ الْفَرَحَ فِى الرِّضا وَ الْیَقینِ وَ جَعَلَ الهَمَّ وَ الْحَزَنَ فِى السَّخَطِ ؛
در حقیقت، خداوند متعال، به خاطر انصاف و عدالتش، آسایش و شادى را در خشنودى (به خواست خودش) و یقین قرار داد و نگرانى و اندوه را درخشم خودش.
[المعجم الکبیر ، ج10، ص216، ح10514]
- 5 امام على علیه السلام : اِنْ عَقَدْتَ ایمانَکَ فَارْضَ بِالْمَقضىِّ عَلَیْکَ وَ لَکَ وَ لا تَرْجُ اَحَدا اِلاَّ اللّه َوَ انْتَظِرْ ما اَتاکَ بِهِ الْقَدَرُ ؛
اگر ایمانت را محکم کرده اى، به خواست خدا خشنود باش، چه به زیان تو باشد و چه به سود تو، و به هیچ کس جز خدا امید نداشته باش و در انتظار چیزى باش که خداوند برایت پیش مى آورد.
[مختصر بصائر الدرجات ، ص 139]
- 6 پیامبر صلی الله علیه و آله : فَلَمّا رَأى یونُسُ علیه السلام اَنَّ قَومَهُ لا یُجیبونَهُ وَ لا یُؤمِنونَ ، ضَجِرَ وَ عَرَفَ مِنْ نَفْسِهِ قِلَّةَ الصَّبرِ ، فَشَکى ذلِکَ اِلى رَبِّهِ ، وَ کانَ فیما یَشْکى اَن قالَ : یا رَبِّ ! اِنَّکَ بَعَثتَنى اِلى قَومى ، و لى ثَلاثونَ سَنَةً ، فَلَبِثتُ فیهِم اَدعوهُم اِلَى الایمانِ بِکَ وَالتَّصدیقِبِرِسالاتى وَ اُخَوِّفُهُم عَذابَکَ وَ نَقِمَتَکَ ثَلاثا وَ ثَلاثینَ سَنَةً ، فَکَذَّبونى وَ لَم یُؤمِنوا بى ،وَ جَحَدوا نُبُوَّتى وَاسْتَخَفّوا بِرِسالاتى ، وَ قَد تَواعَدونى وَ خِفتُ اَن یَقتُلونى ، فَاَنزِل عَلَیهِم عَذابَکَ ، فَاِنَّهُم قَومٌ لا یُؤمنونَ . قالَ : فَاَوحَى اللّه ُ اِلى یونُسَ : اَنَّ فیهِمُ الحَملَ وَ الجَنینَ وَ الطِّفلَ ، وَ الشَّیخَ الْـکَبیرَ ، وَ الْمَراَةَ الضَّعیفَةَ ، وَ الْمُستَضْعَفَ المَهینَ ، واَنَا الحَـکَمُ الْعَدلُ ، سَبَقَت رَحمَتى غَضَبى ، لا اُعَذِّبُ الصِّغارَ بِذُنوبِ الکِبارِ مِن قَومِکَ ، وَ هُم یا یونُسُ عِبادى وَ خَلقى ، وَ بَریَّتى فى بِلادى ، وَ فى عَیلَتى ، اُحِبُّ اَنْ اَتَاَنّاهُم ، وَ اَرفُقَبِهِم ، وَ اَنتَظِرُ تَوبَتَهُم ؛
یونس علیه السلام زمانى دید قومش دعوت او را نمى پذیرند و به او ایمان نمى آورند، آزرده شد و احساس بى تابى کرد.از این رو، به پروردگارش شِکوه نمود. در بخشى از شِکوه هاى او چنین بود: اى پروردگار من! تو مرا در سى سالگى به سوى قومم مبعوث فرمودى و من، سى و سه سال در میانشان ماندم و آنان را به ایمان آوردن به توو تصدیق رسالتم دعوت نمودم و از عذاب و محروم کردن تو بیمشان دادم؛ امّا آنان تکذیبم کردند و به من ایمان نیاوردند و نبوّتم را انکار نمودند و رسالتم را سبک شمردند و مرا تهدید نمودند و ترسیدم که مرا بکشند. پس، عذابت را بر آنان فرود آور، زیرا آنان قومى هستند که ایمان نمى آورند. آن گاه خداوند به یونس علیه السلام وحى فرمود: «در میان آنان، زن باردار و جنین و کودک خردسال و پیر و زن ناتوان و مستضعف خوار وجود دارد، در حالى که من، داور عادل هستم که رحمتم بر خشممپیشى گرفته است. من خردسالان قوم تو را به گناهان بزرگ سالانشان کیفر نمى دهمو ـ اى یونس ـ آنان بندگان و آفریدگان و مردمان من در سرزمین هاى من و در زیر پوشش من اند. دوست دارم درباره آنان حوصله کنم و با ایشان مدارا نمایم و توبه شان را انتظار مى کشم».
[تفسیر عیّاشى ، ج 2، ص 129، ح 44]
- 7 امام على علیه السلام : وَ قَدَّرَ الاَْرزاقَ فَکَثَّرَها وَ قَـلَّـلَها ، وَ قَسَّمَها عَلَى الضّیقِ وَ السَّعَةِ ، فَعَدَلَ فیها لِیَبْتَلىَ مَنْ اَرادَ بِمَیْسورِها وَ مَعسورِها ، وَ لِیَخْتَبِرَ بِذلِکَ الشُّکْرَ وَ الصَّبْرَ مِنْ غَنیِّها وَ فَقیرِها ؛
[خداوند]روزى همگان را تعیین کرد و آن را زیاد و کم نمود و در آن تنگى و گشایش قرار داد و عدالت ورزید تا با آسانى و سختى آن، هر کس را بخواهد، بیازماید و سپاسگزارى و صبرِ ثروتمند و فقیر را امتحان نماید.
[نهج البلاغه ، از خطبه 91]
- 8 امام على علیه السلام : وَ أیمُ اللّه ِ، مَا کانَ قَوْمٌ قَطُّ فِى غَضِّ نِعْمَةٍ مِنْ عَیْشٍ فَزالَ عَنْهُمْ اِلاَّ بِذُنُوبٍ اِجتَرَحوها لاَِنَّ اللّهَ لَیْسَ بِظَـلاّمٍ لِلْعَبیدِ؛
به خدا سوگند، هرگز نعمت گروهى که از زندگىِ خوش بهره مندند، از بین نمى رود، جز به وسیله گناهانى که مرتکب مى شوند؛ چرا که خداوند هرگز به بندگان ظلم نمى کند.
