أربعینات

١ـ «مولی امیر المؤمنین علیه‌ السلام»:

اِنَّ اللهَ عَزَّوجَلَّ یُحبُّ المُحتَرِفَ الأَمینَ.

خداوند متعال آدم درست‌کار صاحب حرفه را دوست می‌دارد. (فروع کافی، ج ٥، ص ١١٣)

٢ـ «مولی امیر المؤمنین علیه‌ السلام»:

حِرفَةُ المَرءِ کَنزٌ.

حرفه و صنعت برای انسان یک گنج به حساب می‌آید. (مواعظ‌ عددیه، ص ٢١)

٣ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

أَطَیبُ الکَسبِ عَمَلُ الرّجُلِ بِیَدِهِ.

بهترین درآمد برای انسان آن است که با دسترنج خود آن را به عمل آورد. (لئالی‌الاخبار، ج ٣، ص ٢٧٩)

٤ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

کانَ رسولُ اللهِ(ص) اذا نَظَر اِلی رَجُلٍ فأعجَبَهُ قالَ هلْ لَهُ حِرفةٌ؟ فَاِنْ قالوا لا قالَ سَقَطَ مِن عَینی!

پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله: هر گاه مردی را می‌دید که مورد توجهش قرار می‌گرفت می‌فرمود: آیا فن و حرفه‌ای دارد؟ اگر می‌گفتند نه، می‌فرمود: از نظرم افتاد! (جامع‌الأخبار، ص ٣٩٠)

٥ـ «امام جعفر صادق علیه‌ السلام»:

کُلُّ ذی صِنِاعَةٍ مُضطَرُّ اِلی ثَلاثِ خِلالٍ یَجتَلِبُ بِها المَکَسَبَ وَ‌هُوَ: أنْ یَکونَ حاذِقاً بِعَمَلِهِ، مَؤَدِّیاً لِلأَمانَةِ فیه، مُستَمیلاً لِمنَ استَعَملهُ.

هر صاحب فن و صنعتی برای جلب مشتری ناچار باید دارای این سه خصلت باشد: در کارش مهارت داشته باشد، درستکاری و امانت در کار را رعایت نماید، و خاطر رضایت صاحب‌کار را به دست آورد. (تحف‌العقول، ص ٣٣٦)

٦ـ «امام جعفر صادق علیه‌ السلام»:

اَلکاسبُ حَبیبُ اللهِ و اِنَّ اللهَ یُحبُّ المُتَحَرِّفَ.

آدم کاسب حبیب خداست. خداوند انسان صاحب فن و حرفه را دوست می‌دارد. (لئالی‌الأخبار، ج ٣، ص ٢٧٧)

٧ـ «امام موسی‌کاظم علیه‌ السلام»:

اَلعَمَلُ بِالیَدِ مِن عَمَلِ الأنبیاءِ وَ المرُسَلینَ وَ الأوصیاءِ وَ الصّالحین.

کار انسان با دسترنج خود، این عملِ انبیاء و رسولان و اوصیایِ ایشان و مردمان شایسته و صالحان است. (لئالی‌الأخبار، ج ٣، ص ٢٧٩)

٨ـ «امام موسی‌کاظم علیه‌ السلام»:

مَن اَکَلَ مِن کَدِّ یَدِهِ کانَ یومَ القیامَةِ فی‌ ‌عِدادِ الأَنبیاءِ وَ یأخُذُ ثَوابَ الأنبیاء‌ علیهم‌ السلام.

کسی که خوراک او از دسترنج خود باشد روز قیامت در ردیف انبیاء خواهد بود و پاداش پیامبران علیهم‌ السلام را خواهد داشت. (لئالی الأخبار، ج ٣، ص ٢٧٩)

٩ـ «امام جعفر صادق علیه‌ السلام»:

إِنّ امیرَالمؤمنین علیه‌ السلام اَعتقَ اَلفَ مَملوکٍ مِن کَدِّ یَدِهِ.

مولی امیر المؤمنین علیه السلام با کار و دسترنج خود هزار برده (خرید) و آزاد نمود. (وسائل، ج ١٢، ص ٢٢)

١٠ـ «امام جعفر صادق علیه‌ السلام»:

اِنِّی اَشتَهی اَن یرانِیَ اللهُ عَزّوَجَلَّ أَعمَلُ بِیَدی وَ أَطْلُب الحَلالَ فی اَذی نفسی.

