أربعینات

۱. قال الامام علی علیه السّلام : أفضلُ الجِهادِ جِهادُ النفسِ عن الهَوی و فِطامُها عن لَذّات الدنیا. «غررالحکم، ح ۲۲۳۲»

امام علی علیه السلام فرمودند: برترین جهاد، مبارزه کردن با هوای نفس و بازگرفتن آن از لذت های دنیاست.

۲. قال الامام علی علیه السّلام : حارِبوا أنفُسَکم علَی الدُّنیا و اصرِفُوها عَنها فانّها سریعةُ الزّوال و کثیرة الزلزال. «تصنیف غررالحکم، ح ۴۹۲۳»

امام علی علیه السلام فرمودند: با نفس هایتان در دنیا مجاهده کنید و از دنیا منصرفش کنید، چرا که دنیا به سرعت از بین می رود و لغزشگاه هایش بسیار است.

۳. قال الامام الصّادق علیه السّلام : ذِکْرُ الموتِ یُمیتُ الشهواتِ فی النفس و یَقطعُ مَنابتَ الغفلةِ و یقَوِی النفسَ بمواعد الله ... . «مستدرک الوسائل، ج ۲، ص ۱۰۵»

امام صادق علیه السلام فرمودند: یاد مرگ، خواسته های نفسانی را می میراند و عوامل غفلت را ریشه کن می کند و نفس را به وسیله وعده های الهی، قوّت می بخشد.

۴. قال الامام علی علیه السّلام : إنّ المُجاهدَ نفسَه علی طاعة الله و عن مَعاصیه عند الله سبحانه بمنزلة الشهید. «غررالحکم، ح ۳۵۴۶»

امام علی علیه السلام فرمودند: کسی که در راه فرمانبرداری از خدا و دوری از نافرمانی او با نفس خویش مبارزه کند، نزد خدای سبحان منزلت شهید را دارد.

۵. قال الامام الکاظم علیه السّلام : جاهِد نفسَک لِتَرُدَّها عن هواها، فانّه واجبٌ علیک کجِهادِ عدوِّک. «تحف العقول، ص ۳۹۹»

امام کاظم علیه السلام فرمودند: برای بازداشتن نفس خود از خواهش هایش با آن مبارزه کن که مبارزه با نفس همچون مبارزه با دشمنت بر تو واجب است.

۶. قال الامام علی علیه السّلام : ینبغی للعاقل أن لا یَخْلو فی کلِّ حالةٍ عن طاعة ربِّه و مُجاهدة نفسِه. «غررالحکم، ح ۱۰۹۲۲»
امام علی علیه السلام فرمودند: سزاوار است که خردمند در هیچ حالی از طاعت پروردگارش و پیکار با نفسش باز نایستد.

۷. قال الامام علی علیه السّلام : جاهِد نفسَکَ و قََدِّم تَوبتَکَ تَفُز بطاعة ربِّک. «غررالحکم، ح ۴۷۵۹»

امام علی علیه السلام فرمودند: با (خواهش های) نفست مبارزه کن و توبه ات را پیش انداز تا به طاعت پروردگارت دست یابی.

۸. قال الامام الباقر علیه السّلام : إنّ المؤمنَ مَعنِیٌّ بمُجاهدةِ نفسِه لِیَغلِبها علی هواها فمَرّةً یُقیم أوَدَها و یُخالف هواها فی محبّة الله ... . «تحف العقول، ص ۲۸۴»

امام باقر علیه السلام فرمودند: همانا مؤمن به پیکار با نفس خودش اهتمام می ورزد تا بر هوی و خواهش آن چیره شود، گاه کجی نفس را راست می کند و در راه محبت خدا با خواهش های نفسانی می ستیزد و گاهی هم نفسش او را بر زمین می زند و لذا پیرو هواهای آن می شود، اما خداوند او را از جا بلند می کند و از لغزشش می گذرد و او نیز متوجه می شود.

۹. قال الامام علی علیه السّلام : حارِبوا هذِه القلوبَ فانّها سریعةُ العِثار. «غررالحکم، ح ۴۹۳۱»
امام علی علیه السلام فرمودند: با این دلها (نفس ها) بجنگید که آنها زود می لغزند.

