أربعینات

اِنَّ الَّذینَ آمَنوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ اُولئِکَ هُمْ خَیْرُ البَریَّةِ؛ [سوره بینه ، آیه 7]
در حقیقت کسانى که ایمان آورده و نیکوکار شده اند بهترین اهل عالمند.

• 1 پیامبر صلی الله علیه و آله: خَیْرُکُمْ خَیْرُکُمْ لاَِهْلِهِ وَاَنَا خَیْرُکُمْ لاَِهْلى ما اَکْرَمَ النِّساءَ اِلاّ کَریمٌ وَ لا اَهانَهُنَّ اِلاّ لَئیمٌ؛

بهترین شما کسى است که براى خانواده خود بهتر باشد و من از همه شما براى خانواده ام بهترم، زنان را گرامى نمى دارد، مگر انسان بزرگوار و به آنان اهانت نمى کند، مگر شخص پَست و بى مقدار. [نهج الفصاحه، ح 1520]

• 2 پیامبر صلی الله علیه و آله: شَرُّ النّاسِ الضَّیِّقُ عَلى اَهْلِهِ، قالوا یا رَسُولَ اللّه ِ وَ کَیْفَ یَکُونُ ضَیِّقا عَلى اَهْلِهِ قالَ: الرَّجُلُ اِذا دَخَلَ بَیْتَهُ خَشَعَتِ امْرَأَتُهُ وَ هَرَبَ وَلَدُهُ وَ فَرَّ فَاِذا خَرَجَ ضَحِکَتِ امْرَأَتُهُ وَ اسْتَأْنَسَ اَهْلُ بَیْتِهِ؛

بدترین مردم کسى است که بر خانواده اش سخت گیر باشد. گفتند اى رسول خدا! سخت گیرى بر خانواده چگونه است؟ فرمودند: مرد وقتى وارد خانه شود، همسرش از او هراسان و فرزندان از او گریزان شده، فرار کنند و چون بیرون رود همسرش شاد گردد وخانواده اش با یکدیگر انس گیرند. [مجمع الزوائد و منبع الفوائد، ج 8، ص 25]

• 3 پیامبر صلی الله علیه و آله: خَیْرُکُمْ مَنْ یُرْجى خَیْرُهُ وَ یُؤْمَنُ شَرُّهُ؛

بهترین شما کسى است که به خیرش امیدوار و از شرّش در امان باشند. [نهج الفصاحه، ح1526]

• 4 پیامبر صلی الله علیه و آله: شَرُّکُمْ مَنْ لا یُرجى خَیْرُهُ وَ لا یُؤْمَنُ شَرُّهُ؛

بدترین شما کسى است که به خیرش امیدى نیست و از شرش امانى نباشد. [نهج الفصاحه، ح 1526]

• 5 پیامبر صلی الله علیه و آله: خَیْرُ اِخْوانِکُمْ مَنْ اَهْدى اِلَیْکُمْ عُیوبَکُمْ؛

بهترین برادران شما کسى است که عیب هایتان را به شما هدیه کند. [نهج الفصاحه، ح 1509]

• 6 امام على علیه السلام: شَرُّ النّاسِ مَنْ لا یَعْفو عَنِ الزَّلَّةِ وَ لا یَسْتُرُ الْعَوْرَةَ؛

بدترین مردم کسى است که خطا را نمى بخشد و عیب (دیگران) را نمى پوشاند. [غررالحکم، ج4، ص175، ح 5735]

• 7 پیامبر صلی الله علیه و آله: خِیارُکُمْ اَحْسَنُکُمْ قَضاءً لِلدَّیْنِ؛

بهترین شما کسانى هستند که قرض خود را بهتر ادا کنند. [نهج الفصاحه، ح 1474]

• 8 امام على علیه السلام: شَرُّ النّاسِ مَنْ لا یَعْتَقِدُ الاَْمانَةَ وَ لا یَجْتَنِبُ الْخیانَةَ؛