[نهج البلاغه، از خطبه 178]
- 9 امام صادق علیه السلام : لِلمُفَضَّلِ بنِ عُمَرَ ـ : اُنْظُرِ الآنَ اِلى ذَواتِ الاَْربَعِ کَیْفَ تَراها تَتبَعُ اُمَّهاتِها مُستَقِلَّةً بِاَنفُسِها ... و کَذلِکَ تَرى کَثیرا مِنَ الطَّیرِ کَمِثلِ الدَّجاجِ وَ الدُّرّاجِ وَ القَبَجِ تَدرُجُ و تَلقُطُ حینَ یَنقابُ عَنهَا البَیضُ فَاَمّا ما کانَ مِنها ضَعیفا لا نُهوضَ فیهِ ، کَمِثلِ فِراخِ الحَمامِ وَ الیَمامِ وَ الحُمَّرِ فَقَد جُعِلَ فِى الاُمَّهاتِ فَضلُ عَطفٍ عَلَیها فَصارَت تَمُجُّ الطَّعامَ فى اَفواهِها بَعدَما توعیهِ حَواصِلُها فَلا تَزالُ تَغذوها حَتّى تَستَقِلَّ بِاَنفُسِها وَ لِذلِکَ لَم تُرزَقِ الحَمامُ فِراخا کَثیرَةً مِثلَما تُرزَقُ الدَّجاجُ لِتَقوَى الاُمُّ عَلى تَربیَةِ فِراخِها فَلا تَفسُدَ وَ لا تَموتَ فَکُلٌّ اُعطىَ بِقِسطٍ مِنتَدبیرِ الحَکیمِ اللَّطیفِ الخَبیرِ ؛
به مفضل بن عمر: اکنون به این چارپایان بنگر. ببین چگونه هر یک به طور جداگانهدر پىِ مادرانشان هستند... همچنین بسیارى از پرندگان، مانند: مرغ و قرقاول و کبک، رامى بینى که از همان ساعتى که از تخم بیرون مى آیند به دنبال دانه مى روند. آنجوجه هایى که ناتوان اند و حرکتى ندارند، مانند: جوجه کبوتر اهلى و کبوتر صحرایى وسینه سرخ، در قلب مادران آنها، مهربانى زیادى نهاده شده است؛ به گونه اى که خوراکرا پس از جمع آورى در چینه دانشان، در دهان آنها مى گذارند، و پیوسته آنها را غذامى دهند تا خودشان در انجام دادن کارهایشان استقلال یابند. به همین دلیل (ناتوانىجوجه ها) است که کبوتر، مانند مرغ، از جوجه زیاد بر خوردار نمى شود، به جهت این که مادر بتواند جوجه هایش را خوب بپروراند تا رنجور نگردند و تلف نشوند. روزىِ همه آنهابه عدالت و از روى تدبیر [خداوندِ] داناى مهربانِ آگاه، عطا شده است.
[بحار الأنوار ، ج 64، ص 54]
- 10 پیامبر صلی الله علیه و آله : اِنَّ الْعَدْلَ میزانُ اللّه ِ تَعالى فِى الاَْرْضِ ، فَمَنْ اَخَذَهُ قادَهُ اِلَى الْجَنَّةِ وَ مَنْ تَرَکَهُ ساقَهُ اِلَى النّارِ ؛
عدالت، ترازوى خداى متعال در زمین است. هر کس آن را به کار گیرد، به خاطر آن،به بهشت مى رود و هرکس آن را رها کند، به جهنّم رانده مى شود.
[مستدرک الوسائل، ج11، ص317، ح13145]
- 11 امام صادق علیه السلام : اَلنّاسُ یَسْتَغْنونَ اِذا عُدِلَ بَیْنَهُمْ وَ تُنْزِلُ السَّماءُ رِزْقَها وَ تُخْرِجُ الاَْرْضُ بَرَکَـتَها بِاِذْنِ اللّه ِ تَعالى؛
اگر در میان مردم عدالت اجرا شود، بى نیاز مى شوند و به اذن خداوند متعال، آسمان روزىِ خود را فرو مى فرستد و زمین برکاتش را بیرون مى ریزد.
[کافى، ج 3 ، ص 568، ح 6]
- 12 امام على علیه السلام : و قَد سُئِلَ عَنِ القَضاءِ وَ الْقَدَرِ ـ : لا تَقولوا : وَ کَلَهُمُ اللّه ُ اِلى اَنْفُسِهِم فَتُوَهِّنوهُ ، وَ لا تَقولوا : اَجبَرَهُم عَلَى المَعاصى فَـتُظَـلِّموهُ ولکِن قولوا : الخَیرُ بِتَوفیقِ اللّه ِوَ الشَّرُّ بِخِذلانِ اللّه ِ وَ کُلٌّ سابِقٌ فى عِلمِ اللّه ِ ؛
وقتى که از حضرت على علیه السلامدرباره قضا و قدر، پرسیدند، فرمودند: نگویید: خدا آنان(گناهکاران) را به خودشان وانهاده است، که [با این سخن] خدا را سبک مى کنید، ونگویید: خدا آنان را بر انجام دادن گناهان، مجبور ساخته است؛ که] با این سخن] به خدانسبت ظلم مى دهید بلکه بگویید: خیر در سایه توفیق خدا و شر به خاطر یارى نشدن ازجانب خداست و همه اینها از قبل در علم خداوند بوده است.
[الاحتجاج ، ج 1، ص 492، ح 122]
- 13 امام صادق علیه السلام : عن یونس... عن الإمام الصادق علیه السلام ، قالَ : قالَ لَهُ رَجُلٌ : جُعِلْتُ فِداکَ ،اَجبَرَ اللّه ُ العِبادَ عَلَى المَعاصى ؟ فَقالَ : اللّه ُ اَعدَلُ مِن اَن یُجبِرَهُم عَلَى المَعاصى ثُمَّ یُعَذِّبَهُم عَلَیها . فَقالَ لَهُ : جُعِلتُ فِداکَ ، فَـفَوَّضَ اللّه ُ اِلَى العِبادِ ؟ قالَ : فَقالَ :لَو فَوَّضَ اِلَیهِم لَم یَحصُرهُم بِالاَمرِ وَ النَّهىِ . فَقالَ لَهُ : جُعِلتُ فِداکَ فَبَینَهُما مَنزِلَةٌ ؟ قالَ : فَقالَ : نَعَم ، اَوسَعُ ما بَینَ السَّماءِ وَالاَْرضِ ؛
به نقل از یونس: مردى به امام صادق علیه السلام گفت: فدایت شوم! آیا خداوند، بندگان را بر انجام گناهان مجبور ساخته؟ امام فرمودند:« خداوند، عادل تر از آن است که آنان را بر انجام گناهان مجبور سازد و سپس به خاطر آن، کیفرشان نماید». گفت: فدایت شوم! پس خداوند، اختیار آن را به بندگان واگذاشته است؟ فرمودند: «اگر به اختیار آنان مى گذاشت، امر و نهیشان نمى کرد». عرض کرد: فدایت شوم! آیا میان جبر و واگذار کردن،جایگاه دیگرى هم هست؟ فرمود: «آرى، گسترده تر از فاصله میان آسمان و زمین».