من دوست دارم خداوند متعال مرا ببیند که با دسترنج خود کار می‌کنم و سختی و مشقت را بر خود هموار می‌نمایم تا لقمة حلال به دست آورم. (وسائل، ج ١٢، ص ٢٤)

١١ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

اِلتَمِسوُا الرِّزقَ فی خَبایاَ الأرْضِ

روزی خود را در اندرون و نهفته‌های زمین جستجو کنید. (شهاب الأخبار، ص ٣١٧)

١٢ـ «امام جعفر صادق علیه‌ السلام»:

الکیمیاءُ الأکَبَرُ: الزِّراعَةُ.

بزرگترین اکسیر و کیمیا حرفة کشاورزی است. (وسائل، ج ١٣، ص ١٩٤)

١٣ـ «امام جعفر صادق علیه‌ السلام»:

الفَلاّحُونَ هُمُ الزّارِعونَ، (هُم) کُنوزُ اللهِ فی اَرضِهِ.

کشاورزان همان زارعان و برزگران هستند. آنان گنج‌های خداوند در زمین به شمار می‌آیند. (تهذیب، ج ٢، ص ١١٥)

١٤ـ «امام جعفر صادق علیه‌ السلام»:

فی قول الله: «وَ عَلَی اللّهِ فَلْیَتَوَکَّلِ الْمُتَوَکِّلُونَ» قال: الزّارعون.

دربارة این فرمودة خداوند: «متوکلان باید که بر خدا توکل کنند» حضرت فرمود: آنان کشاورزان هستند. (وسائل، ج ١٢، ج ٢٥)

١٥ـ «امام جعفر صادق علیه‌ السلام»:

ما بَعَثَ اللهُ نَبیّاً الاّ زارعاً الاّ اِدریسَ کان خَیّاطاً.

هر پیغمبری که خداوند فرستاد زارع و کشاورز بود مگر ادریس پیغمبر (ع) که خیّاط و دوزندگی می‌کرد. (مستدرک،‌ج ١٣، ص ٤٦١)

١٦ـ «امام محمد باقر علیه‌ السلام»:

انّ اللهَ اختارَ لِأنبیائِهِ الحَرثَ وَ الزَّرعَ.

خداوند برای انبیای خود عمل زراعت و کشاورزی را برگزید. (لئالی‌الأخبار، ج ٣، ص ٢٨٠)

١٧ـ «امام جعفر صادق علیه‌ السلام»:

اِنَّ الرَّجُلَ خُلِقَ مِنَ الأَرضِ فَاِنّمِا هِمّتُهُ فی ‌الأرضِ

مرد از زمین آفریده شده و لذا تنها همت و توجه او به زمین است. (وسائل، ج ١٣، ص ١٩٥)

١٨ـ «امام جعفر صادق علیه‌ السلام»:

اِنّی اُحِبُّ أَنْ اَرَی الرَّجُلَ مُتَحرِّفاً فی طَلَبِ الرِّزقِ.

من دوست دارم مرد را ببینم روزی و زندگی خود را از راه حرفه و صنعت تأمین می‌کند. (وسائل، ج ١٢، ص ٥٠)

١٩ـ «امام جعفر صادق علیه‌ السلام»:

الزّارعونَ کُنوزُ الأَنامِ یَزرعُونَ طَیِّباً أَخرَجَهُ الله.

کشاورزان گنج‌های خلق خدا هستند، آن‌ها پاکیزه و طیّب می‌کارند و خدا آن را بیرون می‌آورد و گیاه و سبزه می‌کند. (لئالی‌الأخبار، ج ٣، ص ٢٨٠)

٢٠ـ «امام جعفر صادق علیه‌ السلام»:

الزّارِعونَ یَومَ القیامَةِ أَحسَنُ الناسِ مَقاماً و أَقربُهُم مَنزِلَةً، یُدعَونَ المُبارَکین.

کشاورزان در روز قیامت بهترین مقام و منزلت را به قرب الهی دارند و به نام «مبارکان» نامیده می‌شوند. (لئالی‌الأخبار، ج ٣، ص ٢٨٠)

٢١ـ «امام جعفر صادق علیه‌ السلام»:

کانَ اَمیرُالمؤمنین عَلَیه‌السّلامُ یَضرِبُ بِالَمرِّ وَ یَستَخرِجُ الأَرَضین.

مولی امیر المؤمنین علیه‌ السلام زمین را شیار می‌کرد و زمین‌های کشاورزی را آباد می‌نمود. (لئالی‌الأخبار، ج ٣، ص ٢٧٩)

٢٢ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

مَن سَقی طَلحةً اَو سِدرَةً فَکَأنّما سَقی مُؤمِناً مِن ظَماءٍ.

