أربعینات

1. قال الامام علی (علیه السّلام): لا یَرْجُوَنَّ أحَدٌ مِنکمُ الّا ربَّهُ و لا یَخافَنَّ الاّ ذَنبهُ .

«نهج البلاغه، حکمت 82»

امام علی (علیه السّلام) فرمود: هیچ یک از شما به کسی جز پروردگارش، نباید امید داشته باشد و هیج ترس و واهمه ای نداشته باشد مگر از گناه خویش .
 

2. قال الامام الصّادق (علیه السّلام): اُرجُ اللهَ رجاءً لا یُجرِئُکَ عَلی معاصیهِ و خفِ اللهَ خوفاً لا یُؤْیِسُکَ من رَحْمتهِ.

«بحار الانوار، ج 67، ص 384»

امام صادق (علیه السّلام) فرمود: آنگونه به خداوند امید داشته باش که امیدواریت به تو جرأت بر معصیت و نافرمانی او را ندهد و آن قدر از خدا بترس که ترس تو، تو را از رحمت او نا امید نگرداند.
 

3.قال الامام علی (علیه السّلام): اَعلَمُ النّاسِ باللهِ سبحانَهُ أخوَفُهم منهُ.

«غررالحکم، ص190، ح 3675»

امام علی (علیه السّلام) فرمود: عالم ترین مردم به خداوند سبحان، کسانی هستند که بیشتر از خدا می ترسند.
 

4. قال الامام علی (علیه السّلام): أفضَلُ المسلمین اسلاماً مَنْ کانَ همُّهُ لِاُخراهُ و اعتَدلَ خَوفُه و رَجاهُ.

«غررالحکم، ج1، ص 204»

امام علی (علیه السّلام) فرمود: برترین مسلمانان از لحاظ اسلام، کسی است که کوشش و همّت او برای آخرتش باشد و ترس و امیدش معتدل و برابر باشد.
 

5. قال رسول الله صلی الله علیه و آله: أعلَی النّاسِ منزِلةً عِندَ اللهِ أخوَفُهُم مِنهُ.

«بحار الانوار، ج 77، ص 180»

رسول خدا صلی الله علیه و آله  فرمود: کسی در نزد خداوند دارای بالاترین درجه است که بیشتر از دیگران از خدا بترسد.

6. قال الامام علی (علیه السّلام): الخَشیةُ مِنْ عذابِ الله شِیمَةُ المُتَّقینِ.

«غررالحکم، ص 190، ح 3668»

امام علی (علیه السّلام) فرمود: ترس از عذاب خدا، خصلت انسان های باتقواست.
 

7. قال الامام علی (علیه السّلام): الخوفُ سِجْنُ النَّفسِ عنِ الذُّنوبِ و رِداعُها عَنِ المعاصی.

«غررالحکم، ص 190، ح 3682»

امام علی (علیه السّلام) فرمود: خوف و ترس، زندانی کننده نفس از گناهان و بازدارنده آن از انجام معاصی است.
 

8. قال الامام الصّادق (علیه السّلام): اِنّ مِن العبادَةِ شِدّةُ الخوفِ من اللهِ عزّوجل.

«بحار الانوار، ج 67، ص 334»

امام صادق (علیه السّلام) فرمود: همانا یکی از عبادات، خوف و ترس زیاد از خداوند عزوجل می باشد.
 

9. قال الامام علی (علیه السّلام): اِجعَلُوا کلَّ رجائِکُم للهِ سبحانَه و لا تَرجُوا أحداً سواهُ فاِنَّهُ ما رَجا أحدٌ غَیرَ اللهِ تعالی اِلّا خابَ.

«غرر الحکم، ص 196، ح 3861»

امام علی (علیه السّلام) فرمود: همه امیدواری خود را به خداوند سبحان معطوف دارید و به غیر او امید نداشته باشید زیرا هر کس که به غیر خداوند امید بست، زیان نمود.
 

10. قال الامام الصّادق (علیه السّلام): حُسنُ الظنِّ باللهِ أن لا تَرجُو اِلّا اللهَ و لا تخافَ الّا ذنبَکَ.

«بحار الانوار، ج 67، ص 367»

امام صادق (علیه السّلام) فرمود: خوش گمانی به خداوند این است که به غیر از او به کسی امید نداشته باشی و به جز گناه خویش از چیزی نترسی.
 