[کافى ، ج 1، ص 159، ح 11]
- 14 امام صادق علیه السلام : ما نَهاهُ اللّه ُ عَنْ شَى ءٍ اِلاّ وَ قَدْ عَلِمَ اَ نَّهُ یُطیقُ تَرَ کَهُ ، وَ لا اَمْرَهُ بِشَىءٍ اِلاّ وَ قَدْ عَلِمَ اَ نَّهُ یَسْتَطیعُ فِعْلَهُ ؛ لاَِ نَّهُ لَیْسَ مِنْ صِفَتِهِ الْجَورُ وَ العَبَثُ وَالظُّلْمُ وَ تَکلیفُ الْعِبادِ ما لا یُطیقونَ ؛
«خداوند از چیزى نهى نکرد، جز این که مى داند بنده توان ترک آن را دارد و به چیزىامر نکرد، جز این که مى داند بنده توان انجام آن را دارد، زیرا جُور و سرگرمى و ستم وتکلیف کردن بندگان به آنچه توانش را ندارند، از صفات خداوند نیستند».
[الاحتجاج ، ج 2، ص 223]
- 15 امام صادق علیه السلام : قَدْ عَلِمْتُ یا اِلهى اَ نَّهُ لَیْسَ فى حُکْمِکَ ظُلْمٌ وَ لا فى نَقْمَتِکَ عَجَلَةٌ وَاِنَّما یَعْجَلُ مَنْ یَخافُ الْفَوْتَ وَ یَحْتاجُ اِلَى الظُّلْمِ الضَّعیفُ وَ قَدْ تَعالَیْتَ یا اِلهى عَنْ ذلِکَ عُلُوّا کَبیرا ؛
بار الها! به تحقیق دانستم که در قضاوت تو، هیچ ظلمى و در کیفرت هیچ شتابى نیست. همانا کسى شتاب مى کند که نگران از دست دادن فرصت است. و شخص ناتوانبه ظلم کردن، نیاز دارد، در حالى که ـ اى پروردگار من ـ مقام تو، بالاتر از آن است.
[تهذیب الاحکام ، ج 5، ص 277، ح 946]
- 16 امام سجاد علیه السلام : اَللّهُمَّ یَا مَنْ لا یَرْغَبُ فِى الْجَزاءِ وَ یا مَنْ لا یَنْدَمُ عَلَى الْعَطاءِ، وَ یا مَنْ لا یُکافِىءُ عَبْدَهُ عَلَى السَّواءِ، مِنَّتُکَ اِبْتِدَاءٌ، وَ عَفْوُکَ تَفَضُّلٌ، وَ عُقُوبَتُکَ عَدْلٌ، وَ قَضاؤُکَ خِیَرَةٌ، اِنْ اَعْطَیْتَ لَمْ تَشُبْ عَطاءَکَ بِمَنٍّ، وَ اِنْ مَنَعْتَ لَمْ یَکُنْ مَنْعُکَ تَعَدِّیا، تَشْکُرُ مَنْ شَکَرَکَ وَ اَنْتَ أَلْهَمْتَهُ شُکْرَکَ ؛
خدایا! اى کسى که در برابر احسانت توقع جبران ندارى، و اى کسى که از بخشش پشیمان نمى شوى و اى کسى که مزد بنده خود را نه به همان اندازه [بلکه بیشتر]مى دهى، تو در نعمت بخشیدن آغاز کننده اى و بخشایشت از روى لطف است. مجازاتت عدالت است و قضاوتت بهترین است. اگر عطا کنى، آن را به منّت آلوده نمى کنى و اگر محروم نمایى، از روى ستم نیست. هرکس تو را شکر گزارد، پاداشش مى دهى و حال آنکه شکر گزارى را تو خود به او الهام نموده اى.
[صحیفه سجّادیه ، از دعاى 45]
- 17 پیامبر صلی الله علیه و آله : مَنْ اَصابَ فِى الدُّنْیا ذَنْبا فَعوقِبَ بِهِ ، فَاللّه ُ اَعْدَلُ مِنْ اَنْ یُثَـنِّىَ عُقوبَتَهُ عَلى عَبْدِهِ ، وَ مَنْ اَذْنَبَ ذَنْبا فِى الدُّنْیا فَسَتَرَهُ اللّه ُعَلَیْهِ ، فَاللّه ُاَکْرَمُ مِنْ اَنْ یَعودَ فى شَىءٍ قَدْ عَفا عَنْهُ ؛
هر کس در دنیا به گناهى گرفتار شود و به خاطر آن، مجازات گردد، خداوند، عادل تر از آن است که[در قیامت] مجازات آن گناه را بر بنده اش تکرار نماید و هرکس در دنیا گناهى مرتکب شود و خداوند، آن را بپوشاند (ببخشد)، خدا بزرگوارتر از آن است که عفو خود را باز پس گیرد.
[سنن ابن ماجه ، ج 2، ص 868، ح 2604]
- 18 امام حسن عسکرى علیه السلام : نَظَرَ اَمیرُ المُؤمِنینَ عَلىٌّ علیه السلام اِلى رَجُلٍ فَرَأى اَثَرَ الْخَوفِ عَلَیْهِ ، فَقالَ : ما بالُکَ ؟ قالَ : اِنّى اَخافُ اللّه َ ، قالَ : یا عَبْدَ اللّه ِ ، خَفْ ذُنوبَکَ ، وَ خَفْ عَدْلَ اللّه ِعَلَیْکَ فى مَظالِمِ عِبادِهِ ، وَ اَطِعْهُ فیما کَلَّـفَکَ وَ لا تَعْصِهِ فیما یُصْلِحُکَ ثُمَّ لا تَخَفِ اللّه َ بَعْدَذلِکَ فَاِنَّهُ لا یَظْلِمُ اَحَدا ، وَ لا یُعَذِّبُهُ فَوقَ استِحقاقِهِ اَبَدا ، اِلاّ اَنْ تَخافَ سوءَ الْعاقِبَةِ بِاَنْتَغَیَّرَ اَو تَبَدَّلَ ، فَاِنْ اَرَدْتَ اَنْ یُؤمِنَکَ اللّه ُ سوءَ الْعاقِبَةِ فَاعْلَم اَنَّ ما تَأتیهِ مِنْ خَیْرٍفَبِفَضْلِ اللّه ِ وَ تَوفیقِهِ ، وَ ما تَأتیهِ مِنْ شَرٍّ فَبِاِمهالِ اللّه ِ وَ اِنْظارِهِ اِیّاکَ وَ حِلْمِهِ عَنْکَ ؛
امیر مؤمنان على علیه السلامبه مردى نگریستند و در چهره او نشانه ترس دیدند.به او فرمودند: در چه حالى؟ گفت: از خدا مى ترسم. فرمودند: «اى بنده خدا!از گناهانت و از عدالت خدا درباره ظلم هایى که به بندگان خدا کرده اى بترس و خدا رادر آنچه تو را موظّف نموده، پیروى کن و از او در آنچه صلاح تو درآن است، نافرمانىنکن. پس از آن، از خدا نترس؛ زیرا او به هیچ کس ظلم نمى کند و هرگز کسى را بیش ازاستحقاقش مجازات نمى کند. مگر این که نگران عاقبت بد باشى، به این که سرنوشت،دگرگون شود و تغییر یابد. پس اگر خواستى از عاقبت بد درامان باشى، بدان هر خیرىکه به تو مى رسد، از لطف خدا و توفیق اوست و هر شرّى به تو مى رسد، به جهت مهلتدادن خدا به تو و بردبارى اش درباره توست».