۱۰. قال الامام الصّادق علیه السّلام : مَن لَم یکُن له واعظٌ مِن قلبِه و زاجِرٌ مِن نفسِه و لم یَکن لهُ قَرینٌ مُرشدٌ استمکن عدوّه من عُنُقِه. «وسائل الشیعه، ج ۱۵، ص ۱۶۲»
امام صادق علیه السلام فرمودند: کسی که واعظی در قلب خودش و بازدارنده ای در نفس خودش و راهنمایی روشنگر نداشته باشد، دشمنش بر او مسلّط می شود.

۱۱. قال الامام الصّادق علیه السّلام : إنّ النبی صلّی الله علیه و آله بَعثَ بِسَریّةٍ فلمّا رجَعوا قال: مَرحباً بقومٍ قَضوا الجِهادَ الاضعرَ و بقی الجِهادُ الاکبرُ، قیلَ: یا رسولَ الله و ما الجهادُ الاکبرُ؟ قال: جِهادُ النفسِ. «الکافی، ج ۵، ص ۱۲»
امام صادق علیه السلام فرمودند: همانا پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله لشکری را برای جهاد فرستاد، زمانی که برگشتند به آنها فرمودند: بارک الله بر قومی که جهاد اصغر را با موفقیّت پشت سر گذاشتند و برای آنها جهاد اکبر باقی است. گفتند: یا رسول الله جهاد اکبر چیست؟ حضرت فرمودند: جهاد با نفس.

۱۲. قال الامام الصّادق علیه السّلام : أغلِق أبوابَ جوارِحِک عمّا (یقع) ضررُه إلی قلبِک و یذهَب بوجاهتک عندالله و یُعقّب الحسرة و الندامة یوم القیامه ... . «مستدرک الوسائل، ج ۱۱، ص ۲۷۱»
امام صادق علیه السلام فرمودند: درهای اعضا و جوارحت را از آنچه برای قلبت ضرر دارد ببند، چرا که اگر نبندی آبرویت را نزد خدا می برد و در قیامت حسرت و ندامت را برایت در پی دارد.

۱۳. قال الامام علی علیه السّلام : إنّ نفسَک لَخَدوعٌ اِن تَثِق بها یقتَدَک الشیطانُ إلی ارتکابِ المحارمِ إنّ النفسَ لأمّارةٌ بالسوءِ ... . «مستدرک الوسائل، ج ۱۱، ص ۲۳۶»
امام علی علیه السلام فرمودند: نفس تو بسیار فریبکار است، اگر به او اعتماد کنی تو را به پیروی کردن از شیطان و ارتکاب محارم الهی می کشاند، (چنانکه خداوند متعال فرمودنده:) همانا نفس امر کننده به بدی است.

۱۴. قال الامام الکاظم علیه السّلام : المجاهدُ مَن جاهدَ نفسَه. «وسائل الشیعه، ج ۱۳، ص ۲۷۹»
امام کاظم علیه السلام فرمودند: مجاهد کسی است که با نفس خود پیکار کند.

۱۵. قال رجل لأبی جعفر علیه السّلام : إنّی ضعیفُ العمل قلیلُ الصلاة قلیلُ الصوم و لکن أرجو أن لا آکُل إلّا حلالّا و لا أنکح إلّا حلالّا، فقال علیه السّلام : أیّ جهادٍ أفضل من عِفّة بطنٍ و فرج. «بحار الانوار، ج ۶۸، ص۲۷۳»
شخصی به امام محمد باقر علیه السّلام گفت: من در عمل ضعیف و نماز و روزه ام کم است، لکن امید دارم در خوردن بجز حلال نخوردم و روابطم جز روابط مشروع نباشد؟ امام علیه السّلام فرمودند: چه جهادی برتر از پاکی شکم (از حرام) و ارتباط مشروع است.