11. قال الامام الصّادق (علیه السّلام): الخَوفُ رقیبُ القَلبِ و الرّجاءُ شفیعُ النّفسِ وَ مَن کانَ عارفاً باللهِ کان مِن الله خائِفاً و الیه راجِیاًُ و هُما جَناحَا الایمان یَطِیرُ بِهِمَا الْعَبْدُ الْمُحَقِّقُ إِلَى رِضْوَانِ اللَّهِ وَ عَیْنَا عَقْلِهِ یُبْصِرُ بِهِمَا إِلَى وَعْدِ اللَّهِ تَعَالَى وَ وَعِیدِهِ ... .

«بحار الانوار، ج 67، ص 390»

امام صادق (علیه السّلام) فرمود: خوف، نگهبان قلب است و رجاء و امیدواری، شفیع و همراه نفس، کسی که پروردگارش را بشناسد از او می ترسد و به او امیدوار است و خوف و رجاء دو بال ایمان هستند که بنده درستکار با آنها به بهشت رضوان پرواز می کند و دو چشم عقل هستند که با آنها وعده و وعید خداوند را می بیند.

12. قال الامام علی (علیه السّلام): یَنبَغی لِمَنْ عَرَف اللهَ سبحانَهُ أن لایخلُو قلبُهُ من رجائِهِ و خوفِهِ.

«غررالحکم، ج 6، ص 441»

امام علی (علیه السّلام) فرمود: برای کسی که خداوند را می شناسد، سزاوار است که دلش از امید به او و ترس از او خالی نباشد.
 

13. قال الامام الصّادق (علیه السّلام): کانَ أَبی یقول: اِنّه لیسَ من عبدٍ مؤمنٍ الّا فی قلبِهِ نورانِ: نورُ خیفَةٍ و نورُ رجاءٍ لَوْ وُزِنَ هذا لم یزِدْ علی هذا و لَوْ وُزِنَ هذا لم یَزِدْ علی هذا.

«الکافی، ج 3، ص 113»

امام صادق (علیه السّلام) فرمود: پدرم این گونه می فرمود: در دل هر بنده مؤمنی دو نور است، نور خوف و نور رجاء که در مقام سنجش، هیچ کدام از آنها بر دیگری فزونی ندارد.
 

14. قال الامام الصّادق (علیه السّلام): لا یکونُ المؤمنُ مؤمناً حتّی یکونَ خائفاً راجیاً و لا یکونُ خائفاً راجیاً حتّی یکونَ عاملاً لما یَخافُ و یَرجُو.

«الکافی، ج 3، ص 117»

امام صادق (علیه السّلام) فرمود: انسان مؤمن، مؤمن شمرده نمی شود، مگر این که خوف از خدا و رجاء به رحمت او در دلش باشد و انسان مؤمن خائف و امیدوار نیست مگر آنکه از آنچه می ترسد و به آنچه امید دارد، عمل نماید.
 

15. قال الامام الصّادق (علیه السّلام): ینبغی للمؤمِنِ أن یخافَ اللهَ خوفاً کأنّه یُشرِفُ علی النّارِ و یرجُوهُ رجاءً کأنَّهُ من اهلِ الجنّةِ.

«مجموعه ورّام، ص 377»

امام صادق (علیه السّلام) فرمود: برای انسان مؤمن سزاوار است به گونه ای از خدا بترسد که گوئی مشرف بر آتش دوزخ است و آن چنان به خداوند امید داشته باشد که گوئی از اهل بهشت است.
 

16. قال امیرالمؤمنین (علیه السّلام) لاِبنه الحسین (علیه السّلام): أیْ بُنَیَّ العَجَبُ مِمّن یخافُ العِقابَ فَلمْ یکُفَّ و رجَا الثّوابَ فَلمْ یَتُبْ و یَعْمل.

«بحار الانوار، ج 74، ص 237»

امام علی (علیه السّلام) به فرزندشان امام حسین (علیه السّلام) فرمود: ای فرزندم، شگفت از کسی که از کیفر و عذاب خدا می ترسد و دست از گناه نمی کشد و شگفت از کسی که امید به پاداش و ثواب دارد ولی از گناهانش توبه نمی کند و باز مرتکب گناه می شود.
 

17. قال الامام علی (علیه السّلام): خَفْ ربَّکَ خَوفاً یَشغَلُکَ عَنْ رجائِهِ و ارجُهْ رجاءَ من لا یأمَنُ خوفَهُ.