[تفسیر امام حسن عسکرى علیه السلام، ص265، ح133]
- 19 امام سجاد علیه السلام : اللّه ُ ... یَنْتَقِمُ مِنَ الظّالِمِ بِما هُوَ عادِلٌ بِحُکمِهِ ؛
خداوند به خاطر قضاوت عادلانه اش، از ظالم انتقام مى گیرد.
[تفسیر امام حسن عسکرى علیه السلام، ص 349، ح 232]
- 20 پیامبر صلی الله علیه و آله : إنَّ الْمَعونَةَ تَأْتى مِنَ اللّه ِ عَلى قَدْرِ الْمَؤونَةِ وَ اِنَّ الصَّبْرَ یَأْتى مِنَ اللّه ِ عَلىقَدْرِ الْمُصیبَةِ؛
به راستى که کمک از جانب خداوند به اندازه هزینه مى رسد و صبر از جانب خداوندبه اندازه گرفتارى مى آید.
[کنزالعمّال، ح 15993]
- 21 امام صادق علیه السلام : ... وَ لَو کانَتِ النِّیّاتُ مِنْ اَهْلِ الْفِسْقِ یُؤخَذُ بِها اَهْلُها ، اِذا لاَُخِذَ کُلُّمَنْ نَوَى الزِّنا بِالزِّنا ، وَ کُلُّ مَنْ نَوَى السَّرِقَةَ بِالسَّرِقَةِ ، وَ کُلُّ مَنْ نَوَى الْقَتلَ بِالْقَتْلِ ،وَ لکِنَّ اللّه َ عَدْلٌ حَـکیمٌ ، لَیْسَ الْجَوْرُ مِنْ شَأنِهِ ، وَ لکِنَّهُ یُثیبُ عَلى نیّاتِ الْخَیرِ اَهْلَها ،وَ اِضْمارهِم عَلَیْها ، وَ لا یُؤاخِذُ اَهْلَ الْفُسوقِ حَتّى یَفْعَلوا ؛
اگر فاسقان به نیت هایشان بازخواست مى شدند، در این صورت، هرکس نیّت زنامى کرد، به زنا و هرکس نیّت دزدى مى کرد، به دزدى و هر کس نیّت کشتن مى کرد، بهکشتن بازخواست مى شد، ولى خداوند عادل حکیم است و ظلم، از شأن او به دور است،امّا نیکوکاران را بر پایه نیت هاى خوبشان و بر پایه نیت هاى خوبى که پنهان داشته اند،پاداش مى دهد و بدکاران را تا زمانى که کار بد انجام نداده اند، باز خواست نمى کند.
[قرب الإسناد ، ص9، ح 28 و ص 48، ح 158]
- 22 پیامبر صلی الله علیه و آله : فِى التَّخویفِ مِنَ القیامَةِ وَ الحِسابِ : اُذکُروا وُقوفَکُم بَیْنَ یَدَىِ اللّه ِ جَلَّجَلالُهُ ؛ فَاِنَّهُ الْحَـکَمُ الْعَدْلُ ، وَ اسْتَعِدُّوا لِجَوابِهِ اِذا سَأَلَکُمْ ؛
درباره ترس از قیامت و حسابرسى: لحظه ایستادنتان در پیشگاه خداوند ـ جلّجلاله ـ را به یاد آورید، چراکه او حاکم عادل است و خودتان را براى پاسخگویى آمادهسازید که از شما مى پرسد.
[امالى صدوق ، ص 354، ح 432]
- 23 امام صادق علیه السلام: اِنَّ بَنى اِسرائیلَ اَ تَوا موسى علیه السلام ، فَسَأَلوهُ اَنْ یَسْاَلَ اللّه َ عَزَّوَجَلَّ اَنْیُمْطِرَ السَّماءَ عَلَیْهِمْ اِذا اَرادوا ، وَ یَحْبِسَها اِذا اَرادوا ، فَسَاَلَ اللّه َ عَزَّوَجَلَّ ذلِکَ لَهُمْ . فَقالَاللّه ُ عَزَّوَجَلَّ : ذلِکَ لَهُم یا موسى ، فَاَخْبَرَهُم موسى فَحَرَثوا وَ لَمْ یَتْرُ کوا شَیْئا اِلاّزَرَعوهُ ثُمَّ اسْتَنْزَلُوا الْمَطَرَ عَلى اِرادَتِهِم ، وَ حَبَسوهُ عَلى اِرادَتِهِم ، فَصارَت زُروعُهُم کَاَنَّهَا الْجِبالُ وَ الآجامُ ، ثُمَّ حَصَدوا وَ داسوا وَ ذَرّوا فَلَمْ یَجِدوا شَیئا فَضَجّوااِلى موسى علیه السلام وَ قالوا : اِنَّما سَأَلـْناکَ اَنْ تَسْاَلَ اللّه َ اَنْ یُمْطِرَ السَّماءَ عَلَیْنااِذا اَرَدْنا فَاَجابَنا ، ثُمَّ صَیَّرَها عَلَیْنا ضَرَرا فَقالَ : یا رَبِّ اِنَّ بَنى اِسرائیلَ ضَجّوامِمّا صَنَعْتَ بِهِم ، فَقالَ : وَ مِمَّ ذاکَ یا موسى ؟ قالَ : سَاَلونى اَنْ اَسْاَ لَکَ اَنْ تُمْطِرَالسَّماءَ اِذا اَرادوا وَ تَحبِسَها اِذا اَرادوا فَاَجَبْتَهُمْ ثُمَّ صَیَّرتَها عَلَیْهِمْ ضَرَرا ! فَقالَ :یا موسى ، اَ نَا کُنتُ المُقَدِّرَ لِبَنى اِسرائیلَ فَلَمْ یَرضَوا بِتَقدیرى ، فَاَجَبْتُهُم اِلى اِرادَتِهِمْفَکانَ ما رَاَیْتَ ؛
بنى اسرائیل نزد موسى علیه السلام آمدند و از او خواستند که از خداوند عزّوجلّدرخواست کند تا هرگاه آنان اراده کردند، آسمان برایشان ببارد و هرگاه آنان خواستند،آن را از باریدن باز دارد. موسى علیه السلام نیز خواسته آنان را از خداوند عزّوجلّ در خواستنمود. خداوند عزّوجلّ فرمود: «اى موسى! باشد[پذیرفتم]». موسى علیه السلام آنان را خبردارکرد. پس به کشت همه دانه ها پرداختند و چیزى را فروگذار نکردند. سپس بر پایهخواستشان، بارش باران را درخواست نمودند و براساس درخواستشان از آن جلوگیرىکردند. در نتیجه، کشتزارهایشان چنان پُربار شد که محصول آنها همانند کوه ها و نیزارهاگردید. سپس درو کردند و کوبیدند و باد دادند، امّا چیزى به دست نیاوردند. پس، نزدموسى علیه السلامفریاد و ناله سر دادند و گفتند: ما از تو در خواست کردیم که از خدا بخواهى کههرگاه ما خواستیم، آسمان بر ما ببارد. خدا خواسته ما را پذیرفت و سپس آن را بر ضرر ماگرداند! موسى علیه السلام گفت: پروردگارا! بنى اسرائیل، از کار تو به فریاد آمدند. خدا فرمود: «اىموسى! براى چه؟» گفت: از من درخواست کردند که از تو بخواهم هرگاه آنان خواستند،آسمان را ببارانى و هرگاه خواستند، آن را از بارش باز دارى . تو هم پذیرفتى، اما آن را بهضررشان گرداندى! خدا فرمود: «اى موسى! من براى بنى اسرائیل، تقدیر کرده بودم،ولى آنان به مقدرات من راضى نشدند. پس، خواسته شان را پذیرفتم و نتیجه اش اینشد که دیدى ».