بدترین مردم کسى است که پایبند به امانت نباشد و از خیانت دورى نکند. [غررالحکم، ج4، ص175، ح 5734]

• 9 پیامبر صلی الله علیه و آله: خَیْرُکُمْ مَنْ لَمْ یَتْرُکْ آخِرَتَهُ لِدُنْیاهُ وَ لا دُنْیاهُ لآخِرَتِهِ وَ لَمْ یَکُنْ کَلاًّ عَلَى النّاسِ؛

بهترین شما کسى است که آخرت خود را براى دنیا و دنیاى خود را براى آخرت رها نکند و سربار مردم نباشد. [نهج الفصاحه، ح 1525]

• 10 پیامبر صلی الله علیه و آله: یا عَلىُّ، شَرُّ النّاسِ مَنْ باعَ آخِرَتَهُ بِدُنْیاهُ وَ شَرٌّ مِنْ ذلِکَ مَنْ باعَ آخِرَتَهُ بِدُنْیا غَیْرِهِ؛

اى على، بدترین مردم کسى است که آخرت خود را به دنیاى خود بفروشد و بدتر از او کسى است که آخرت خود را به دنیاى دیگرى بفروشد. [بحارالأنوار، ج 77، ص 46، ح 3]

• 11 پیامبر صلی الله علیه و آله: خیارُ اُمَّتى مَنْ دَعا اِلَى اللّه ِ تَعالى وَ حَبَّبَ عِبادَهُ اِلَیْهِ؛

بهترین امت من کسانى هستند که مردم را به سوى خدا دعوت و بندگانش را محبوب او کنند (با اطاعت از امر و نهى خداوند محبت او بدست مى آید). [نهج الفصاحه، ح 1471]

• 12 پیامبر صلی الله علیه و آله: یا عَلىُّ شَرُّ النّاسِ مَنِ اتَّهَمَ اللّه َ فى قَضائِهِ؛

اى على، بدترین مردم کسانى هستند که خداوند را در قضا و قدرش (به بى عدالتى)متهم کنند. [الفقیه، ج 4، ص 363، ح3]

• 13 پیامبر صلی الله علیه و آله: خَیْرُ الرِّجالِ مِنْ اُمَّتِىَ الَّذینَ لا یَتَطاوَلونَ عَلى اَهْلیهِمْ وَ یَحِنّونَ عَلَیْهِمْ وَ لا یَظْلِمونَهُمْ؛

بهترین مردان امت من کسانى هستند که نسبت به خانواده خود خشن نباشند،اهانت نکنند، دلسوزشان باشند و به آنان ظلم نکنند. [مکارم الاخلاق، ص 216]

• 14 پیامبر صلی الله علیه و آله: شَرُّ النّاسِ مَنْ اَکْرَمَهُ النّاسُ اتِّقاءَ شَرِّهِ؛

بدترین مردم کسى است که دیگران از ترس شرش به او احترام بگذارند. [مکارم الاخلاق، ص 433]

• 15 پیامبر صلی الله علیه و آله: خَیْرُکُمْ مَنْ تَعَلَّمَ الْقُرآنَ وَ عَلَّمَهُ؛

بهترین شما کسى است که قرآن بیاموزد و آموزش دهد. [نهج الفصاحه، ح 1524]

• 16 امام على علیه السلام: شَرُّ النّاسِ مَنْ یَخْشَى النّاسَ فى رَبِّهِ وَ لا یَخْشى رَبَّهُ فِى النّاسِ؛

بدترین مردم کسانى هستند که در اطاعت از خدا از مردم بترسند ولى در اطاعت ازمردم از خدا نترسند. [غررالحکم، ج 4، ص 176، ح 5740]