«غررالحکم، ص 191، ح 3713»

امام علی (علیه السّلام) فرمود: آنگونه از خدا بترس که این خوف تو را از امید داشتن به او باز دارد و به گونه ای به خداوند امید داشته باش مانند کسی که از خوف خدا در امان نیست.
 

18. قال الامام الصادق (علیه السّلام): کانَ فیما أوصی بِهِ لُقمان لاِبنِهِ: یا بُنَیَّ، خَفِ اللّهَ خَوفاً لَو أتَیتَ القِیامَةَ بِبِرِّ الثَّقَلَینِ خِفتَ أن یُعَذِّبَکَ ، وَارجُ اللّهَ رَجاءً لَو وافَیتَ القِیامَةَ بِإِثمِ الثَّقَلَینِ رَجَوتَ أن یَغفِرَ لَکَ... .

«بحار الانوار، ج 67، ص 384»

امام صادق (علیه السّلام) فرمود: یکی از وصیت های لقمان به فرزندش این بود: ای فرزندم، آنگونه از خدا بترس که اگر به اندازه نیکی های جنّ و انس به پیشگاه خدا عرضه کنی، باز ترس از عذاب او داشته باشی. و طوری به خدا امیدوار باش که اگر به اندازه گناهان جنّ و انس بیاوری (انجام داده باشی)، باز امید به بخشش داشته باشی.
 

19. عَنْ علیِ بن محمّد رَفَعَهُ قال: قلتُ لأبی عبدالله (علیه السّلام): إِنَّ قَوْماً مِنْ مَوَالِیکَ یُلِمُّونَ بـِالْمَعَاصِی وَ یَقُولُونَ نَرْجُو؟ فقال: کَذِبُوا، لَیْسُوا لَنَا بِمَوَالٍ أُولَئِکَ قَوْمٌ تَرَجَّحَتْ بِهِمُ الْأَمَانِیُّ مَنْ رَجَا شَیْئاً عَمِلَ لَهُ وَ مَنْ خَافَ مِنْ شَیْءٍ هَرَبَ مِنْهُ .

«الکافی، ج 3، ص 114»

علی بن محمّد .. می گوید، خدمت امام صادق (علیه السّلام) عرض کردم: گروهی از شیعیان و دوستداران شما مرتکب نافرمانی و گناه شده و می گویند: به رحمت خدا امیدوار هستیم. حضرت فرمود: دروغ می گویند، آنها شیعیان و دوستداران ما نیستند، آنها گروهی هستند که به آرزوهای بی جا، دل خوش نموده اند، هر کس به چیزی امیدوار باشد برای رسیدن به آن تلاش می کند و هر کس از چیزی می ترسد از آن فرار می کند.
 

20. قال امیرالمؤمنین (علیه السّلام) لرجلٍ سَأَلَهُ أن یَعِظَهُ: لا تکنْ مَمَّن یرجُو الآخِرةَ بغَیرِ العَمَلِ و یُرجِئُ التَّوبَةَ بطولِ الأملِ یَقُولُ فِی الدُّنْیَا بِقَوْلِ الزَّاهِدِینَ وَ یَعْمَلُ فِیهَا بِعَمَلِ الرَّاغِبِینَ إِنْ أُعْطِیَ مِنْهَا لَمْ یَشْبَعْ وَ إِنْ مُنِعَ مِنْهَا لَمْ یَقْنَعْ ... .

«بحار الانوار، ج 69، ص 199»

امام علی (علیه السّلام) (به مردی که از حضرت درخواست موعظه نمود)، فرمود: از کسانی نباش که بدون عمل و کردار نیک به آخرت (بهشت) امید بسته اند و به جهت داشتن آرزوهای دراز توبه را به تأخیر می اندازند، در سخن گفتن نسبت به دنیا مانند زاهدان و تارکان دنیا سخن می گویند ولی اعمال مشتاقان و راغبان به دنیا را انجام می دهند، هرچه از دنیا به آنها داده شود، سیر نمی شوند و اگر چیزی از آنها دریغ شود قناعت نمی ورزند.
 

21. قال الامام علی (علیه السّلام): اذا أرادَ أحدُکمُ أن لا یسألَ اللهَ سبحانَهُ الّا أعطاهُ فَلْیَیْئَسْ من النَّاسِ و لایکونُ لهُ رجاءٌ الّا اللهَ سَبحانَهُ.