[کافى ، ج 5، ص 262، ح 2]
- 24 پیامبر صلی الله علیه و آله : عن جبرئیل علیه السلام : عن اللّه ِ عَزَّوَجَلَّ، قالَ: قالَ اللّه ُ تَبارَکَ وَ تَعالى : ... اِنَّمِن عِبادىَ المُؤمِنینَ لَمَن یُریدُ البابَ مِنَ العِبادَةِ فَاَ کُفُّهُ عَنهُ ، لِئَلاّ یَدخُلَهُعُجبٌ فَیُفسِدَهُ ذلِکَ ، و اِنَّ مِن عِبادىَ المُؤمِنینَ لَمَن لا یَصلُحُ ایمانُهُ اِلاّ بِالفَقرِوَ لَو اَغنَیتُهُ لاََفسَدَهُ ذلِکَ ، و اِنَّ مِن عِبادىَ المُؤمِنینَ لَمَن لا یَصلُحُ ایمانُهُ اِلاّ بِالغَناءِولَو اَفقَرتُهُ لاََفسَدَهُ ذلِکَ ، واِنَّ مِن عِبادىَ المُؤمِنینَ لَمَن لا یَصلُحُ ایمانُهُ اِلاّ بِالسُّقمِولَو صَحَّحتُ جِسمَهُ لاََفسَدَهُ ذلِکَ ، و اِنَّ مِن عِبادىَ المُؤمِنینَ لَمَن لا یَصلُحُ ایمانُهُاِلاّ بِالصِّحَّةِ ولَو اَسقَمتُهُ لاََفسَدَهُ ذلِکَ ، اِنّى اُدَبِّرُ عِبادى لِعِلمى بِقُلوبِهِم ، فَاِنّىعَلیمٌ خَبیرٌ ؛
به نقل از جبرئیل: خداوند تبارک و تعالى فرمود: ... بعضى از بندگان مؤمن من،کسانى هستند که مى خواهند از راه عبادت، به درگاه من وارد شوند، ولى من مانعمى شوم، به خاطر این که غرور در آنان به وجود نیاید تا فاسدشان کند. و بعضى از بندگانمؤمن من، کسانى هستند که ایمانشان جز با فقر، درست نمى شود، که اگر بى نیازشانکنم، بى نیازى فاسدشان مى کند. و بعضى از بندگان مؤمن من، کسانى هستند کهایمانشان جز با ثروت، درست نمى شود که اگر نیازمندشان کنم، نیازمندى فاسدشانمى کند. و بعضى از بندگان مؤمن من، کسانى هستند که ایمانشان جز با بیمارى، درستنمى شود، که اگر به آنان تن درستى ببخشم، تن درستى فاسدشان مى کند. و بعضى ازبندگان مؤمن من، کسانى هستند که ایمانشان جز با تن درستى، درست نمى شود که اگربیمارشان کنم، بیمارى فاسدشان مى کند. در حقیقت، من، بندگانم را با آگاهى اى که ازدل هایشان دارم اداره مى کنم؛ چراکه من داناى آگاهم».
[توحید ، ص 399، ح 1]
- 25 پیامبر صلی الله علیه و آله : اِنَّ اللّه َ جَلَّ ثَناؤُهُ یَقولُ : و عِزَّتى و جَلالى ، ما خَلَقتُ مِن خَلقى خَلقا اَحَبَّ اِلَىَّ مِن عَبدىَ المُؤمِنِ و لِذلِکَ سَمَّیتُهُ بِاسْمى مُؤمِنا ، لاَُحرِّمُهُ ما بَینَ المَشرِقِوَ المَغرِبِ وَ هِىَ خِیَرَةٌ لَهُ مِنّى و اِنّى لاَُمَلِّکُهُ ما بَینَ المَشرِقِ وَ المَغرِبِ و هِىَ خِیَرَةٌ لَهُمِنّى ، فَلیَرضَ بِقَضائى ، وَ لیَصبِر عَلى بَلائى وَ لیَشکُر نَعمائى ، اَکتُبُهُ یا مُحَمَّدُ مِنَالصِّدّیقینَ عِندى ؛
خداوند ـ که نام او بلند باد ـ مى فرماید: «به عزّت و جلالم سوگند، از میان آفریدگانمآفریده اى که نزد من محبوب تر از بنده مؤمنم باشد، نیافریدم و بدین جهت، او را به اسمخودم، مؤمن، نام نهادم. البته [گاه] او را از آنچه میان مشرق و مغرب است، محروممى سازم و این انتخاب من براى اوست و [گاه ]او را از آنچه میان مشرق و مغرب است،بهره مند مى سازم و آن، انتخاب من براى او است. پس باید به خواست من، خشنود باشدو بر بلاى من، صبر کند و نعمت هاى مرا شکر نماید. اى محمّد! او را در شمار صدیقین(بندگان راستین) خود مى نویسم».
[مشکاة الأنوار ، ص 73، ح 136]
- 26 امام على علیه السلام : اِذا فَشَى الزِّنا ظَهَرَ مَوْتُ الفُجاءَةِ ، وَ اِذا جارَ الْحاکِمُ قَحَطَ الْمَطَرُ ؛
هرگاه زنا رواج پیدا کند، مرگِ ناگهانى پدیدار مى شود و هرگاه حاکم ستم کند،باران نمى بارد.