• 17 پیامبر صلی الله علیه و آله: اِنَّ مِنْ خَیْرِ نِسائِکُمْ الْوَلودَ الْوَدودَ السَّتیرَةَ الْعَفیفَةَ الْعَزیزَةَ فى اَهْلِهَا الذَّلیلَةَ مَعَ بَعْلِهَا الْمُتَبَرِّجَةَ مَعَ زَوْجِهَا الْحَصانَ مَعَ غَیْرِهِ الَّتى تَسْمَعُ قَوْلَهُ وَ تُطیعُ اَمْرَهُ وَ اِذا خَلا بِها بَذَلَتْ لَهُ ما اَرادَ مِنْها؛

بهترین زنان شما، زنى است زایا، بسیار مهربان، باحجاب، پاکدامن، در میان خویشاوندان خود عزیز و در برابر شوهرش متواضع باشد، خودش را براى شوهرش بیاراید و از دیگران حفظ کند، از شوهرش حرف شنوى داشته باشد و امر او را اطاعت نماید و در خلوت خواسته شوهرش را برآورده نماید. [من لایحضره الفقیه، ج3، ص 389،ح 4376]

• 18 پیامبر صلی الله علیه و آله: مِنْ شَرِّ نِسائِکُمْ؛ الذَّلیلَةُ فى اَهْلِهَا، العَزیزَةُ مَعَ بَعلِهَا، العَقیمُ الحَقُودُ الَّتى لا تَتَوَرَّعُ عَن قَبیحٍ، المُتَبَرِّجَةُ اِذا غابَ عَنْها زَوْجُها، الحِصانُ مَعَهُ اِذا حَضَرَ، الَّتى لا تَسمَعُ قَولَهُ، وَ لا تُطیعُ اَمْرَهُ، فَاِذا خَلا بِها تَمَنَّعَتْ تَمَنُّعَ الصَّعْبَةِ عِندَ رُکُوبِها، وَ لاتَقْبَلُ لَهُ عُذرا وَ لا تَغْفِرُ لَهُ ذَنْبا؛

از بدترین زنان شما، زنى است که در میان خویشاوندان خود، خوار و در برابر شوهرخود سرسخت باشد، نازا و کینه توز بوده، از زشتى ها دورى نکند، در غیاب شوهرش زینت خود را نمایش دهد ولى در حضور او از این کار خوددارى کند، از شوهرش حرف شنوى نداشته باشد و امر او را اطاعت نکند، در خلوت با او چون شترى سرکش بهره ندهد و هیچ عذرى را از شوهرش نپذیرد و هیچ خطایى را از او نبخشد. [من لا یحضره الفقیه، ج 3، ص 391،ح 4376]

• 19 پیامبر صلی الله علیه و آله: اِنَّ مِنْ خَیْرِ رِجالِکُمُ التَّقِىُّ النَّقِىُّ السَّمِحُ الْکَفَّیْنِ النَّقىُّ الطَّرَفَیْنِ البَرُّ بِوالِدَیْهِ وَ لا یُلْجِىءُ عِیالَهُ اِلى غَیْرِهِ؛

به درستى که از بهترین مردان شما کسى است که با تقوا، پاک، با سخاوت، حلال زاده،حلال خور، پاکدامن، پرهیزگار از ناسزاگویى باشد و به پدر و مادر خود نیکى کند وخانواده خود را به پناه دیگرى نفرستد. [کافى، ج 2، ص 57، ح 7]

• 20 پیامبر صلی الله علیه و آله: شَرُّ النّاسِ الظّانُّونَ وَ شَرُّ الظّانِّینَ المُتَجَسِّسونَ وَ شَرُّ الْمُتَجَسِّسینَ القَوّالونَ وَ شَرُّ القَوّالینَ الهَتّاکونَ؛

بدترین مردم، بدگمانانند و بدترین بدگمانان تجسس کنندگانند و بدترین تجسس کنندگان بازگو کنندگانند و بدترین بازگو کنندگان پرده درانند. [مستدرک الوسائل، ج 9، ص 147، ح 15]

• 21 پیامبر صلی الله علیه و آله: خَیْرُکُمْ مَنْ اَطابَ الْکَلامَ وَاَطْعَمَ الطَّعامَ وَ صَلّى بِاللَّیلِ وَالنّاسُ نیامٌ؛