کسی که یک شکوفة خرما یا یک درخت سدری را آب بدهد گویا یک مؤمن تشنه‌ای را آب داده است. (لئالی‌الأخبار، ج ٣، ص ٢٨٠)

٢٣ـ «امام جعفر صادق علیه‌ السلام»:

خَیرُ المالِ زَرْعٌ زَرَعَهُ صاحِبُهُ وَ أصلَحَهُ واَدیّ حقَّهُ یَومَ حَصادِهِ.

بهترین مال و دارایی آن زراعتی است که صاحبش آن را کشت کند و به خوبی پرورش دهد و در هنگام دِرو حقوق شرعی آن را ادا نماید. (مستدرک، ج ١٣، ص ٤٦٠)

٢٤ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

ما مِن مُسلِمٍ یَغرِسُ غَرْساً أَو یزرَعُ زَرْعاً فَیأکُلُ مِنهُ اِنسانٌ أَو طَیرٌ أو بَهیمةٌ اِلاّ کانَتْ لَهُ بِهِ صَدَقَةٌ.

هر مسلمانی که درختی بکارد یا زراعتی کند و از محصول آن مردم و طیور و حیوانات بخورند اجر و پاداش صدقه برای او خواهد بود. (مستدرک، ج ١٣، ص ٤٦٠)

٢٥ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

مَن غَرَسَ غرْساً فأَثمَر اَعَطاهُ اللهُ مِنَ الأَجرِ قَدْرَ ما یَخرُجُ مِنَ الثَّمَرةِ.

هر کس درختی بکارد و بار بدهد خداوند به اندازة میوه و محصولی که بار می‌دهد به او اجر و پاداش عطا می‌فرماید. (مستدرک، ج ١٣، ص ٤٦٠)

٢٦ـ «امام محمدباقر علیه‌ السلام»:

مَن أحیی أرضاً مَواتاً فَهُوَ لَهُ.

هر کس زمین مواتی را احیا کند مالک آن می‌شود. (استبصار، ج ٦، ص ١٠٨)

٢٧ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

منَ بنی بُنیاناً بِغَیرِ ظُلمٍ وَ لاَ اعتداءٍ أو غَرَسَ غَرْساً بِغَیرِ ظُلمٍ وَ لاَ اعتداءٍ کانَ لَهُ اَجرٌ جاریاً مَا انتَفَع بِهِ أَحدٌ.

هر کس عمارتی بسازد و یا درختی بکارد بدون اینکه به کسی ظلم و تعدی کرده باشد تا زمانی که یک نفر از آن بهره‌مند می‌شود برای او اجر و پاداش جاریه خواهد بود. (مستدرک، ج ١٣، ص ٤٦٠)

٢٨ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

اَکرِمُوا الخُبزَ فَاِنّهُ قَد عَمِلَ فیهِ ما بَینَ العَرشِ إِلیَ الأَرضِ وما فیها مِن کَثیرٍ مِن خَلقِه.

نان را (که فراوردة حیاتی و زراعتی است) عزیز و گرامی بدارید چه آنکه عوامل سماوی و أرضی و بسیاری از آفریده‌های خداوندی در به عمل آوردن آن سهیم بوده‌اند. (فروع کافی، ج ٦، ص ٣٠٢)

٢٩ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

لاتَقطَعُوا الثِّمارَ فَیَبعثُ اللهُ عَلَیکُمُ العَذابَ صَبّاً!

برحذر باشید و درختان میوه‌دار را قطع نکنید که به عذاب شدید الهی گرفتار خواهید شد! (لئالی‌الأخبار، ج ٣، ص ٢٧٩)

٣٠ـ «امام جعفر صادق علیه‌ السلام»:

نِعمَ المالُ اَلنَّخلُ. مَن باعَها وَ لَمْ یُخلِفْ مَکانَها فَاِنَّ ثَمَنَها بِمَنزلَةِ رَمادٍ عَلی رَأسِ شاهِقَةٍ اِشتَدَّتْ بِهِ الرّیحُ فی یومٍ عاصِفٍ اِلاّ أنْ یُخلِفَ مَکانها.