[دعائم الإسلام ، ج 2، ص 531، ح 1888]
- 27 امام رضا علیه السلام : مَنْ حَسُنَ ظَنُّهُ بِاللّه ِ کانَ اللّه ُ عِنْدَ ظَـنِّهِ بِهِ وَ مَنْ رَضىَ بِالْقَلیلِمِنَ الرِّزْقِ قَبِلَ اللّه ُ مِنْهُ الْیَسیرَ مِنَ الْعَمَلِ وَ مَنْ رَضىَ بِالْیَسیرِ مِنَ الْحَلالِخَفَّت مَؤُونَتُهُ وَ تَنَعَّمَ اَهْلُهُ ، وَ بَصَّرَهُ اللّه ُ داءَ الدُّنیا وَ دَواءَها ، وَ اَخْرَجَهُ مِنْها سالِمااِلى دارِ السَّلامِ ؛
هر کس به خدا خوش گمان باشد، خداوند مطابقِ گمان او، با وى رفتار مى کند و هرکس به روزىِ کم راضى باشد، خداوند عمل کم را از او مى پذیرد و هرکس به روزىحلال اندک خشنود باشد، هزینه زندگى اش سبک مى شود و خانواده اش در نعمتخواهند بود و خداوند، او را از بیمارى و درمان دنیا آگاه مى کند و به سلامت، از دنیا بهخانه سلامت (آخرت) بیرون مى بَرد.
[کافى ، ج 8 ، ص 347، ح 546]
- 28 امام على علیه السلام : ما اَعْجَبَ هذَا الاِْنْسانَ مَسرورٌ بِدَرْکِ ما لَمْ یَکُنْ لِیَفوتَهُ ، مَحزونٌ عَلىفَوتِ ما لَمْ یَکُنْ لِیُدْرِکَهُ ، وَ لَوْ اَ نَّهُ فَکَّرَ لاََبْصَرَ وَ عَلِمَ اَ نَّهُ مُدَبَّرٌ ، وَ اَنَّ الرِّزقَ عَلَیْهِ مُقَدَّرٌ ،وَ لاَقْتَصَرَ عَلى ما تَیَسَّرَ ، وَ لَم یَتَعَرَّض لِما تَعَسَّرَ ؛
چه تعجب آور است این انسان! با رسیدن به چیزى که از دستش نمى رفت، خوشحالمى شود و براى از دست دادن چیزى که به آن نمى رسد، ناراحت مى شود، در صورتى کهاگر فکر مى کرد، مى فهمید و مى دانست که کارش برنامه ریزى شده است و روزى برایشتقدیر شده است و در نتیجه به آنچه آسان به دستش مى رسد، اکتفا مى کرد و آنچه را کهسخت به دست مى آید، دنبال نمى نمود.
[تحف العقول ، ص 215]
- 29 امام صادق علیه السلام : هذِهِ الآفاتُ... مِنَ الوَباءِ وَ الجَرادِ و ما اَشبَهَ ذلِکَ ما بالُها لا تَدومُ ...و یُلذَعُ اَحیانا بِهذِهِ الآفاتِ الیَسیرَةِ لِتَأدیبِ النّاسِ وَ تَقویمِهِم ، ثُمَّ لا تَدومُ هذِهِالآفاتُ ، بَل تَـکشِفُ عَنْهُم عِندَ القُنوطِ مِنهُم ، فَتَـکونُ وُقوعُها بِهِمْ مَوعِظَةً و کَشفُهاعَنهُم رَحمَةً ... . فَاِذا عَضَّتهُ المَکارِهُ وَ وَجَدَ مَضَضَهَا اتَّعَظَ وَ اَبصَرَ کَثیرا مِمّاکانَ جَهِلَهُ وَ غَفَلَ عَنهُ ، وَ رَجَعَ اِلى کَثیرٍ مِمّا کانَ یَجِبُ عَلَیهِ ... اِنَّ هذِهِ الآفاتِ وَ اِن کانَتتَنالُ الصّالِحَ وَ الطّالِحَ جَمیعاً ، فَاِنَّ اللّه َ جَعَلَ ذلِکَ صَلاحا لِلصِّنفَینِ کِلَیهِما :اَمَّا الصّالِحونَ فَاِنَّ الَّذى یُصیبُهُم مِن هذا یَرُدُّهُم نِعَمَ رَبِّهِم عِندَهُم فى سالِفِ اَیّامِهِم فَیَحدوهُم ذلِکَ عَلَى الشُّکرِ وَ الصَّبرِ ، وَ اَمَّا الطّالِحونَ فَاِنَّ مِثلَ هذا اِذا نالَهُمکَسَرَ شِرَّتَهُم وَ رَدَعَهُم عَنِ المَعاصى وَالفَواحِشِ ، وَ کَذلِکَ یَجْعَلُ لِمَن سَلِمَ مِنهُممِنَ الصِّنفَینِ صَلاحا فى ذلِکَ ، اَمَّا الاَبرارُ فَاِنَّهُم یَغتَبِطونَ بِماهُم عَلَیهِ مِنَ البِرِّوَ الصَّلاحِ و یَزدادونَ فیهِ رَغبَةً وَ بَصیرَةً ، و اَمَّا الفُجّارُ فَاِنَّهُم یَعرِفونَ رَأفَةَ رَبِّهِموَ تَطَوُّلَهُ عَلَیهِم بِالسَّلامَةِ مِن غَیرِ استِحقاقِهِم ، فَیَحُضُّهُم ذلِکَ عَلَى الرَّأفَةِ بِالنّاسِوَالصَّفحِ عَمَّن اَساءَ اِلَیهِم ؛
این آفت ها، از قبیل وبا و هجوم ملخ و مانند اینها، دوام ندارند...و گاهىبا این آفت هاى زودگذر، آسیبى به مردم مى رسد تا ادب شوند و مقاوم گردند.البته آفت ها دوامى ندارند و همین که موجب ناامیدى مردم شوند، برداشته مى شوندتا معلوم گردد که گرفتار شدن به آفات، اندرزى براى مردم و برطرف شدن آفات [نیز]بخشایشى در حق آنان است... پس هرگاه سختى ها انسان را فرا گرفتند و او رنج آنهارا چشید، پند مى گیرد و از بسیارى چیزها که نمى دانست و غفلت داشت، آگاه مى گرددو به سوى بسیارى چیزها که بر او واجب بوده، توجه مى کند... هرچند چنین آفت هایىهم به نیکوکاران و هم به بدکاران مى رسند، امّا خداوند، آنها را براى هر دو گروه، خوبقرار داده است.براى نیکوکاران، خوب است، چون هر آسیبى به آنان برسد، آنها را نسبت بهنعمت هاى پروردگارشان ـ که در گذشته داشته اند ـ هشیارتر مى کند و به سپاس گزارى وصبر بر مى انگیزد. براى بدکاران هم خوب است، چون وقتى چنین آسیبى به آنها برسد،شرارتشان را در هم مى شکند و از گناهان و زشتى ها بازشان مى دارد.همچنین خداوند، جانِ سالم به در بُردن از آفت ها را براى هر دو گروه،خوب قرار داده است. براى نیکوکاران، خوب است، چون آنها را به نیکىو درستکارى خویش امیدوار مى کند و براى بدکاران هم خوب است، چون مهربانى و احسان پروردگارشان را در مى یابند که آنها را سالم قرار داد، با آن کهشایسته اش نبودند، و همین، آنها را به مهربانى با مردم و گذشت از بدى هاى دیگراندر حقّ خویش، تشویق مى کند.