بهترین شما کسى است که خوش زبان باشد، به دیگران طعام بدهد و هنگامى که مردم در خوابند نماز (شب) بخواند. [عیون اخبار الرضا، ج 1، ص 71]

• 22 امام على علیه السلام: شَرُّ النّاسِ مَنْ یَبْتَغِى الْغَوائِلَ لِلنّاسِ؛

بدترین مردم کسى است که بدخواه دیگران باشد. [غررالحکم، ج 4، ص 176، ح 5741]

• 23 پیامبر صلی الله علیه و آله: خَیْرُ اَهْلِ الدُّنْیا وَ اَهْلِ الآخِرَةِ اَخْلاقا مَنْ یَعْفو عَمَّنْ ظَلَمَهُ وَ مَنْ یُعْطى مَنْ حَرَمَهُ وَ مَنْ یَصِلُ مَنْ قَطَعَهُ مِنْ ذَوى اَرْحامِهِ وَ اَهْلِ وِلایَتِهِ؛

بهترین اهل دنیا و آخرت از نظر اخلاق کسى است که اگر کسى به او ستم کرده،عفوش نماید و به کسى که محرومش نموده عطا کند و با خویشاوندان و دوستانش که باوى قطع رابطه کرده اند، رابطه برقرار کند. [مستدرک الوسائل، ج 9، ص 10،ح 10052]

• 24 امام على علیه السلام: شَرُّ النّاسِ مَنْ لا یَقْبَلُ الْعُذرَ وَ لا یُقیلُ الذَّنْبَ؛

بدترین مردم کسى است که عذر را نمى پذیرد و گناه را نمى بخشد. [غررالحکم، ج 4، ص 165، ح 5685]

• 25 امام على علیه السلام: خَیْرُ هذِهِ الاُْمَّةِ النَّمَطُ الاَْوْسَطُ؛

بهترین این امت، میانه روها هستند. [بحارالأنوار، ج 4، ص 41، ح 18]

• 26 پیامبر صلی الله علیه و آله: اِنَّ شَرَّ النّاسِ عِنْدَ اللّه ِ تَعالى یَوْمَ القیامَةِ عالِمٌ لا یَنْتَفِعُ بِعِلْمِهِ؛

بدترین مردم نزد خداوند در روز قیامت عالمى است که از علم خود بهره نگیرد. [امالى، الطوسى، ص 527]

• 27 امام على علیه السلام: خَیْرُ النّاسِ مَنْ کافى عَلَى الْقَبیحِ بِالْجَمیلِ؛

بهترین مردم کسى است که در برابر بدى، خوبى نماید. [غررالحکم، ج 4، ص 178، ح 5750]

• 28 امام على علیه السلام: شَرُّ النّاسِ مَنْ کافى عَلَى الْجَمیلِ بِالْقَبیحِ؛

بدترین مردم کسى است که در برابر خوبى، بدى نماید. [غررالحکم، ج 4، ص 178، ح 5750]

• 29 امام على علیه السلام: خَیْرُ العِبادِ مَنْ اِذا اَحْسَنَ اسْتَبْشَرَ وَ اِذا اَساءَ اسْتَغْفَرَ؛

بهترین بندگان خدا کسى است که اگر کار نیک انجام دهد شاد شود و اگر بدى نماید،آمرزش طلبد. [غررالحکم، ج 3، ص 433، ح 5019]

• 30 امام على علیه السلام: شَرُّ النّاسِ مَنْ یَرى اَنَّهُ خَیْرُهُمْ؛

بدترین مردم کسى است که خود را بهتر از دیگران بداند. [غررالحکم، ج 4، ص 168، ح 5701]

• 31 امام على علیه السلام: خَیْرُ اِخْوانِکَ مَنْ دَعاکَ اِلى صِدْقِ الْمَقالِ بِصِدْقِ مَقالِهِ وَ نَدَبَکَ اِلى أفْضَلِ الاَْعْمالِ بِحُسْنِ اَعْمالِهِ؛