«غررالحکم، ص 83، ح 1325»

امام علی (علیه السّلام) فرمود: اگر شخصی از شما دوست دارد چیزی را از خدا درخواست نماید و خداوند هم به او عطا نماید، پس باید از مردم نا امید شود و تنها به خدا امید داشته باشد.
 

22. قال الامام علی (علیه السّلام): خَفْ ربَّکَ و ارجُ رحمتَهُ یُؤْمِنُکَ ممّا تخافُ وَ یُنِلْکَ ما رَجَوْت.

«غررالحکم، ص 190، ح 3686»

امام علی (علیه السّلام) فرمود: از پروردگارت بترس و به رحمت او نیز امیدوار باش، تو را از آنچه می ترسی در امان می دارد و به آنچه امید داری می رساند.
 

23. قال الامام علی (علیه السّلام): نعم الحاجِزُ عن المعاصیِ الخوفُ.

«غررالحکم، ص 190، ح 3694»

امام علی (علیه السّلام) فرمود: بهترین مانع در برابر گناه، ترس از خداوند است.
 

24. قال الامام علی (علیه السّلام): مَنْ خافَ ربُّه کفَّ عن ظُلمِهِ.

«غررالحکم، ص 190، ح 3692»

امام علی (علیه السّلام) فرمود: کسی که از پروردگارش بترسد، ظلم نمی کند.
 

25. قال رسول الله صلی الله علیه و آله: طوبی لِمَنْ شَغَلَهُ خوفُ اللهِ عن خوفِ النّاس.

«بحار الانوار، ج 74، ص 126»

رسول خدا صلی الله علیه و آله  فرمود: خوشا به حال کسی که ترس از خدا، او را از ترسیدن از مردم، باز دارد.
 

26. قال الامام علی (علیه السّلام): مَنْ خافَ اللهُ آمنَهُ اللهُ سُبحانَه مِن کُلِّ شَیءٍ.

«غررالحکم، ص 191، ح 3706»

امام علی (علیه السّلام) فرمود: کسی که از خدا بترسد، خداوند سبحان او را از شر هر چیزی ایمن می دارد.
 

27. قال الامام علی (علیه السّلام): مَنْ خافَ النّاسَ أخافَهُ اللهُ سُبحانَهُ مِن کُلِّ شَیءٍ.

«غررالحکم، ص 191، ح 3707»

امام علی (علیه السّلام) فرمود: کسی که از مردم بترسد، خداوند ترس از هر چیزی را در دل او می اندازد.
 

28. قال الامام علی (علیه السّلام): الخَوفُ من اللهِ فی الدّنیا یُؤمِنُ الخوفَ فی الآخرةِ منه.

«غررالحکم، ص 191، ح 3696»

امام علی (علیه السّلام) فرمود: ترس از خدا در دنیا، انسان را از اینکه در آخرت از او بترسد، ایمن می دارد.
 

29. قال الامام علی (علیه السّلام): طُوبی لِمَنْ راقَبَ رَبّه وَ خافَ ذَنْبَهُ.

غررالحکم، ص 191، ح 3716 »

امام علی (علیه السّلام) فرمود: خوشا به حال کسی که هر لحظه متوجّه پروردگار خویش است و از گناهانش می ترسد.
 

30. قال الامام الباقر (علیه السّلام): من الفاظ رسول الله صلی الله علیه و آله: رأسُ الحِکمَهِ مَخافةُ اللهِ عزّوجلّ.

«وسائل الشیعه، ج 16، ص 163»

امام باقر (علیه السّلام) فرمود: سرچشمه حکمت، ترس از خداوند (عزوجل) می باشد.
 

31. قال رسول الله صلی الله علیه و آله: لا یَلِجُ النّارَ مَنْ بَکی مِنْ خَشیةِ الله.

«محجة البیضاء، ج 7، ص 28»

رسول خدا صلی الله علیه و آله  فرمود: کسی که از خوف خدا بگرید، آتش جهنم او را در بر نمی گیرد.
 

32. قال الامام علی (علیه السّلام): البُکاءُ مِن خَشیَةِ اللهِ مِفتاحُ الرَّحمَةِ.

«غررالحکم، ص 192، ح 3731»

امام علی (علیه السّلام) فرمود: گریه از خوف خداوند، کلید گشایش رحمت الهی است.
 