[بحار الأنوار ، ج 3، ص 138 و 139]
- 30 پیامبر علیه السلام : لا یُصیبُ عَبْدا نَـکْبَةٌ فَما فَوقَها اَو دونَها اِلاّ بِذَنْبٍ ، وَ ما یَعْفُو اللّه ُعَنْهُ اَکثَرُ ؛
هیچ بنده اى به بدبختى و بالاتر و پایین تر از آن نمى رسد، مگر به خاطر گناهى. البتهآنچه خدا از آن در مى گذرد، بسیار بیشتر است.
[سنن الترمذى ، ج 5، ص 378، ح 3252]
- 31 پیامبر صلی الله علیه و آله : شَکى نَبىٌّ مِنَ الاَنبِیاءِ اِلى رَبِّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَقالَ : یا رَبِّ یَکونُ العَبدُمِن عَبیدِکَ یُؤمِنُ بِکَ وَ یَعمَلُ بِطاعَتِکَ ، فَـتَزوى عَنهُ الدُّنیا ، وَ تَعرِضُ لَهُالبَلاءَ ، وَ یَـکونُ العَبدُ مِن عَبیدِکَ یَکفُرُ بِکَ و یَعمَلُ بِمَعاصیکَ ، فَتَزوى عَنهُالبَلاءَ وَ تَعرِضُ لَهُ الدُّنیا . فَاَوحَى اللّه ُ عَزَّ وَ جَلَّ اِلَیهِ ؛ اَنَّ البِلادَ وَالعِبادَ لى ، و اَ نَّهُلَیسَ مِن شَى ءٍ اِلاّ یُسَبِّحُنى و یُهَلِّـلُنى و یُـکَبِّرُنى ، واَمّا عَبدىَ المُؤمِنُ فَلَهُسَیِّـئاتٌ فَاَزوى عَنهُ الدُّنیا ، و اَعرِضُ لَهُ البَلاءَ حَتّى یَأتیَنى فَاَجزِیَهُ بِحَسَناتِهِ ،و اَمّا عَبدىَ الکافِرُ فَلَهُ حَسَناتٌ فَاَزوى عَنهُ البَلاءَ ، و اَعرِضُ لَهُ الدُّنیا حَتّى یَأتیَنىفَاَجزِیَهُ بِسَیِّئاتِهِ ؛
یکى از پیامبران به پروردگارش شِکوه نمود و گفت: پروردگارا! بنده اى از بندگانت بهتو ایمان مى آورد و طبق فرمان تو عمل مى کند و تو، دنیا را از او باز مى دارى (او را از دنیامحروم مى کنى) و در معرض بلا قرارش مى دهى. و بنده اى از بندگانت به تو کفر مى ورزدو تو را نافرمانى مى کند و تو، بلا را از او باز مى دارى و دنیا را به او ارزانى مى کنى! خداوند عزّ و جلّ به او وحى فرمود: «سرزمین ها و بندگان، از آنِ من اند و هیچ چیزى نیست، جزاین که مرا منزه و یگانه و بزرگ مى داند. امّا بنده مؤمنم، گناهانى دارد و من دنیا را از او بازمى دارم و او را در معرض بلا قرار مى دهم تا این که [در قیامت] نزد من بیاید و پاداشخوبى هایش را بدهم. و امّا بنده کافرم، خوبى هایى دارد، و من بلا را از او باز مى دارم ودنیا را به او عَرضه مى کنم تا نزد من بیاید و کیفر گناهانش را بدهم».
[المعجم الکبیر ، ج12،ص117،ح12735]
- 32 پیامبر صلی الله علیه و آله : اِنَّ الرَّجُلَ لَتَـکونُ لَهُ دَرَجَةٌ رفیعَةٌ مِنَ الْجَنَّةِ لا یَنالُها اِلاّ بِشَى ءٍمِنَ الْبَلایا تُصیبُهُ ، حَتّى یَنْزِلَ بِهِ الْمَوتُ وَ ما بَلَغَ تِلکَ الدَّرَجَةَ ، فَیُشَدَّدُ عَلَیْهاحَتّى یَبْلُغَها ؛
انسان، گاهى درجه عالى اى در بهشت دارد که جز در سایه برخى گرفتارى ها به آننمى رسد و چنانچه مرگش فرا رسد و او به آن درجه نرسیده باشد، هنگام مرگش، چنانبر او سخت گرفته مى شود که به آن درجه دست یابد.
[مسند زید ، ص 410]
- 33 امام على علیه السلام : مَنْ رَضىَ بِما قُسِمَ لَهُ ، استَراحَ قَلْبُهُ وَ بَدَنُهُ ؛
هرکس به آنچه برایش قسمت شده، راضى باشد، قلب و بدنش، آسوده مى گردد.
[شرح نهج البلاغه ، ج 20، ص 262، ح 61]
- 34 پیامبر صلی الله علیه و آله : اِنَّ لِلشَّیْطانِ لَمَّةً بِابْنِ آدَمَ وَ لِلمَلَکِ لَمَّةً ، فَاَمّا لَمَّةُ الشَّیطانِ فَاِیعادٌ بِالشَّرِّ وَ تَکذیبٌ بِالحَقِّ ، وَ اَمّا لَمَّةُ المَلَکِ فَاِیعادٌ بِالخَیْرِ وَ تَصدیقٌ بِالحَقِّ ، فَمَن وَجَدَ ذلِکَ فَلیَعْلَم اَنَّهُ مِنَ اللّه ِ فَلْیَحمَدِ اللّه َ ، وَ مَن وَجَدَ الاُخرى فَلیَتَعَوَّذ بِاللّه ِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیمِ ؛
شیطان القائاتى به فرزند آدم دارد و فرشته نیز الهاماتى دارد: القاى شیطان، به بدى وعده دادن و حق را تکذیب نمودن و الهام فرشته، به خوبى وعده دادن و حق را تصدیق کردن است. پس هرکس الهام به خوبى را در دل خود یافت، بداند که از جانب خداوند است و بدین خاطر، خدا را ستایش نماید و هرکس چیزى غیر از این یافت، از شیطانِ رانده شده، به خدا پناه ببرد.