بهترین برادران (دینى) تو کسى است که با راستگویى اش تو را به راستگویى و با کردار نیکش تو را به بهترین کارها دعوت کند. [غررالحکم، ج 3، ص 434، ح 5022]

• 32 امام على علیه السلام: شَرُّ النّاسِ مَنْ یَغُشُّ النّاسَ؛

بدترین مردم کسى است که دیگران را فریب مى دهد. [غررالحکم، ج 4، ص 164، ح 5677]

• 33 امام على علیه السلام: خَیْرُ النّاسِ عِنْدَ اللّه ِ عَزَّوَجَلَّ اَقْوَمُهُمْ لِلّهِ بِالطّاعَةِ فیما لَهُ وَ عَلَیْهِ وَ اَقْوَلُهُمْ بِالْحَقِّ وَ لَوْ کانَ مُرّا فَاِنَّ الحَقَّ بِهِ قامَتِ السَّماواتُ وَالاَْرْضُ؛

بهترین مردم نزد خداى متعال کسانى هستند که در اطاعت از خدا استوارترند چه به سودشان باشد چه به ضررشان و حق گو باشند، هر چند تلخ باشد، زیرا که آسمان ها وزمین براساس حق استوار است. [بحارالأنوار، ج 32، ص 401]

• 34 امام على علیه السلام: شَرُّ النّاسِ مَنْ کانَ مُتَتَبِّعا لِعُیوبِ النّاسِ عَمِیّا لِمَعایِبِهِ؛

بدترین مردم کسى است که در پى عیوب مردم باشد و عیوب خود را نبیند. [غررالحکم، ج 4، ص 176، ح 5739]

• 35 امام على علیه السلام: خَیْرُ النّاسِ مَنْ اِذا اُعْطِىَ شَکَرَ وَ اِذَا ابْتُلِىَ صَبَرَ وَ اِذا ظُلِمَ غَفَرَ؛

بهترین مردم کسى است که چون چیزى به او داده شود شکر کند و چنانچه گرفتار شود صبر نماید و اگر به او ظلم شود درگذرد. [غررالحکم، ج 3، ص 433، ح 5020]

• 36 امام على علیه السلام: شَرُّ النّاسِ مَنْ لا یَشْکُرُ النِّعْمَةَ وَ لا یَرْعَى الحُرْمَةَ؛

بدترین مردم کسى است که نعمت را شکر نمى کند و حرمت را نگه نمى دارد. [غررالحکم، ج 4، ص 170، ح 5705]

• 37 پیامبر صلی الله علیه و آله: خَیْرُ النّاسِ مَنْ نَفَعَ وَ وَصَلَ وَ اَعانَ؛

بهترین مردم کسى است که مفید باشد، رابطه برقرار کند و یارى دهد. [مستدرک الوسائل، ج 12، ص 390،ح 14376]

• 38 امام على علیه السلام: شَرُّ النّاسِ مَنْ یَظْلِمُ النّاسَ؛

بدترین مردم کسى است که به مردم ظلم مى کند. [غررالحکم، ج 4، ص 164، ح 5676]

• 39 امام صادق علیه السلام: خَیْرُ النّاسِ قُضاةُ الْحَقِّ؛

بهترین مردم کسانى هستند که به حق قضاوت کنند. [بحارالانوار، ج 104، ص 266، ح 20]

• 40 امام على علیه السلام: شَرُّ النّاسِ مَنْ لا یَثِقُ بِاَحَدٍ لِسُوءِ ظَنِّهِ وَ لا یَثِقُ بِهِ اَحَدٌ لِسوءِ فِعْلِهِ؛

بدترین مردم کسى است که به خاطر بدگمانیش به کسى اعتماد نمى کند و به خاطر کردار بدش کسى به او اعتماد نمى نماید. [غررالحکم، ج 4، ص 178، ح 5748]