33. قال الامام الرضا (علیه السّلام): مَنْ لَم یَخَفِ اللهَ فی القلیلِ لَمْ یَخَفْهُ فی الکثیرِ.

«عیون اخبار الرضا (علیه السّلام)، ج 2، ص 180»

امام رضا (علیه السّلام) فرمود: کسی که در ارتکاب گناهان کم و کوچک از خدا نترسد، در ارتکاب گناهان بزرگ و زیاد نیز نخواهد ترسید.
 

34. قال الامام الصّادق (علیه السّلام): المؤمِنُ لا یَخافُ غیرَ اللهِ و لا یقولُ علیهِ الّا الحقَّ.

«جامع الاحادیث الشیعه، ج 14، ص 162»

امام صادق (علیه السّلام) فرمود: انسان مؤمن به غیر از خدا از کسی نمی ترسد و به جز حرف حق نمی گوید.
 

35. قال الامام علی (علیه السّلام): المؤمِنُ یقظانُ مترقِّبٌ خائفٌ ... و یَخافُ البَلاءَ حَذََراً من ذُنوبِهِ یرجوُ رحمةَ ربِّهِ عزّوجلّ.

«الخصال، ج 2، ص 263»

امام علی (علیه السّلام) فرمود: انسان مؤمن بیدار و هوشیار و ترسان است و به جهت ترس از گناهانش از بلا بیم دارد و به رحمت خداوند امیدوار است.
 

36. قال الامام الکاظم (علیه السّلام): اِنَّ اللهَ لَمْ یُؤمِنِ الخائفینَ بِقَدْرِ خوْفِهِمِ و لکِن آمَنَهُم بقَدرِ کَرمِهِ و جُودِه.

«بحار الانوار، ج 75، ص 314»

امام کاظم (علیه السّلام) فرمود: خداوند، خائفین را به اندازه ترسشان امان نمی دهد، بلکه به میزان کرم و بخشش خود به آنان امان خواهد داد.
 

37. قال رسول الله صلی الله علیه و آله: مَنْ تَرکَ معصیةً لِلّهِ مَخافةَ اللهِ تبارکَ و تَعالی، أرضاهُ اللهُ یوم القیامَهِ.

«الکافی، ج 2، ص 81»

رسول خدا صلی الله علیه و آله  فرمود: کسی که گناهی را به جهت ترس از خدای تبارک و تعالی ترک کند، خداوند او را در روز قیامت راضی می کند.
 

38. قال ابو عبدالله (علیه السّلام): کُنْ لِمَا لَا تَرْجُو أَرْجَی مِنْکَ لِمَا تَرْجُو فَإِنَّ مُوسَی (علیه السّلام) ذَهَبَ لِیَقْتَبِسَ لِأَهْلِهِ نَاراً فَانْصَرَفَ إِلَیْهِمْ وَ هُوَ نَبِیٌّ مُرْسَل‏.

«الکافی، ج 5، ص 83»

امام صادق (علیه السّلام) فرمود: درباره آنچه که به آن امیدوار نیستی، بیشتر از آنچه امید به آن داری، امیدوار باش، همانا موسی (علیه السّلام) (به کوه طور) رفت تا برای خانواده اش آتشی فراهم آورد که خداوند عزو جلّ از آن انصرافشان داد و او به پیامبری برگزید.

39. قال رسول الله صلی الله علیه و آله: خَشیَةُ اللهِ رأسُ کُلِّ حِکمَةٍ.

«کنز العمال، ج 3، ص 141»

رسول خدا صلی الله علیه و آله  فرمود: ترس از خدا، سرچشمه تمام حکمت ها است.
 

40. قال رسول الله صلی الله علیه و آله: لَوْ یعلَمُ المؤمِنُ ما عند اللهِ من العُقوبَةِ ما طمَعَ فی الجنَّةِ اَحَدٌ و لَوْ یعلَمُ الکافِرُ ما عند اللهِ من الرَّحْمةِ ما قَنَطَ من الجنَّةِ اَحدٌ.

«کنز العمال، ج 3، ص 139»

رسول خدا صلی الله علیه و آله  فرمود: اگر مؤمن می دانست کیفر و عقوبت پروردگار به چه میزان است، احدی طمع (رفتن به) بهشت نمی کرد و اگر کافر می دانست که رحمت و بخشش خداوند به چه اندازه است، هیچ کدامشان از رفتن به بهشت ناامید نمی گشتند.