[سنن الترمذى ، ج 5، ص 219، ح 2988]
- 35 امام على علیه السلام : لا یَسعَدُ اَحَدٌ اِلاّ بِإِقامَةِ حُدودِ اللّه ِ وَ لا یَشْقى اَحَدٌ اِلاّ بِاِضاعَتِها ؛
هیچ کس جز با برپایى حدود خداوند خوش بخت و هیچ کس جز با ضایع کردن آنها،بدبخت نمى شود.
[غرر الحکم ، ح 10853]
- 36 پیامبر صلی الله علیه و آله : اِنَّ اللّه َ عَزَّوَجَلَّ یَقولُ : اِنّى اِذَ ا ابْتَلَیْتُ عَبْدا مِنْ عِبادى مُؤمِنا فَحَمِدَنى عَلى مَا ابْتَلَیتُهُ ، فَاِنَّهُ یَقومُ مِنْ مَضْجَعِهِ ذلِکَ کَیَومَ وَلَدَتْهُ اُمُّهُ مِنَ الْخَطایا . وَ یَقولُ الرَّبُّ عَزَّ وَ جَلَّ : اَنَا قَیَّدْتُ عَبدى وَابْتَلَیتُهُ ، وَ اَجرُوا لَهُ کَما کُنْتُمْ تُجرُونَ لَهُ وَ هُوَ صَحیحٌ ؛
خداوند عزّ و جلّ مى فرماید: «هرگاه من یکى از بندگان مؤمنم را گرفتار ساختم و بهخاطر آن گرفتارى، ستایشم نمود، بى گمان از بسترش همانند روزى که از مادر متولّدشده، بدون گناه بر مى خیزد» و مى فرماید: «من بنده ام را گرفتار و مبتلا ساختم. شما،پاداش او را همانند زمان سلامتش به او بدهید.
[مسند ابن حنبل ، ج 6، ص 77، ح 17118]
- 37 امام صادق علیه السلام : سَاَلتُ اَبا عَبدِ اللّه ِ علیه السلام عَن قَولِ اللّه ِ عَزَّ وَ جَلَّ : «وَ ما اَصَابَکُم مِنْمُّصِیبَةٍ فَبِمَا کَسَبَتْ اَیْدیکُمْ» اَرَاَیتَ ما اَصابَ عَلیّا وَ اَهلَ بَیتِهِ علیهم السلاممِن بَعْدِهِ هُوَ بِماکَسَبَت اَیدیهِم ، وَ هُم اَهلُ بَیتِ طَهارَةٍ مَعصومونَ ؟ فَقالَ : اِنَّ رَسولَ اللّه ِ صلی الله علیه و آله کانَ یَتوبُاِلَى اللّه ِ وَ یَستَغفِرُهُ فى کُلِّ یَومٍ وَ لَیلَةٍ مِئَةَ مَرَّةٍ مِن غَیرِ ذَنبٍ ، اِنَّ اللّه َ یَخُصُّ اَولیاءَهُ بِالمَصائِبِ لِیَأْجُرَهُم عَلَیها مِن غَیرِ ذَنبٍ ؛
از امام صادق علیه السلام درباره این سخن خداوند عزّ و جلّ: (و هرگونه مصیبتى به شمابرسد، نتیجه اعمال خود شماست) پرسیدم که: درباره آنچه به على و اهل بیت او علیهم السلام پس از او رسید، چه نظرى دارى؟ آیا آن هم نتیجه اعمال خودشان بود، در حالى کهآنان خاندانى پاک و معصومند؟ فرمودند: «پیامبر خدا صلی الله علیه و آله بدون آن که گناهى کرده باشد، شبانه روزى، صد مرتبه به درگاه خداوند، توبه مى کرد و آمرزش مى طلبید. خداوند، اولیاى خود را گرفتار مصائب مى کند تا به سبب آن پاداششان دهد،بدون آن که گناهى کرده باشند.
[کافى ، ج 2، ص 450، ح 2]
- 38 پیامبر صلی الله علیه و آله : ما یُصیبُ الْمُسْلِمَ ، مِنْ نَصَبٍ ولا وَصَبٍ ، و لا هَمًّ وَ لا حَزَنٍ وَ لا اَذْىً وَ لاغَمًّ ، حَتَّى الشَّوکَةِ یُشاکُها ، اِلاّ کَفَّرَ اللّه ُ بِها مِنْ خَطایاهُ ؛
به مسلمان، رنج و درد طولانى و غم و اندوه و آزار و غصه اى نمى رسد، حتّى خارى به تنش فرو نمى رود، مگر این که خداوند به خاطر آن ها، گناهان او را پاک مى کند.
[صحیح البخارى ، ج5،ص2137،ح5318]
- 39 امام رضا علیه السلام : إِنَّ اللّه َ تَبارَکَ وَ تَعالى لَمْ یُبِحْ اَکْلاً وَ لا شُرْبا اِلاّ لِما فیهِ الْمَنْفَعَةُ وَ الصَّلاحُ وَ لَمْ یُحَرِّمْ اِلاّ ما فیهِ الضَّرَرُ وَ التَّلَفُ وَ الْفَسادُ، فَکُلُّ نافِعٍ مُقَوٍّ لِلْجِسْمِ فیهِ قُوَّةٌ لِلْبَدَنِ فَهُوَ حَلالٌ؛
خداوند تبارک و تعالى هیچ خوردنى و نوشیدنى را حلال نکرده است، مگر آن که درآن منفعت و صلاحى بوده و هیچ خوردنى و نوشیدنى را حرام ننموده، مگر آن که در آنضرر و مرگ و فسادى بوده است. پس هر چیز مفید و مقوّى بدن، که باعث تقویت آنشود، حلال شده است.
[مستدرک الوسایل، ج 16، ص 333، ح 2]
- 40 امام على علیه السلام : اللّهُمَّ لا تَفْعَل بى ما اَ نَا اَهْلُهُ ، فَاِنَّکَ اِنْ تَفْعَل بى ما اَ نَا اَهْلُهُ تُعَذِّبْنى وَ لَم تَظْلِمنى ، اَصْبَحْتُ اَتَّقى عَدْلَکَ وَ لا اَخافُ جَورَکَ ، فَیا مَنْ هُوَ عَدلٌ لایَجورُ ارحَمنى ؛
خدایا! آن چنان که من سزاوارش هستم، با من رفتار نکن، زیرا اگر با من آن چنان رفتار کنى که سزاوار آنم، عذابم خواهى نمود، در حالى که بر من ظلم نکرده اى.من از عدالت تو مى ترسم، نه ظلم کردن تو! پس، اى بسیار عادلى که ظلم نمى کند،بر من رحم کن!
[کافى ، ج 4، ص 433، ح 5]