درخت خرما چه نیکو سرمایه‌ ای است. هر کس آن را بفروشد و جانشین آن نکند پول فروش آن در حکم خاکستری می‌ماند که در یک روز طوفانی در بالای قلة مرتفعی در معرض تندباد شدیدی قرار گرفته باشد و آن را به هدر داده است مگر اینکه درخت یا نهال دیگری جایگزین آن نماید. (مستدرک، ج ١٣، ص ٤٥٩)

٣١ـ «امام جعفر صادق علیه‌ السلام»:

مُشتری العُقدَةِ و مَرزوُقٌ و بایَعُها مَمحوقٌ!

کسی که زمین زراعتی را می‌خرد روزی خود را تأمین کرده و آنکس که آن را می‌فروشد (و زمین دیگری جایگزین آن نکند) (در حقیقت) سرمایه و ما یملک خود را زدوده و به هدر داده است! (فروع کافی، ج ٥، ص ٩٢)

٣٢ـ «امام موسی‌ کاظم علیه‌ السلام»:

ثَمَنُ العِقارِ مَمحوقٌ اِلاّ أنْ یُجعَلَ فی عِقارٍ مِثلِهِ.

قیمت فروش زمین زراعتی برکت ندارد مگر اینکه با آن زمین دیگری خریداری شود (کشاورز نباید زمین زراعتی را از دست بدهد). (فروع کافی، ج ٥، ص ٩٢)

٣٣ـ «امام جعفر صادق علیه‌ السلام»:

مَن باعَ أَرضاً اَو ماءً وَ لَمْ یَضَعْهُ فی أرضٍ أو ماءٍ ذَهَبَ ثمنُهُ مَحقاً.

کسی که زمینی یا چاه و قناتی را بفروشد و با آن زمین و آبی دیگر تهیه نکند مال خود را به هَدَر داده و برکتی نخواهد داشت (فروع کافی، ج ٥، ص ٩١)

٣٤ـ «امام جعفر صادق علیه‌ السلام»:

إِنَّ قامَتْ السّاعَةُ وَ فی یَدِ اَحَدِکُم الفَسیلَةَ فَاِنِ استَطاعَ أنْ لاتقومَ السّاعَةُ حَتّی یَغرِسَها فَلیَغْرِسْها!

اگر زمان قیام قیامت فرا برسد و در دست یکی از شما نهال درختی باشد چنانچه به قدر کاشتن آن فرصت دارد باید آن را بکارد! (مستدرک، ج ١٣، ص ٤٦٠)

٣٥ـ «امام محمد باقر علیه‌ السلام»:

انَّ اللهَ جَعَلَ اَرزاقَ اَنبِیائِهِ (ع) فی الزّرعِ وَ الضَّرعِ.

خداوند روزی پیامبران خود را در کشاورزی و دامداری قرار داده است. (لئالی‌الاخبار، ج ٣، ص ٢٨٠)

٣٦ـ «امام جعفر صادق علیه‌ السلام»:

خَیرُ المالِ بَعدَ الزَّرعِ رَجُلٌ فی غَنَمِهِ قَد تَبِعَ بها مَواضِعَ القَطْرِ یُقیمُ الصَّلاةَ وَ یؤتی الزَّکاةَ.

بهترین سرمایه برای یک مرد بعد از زراعت و کشاورزی، گوسفند داری در مناطق آب و گیاه است. نماز را برپا می‌دارد و زکاتش را می‌پردازد. (بحار، ج ٤، ص ١٢٠)

٣٧ـ «مولی امیر المؤمنین علیه‌ السلام»:

عَلیکُم بِالغَنَمِ و الحَرْثِ فَاِنّهما یَروحانِ بِخَیرٍ وَ یَغدُوانِ بِخَیرٍ.

بر شما باد گوسفند داری و کشاورزی که خیر و برکت شبانه‌ روز به همراه آنها است. (خصال، ج ١، ص ٢٤)

٣٨ـ «امام جعفر صادق علیه‌ السلام»:

نِعَمَ المالُ اَلشّاةُ!

به راستی که گوسفند چه نیکو سرمایه‌ای است! (بحار، ج ٦٤، ص ١٢٩)

٣٩ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

ما بَعَثَ اللهُ نَبیّاً اِلاّ رَعا غنماً.

خداوند هر پیغمبری که فرستاد گوسفند چرانی نمود. (بحار، ج ٦٤، ص ١٢٩)

٤٠ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

خَیرُ المالِ بَعدَ الغَنَمِ، اَلبَقَرُ، تَغدُو بِخَیرٍ وَ تَروحُ بِخَیر.

بعد از گوسفند داری، گاو داری بهترین دارایی برای انسان است که خیر و برکت نیز شبانه روز به همراه آنهاست. (بحار، ج ١٠٣، ص ٦٤)