۱۶. قال الامام الصّادق علیه السّلام : طُوبی لِمَن جاهدَ فی الله نَفْسَه و هواهُ وَ مَنْ هَزَمَ جُنْدَ هواهُ ظَفِرَ برِضَی الله تعالی ... . «مستدرک الوسائل، ج ۱۱، ص ۱۳۹»
امام صادق علیه السلام فرمودند: خوشا به حال کسی که در راه خدا با خواهش های نفسش مجاهده کند و کسی که لشکر خواهش های نفسش را شکست دهد، موفق به کسب رضای الهی می شود.

۱۷. قال رسول الله صلی الله علیه و آله : اَعدَی عدوِّک نفسُکَ الّتی بینَ جَنبَیک. «بحار الانوار، ج ۶۷، ص ۳۶»
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: بزرگترین دشمن تو نفس تو است که بین دو پهلوی توست (همیشه با تو همراه است).

۱۸. قال رسول الله صلی الله علیه و آله : أفضلُ الجِهادِ مَن أصبَح لا یَهُمُّ بظُلمِ أحد. «وسائل الشیعه، ج ۱۵، ص ۱۶۲»
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: برترین جهاد آن است که انسان روز خود را آغاز کند در حالی که در اندیشه ستم کردن بر احدی نباشد.

۱۹. قال الامام علی علیه السّلام : ذَروةُ الغایات لاینالُها إلّا ذَوُو التهذیبِ و المُجاهدات. «غرر الحکم، ح ۵۱۹۰»
امام علی علیه السلام فرمودند: به اوج اهدافشان نرسند، مگر وارستگان نفس ستیز.

۲۰. قال رسول الله صلی الله علیه و آله فی صفة اهل الآخرة: یَتعَبونَ أنفسَهم و لا یُریحونَها، إنّ راحةَ أهلِ الجَنّةِ فی الموتِ و ... . «بحار الانوار، ج ۷۷، ص ۲۵»
رسول خدا صلی الله علیه و آله (در توصیف اهل آخرت) فرمودند: جان های خویش را به رنج می افکنند و طعم آسودگی را به (جان هایشان) نمی چشنانند، همانا آسودگی اهل بهشت در مردن است و آخرت محل راحتی و آسایش خداپرستان است.

۲۱. قال الامام علی علیه السّلام : جاهِد نفسَک علی طاعة الله مجاهدة العدوِّ عدوّه و غالِبها مغالبةَ الضّد ضدَّه فانّ أقوی الناس من قَوِی علی نفسه. «غررالحکم، ح ۴۷۶۱»
امام علی علیه السلام فرمودند: در راه طاعت خدا با نفس خود پیکار کن همچون کسی که با دشمنش می جنگد و بر آن چیره شو، همچون چیره آمدن خصم بر خصم، زیرا نیرومند ترین مردمان کسی است که بر نفس خویش چیره شود.

۲۲. قال الامام علی علیه السّلام : مُجاهَدة النفس شِیمةُ النُّبَلاءِ. «غررالحکم، ح ۹۷۵۶»
امام علی علیه السلام فرمودند: مبارزه کردن با نفس، خصلت مردان شریف و بزرگوار است.

۲۳. قال الامام علی علیه السّلام : جِهادُ النفس بالعلم عُنوان العقل. «غررالحکم، ح ۴۷۷۲»
امام علی علیه السلام فرمودند: جهاد آگاهانه با نفس، سرلوحه خرد است.

۲۴. قال الامام علی علیه السّلام : کفاکَ فی مُجاهدةِ نفسِک أن لاتزال أبداً لها مُغالباً و علی أهوِیَتها مُحارباً. «غررالحکم، ح ۷۰۸۰»
امام علی علیه السلام فرمودند: در پیکار با نفست تو را همین بس که همواره بر آن چیرگی جویی و با خواهش هایش در ستیزه باشی.

۲۵. قال الامام علی علیه السّلام : ثمرةُ المُحاسَبة صلاحُ النَّفس. «مستدرک الوسائل، ج ۱۲، ص ۱۵۴»
امام علی علیه السلام فرمودند: ثمره محاسبه (افعال)، اصلاح نفس است.

۲۶. قال الامام علی علیه السّلام : رَدْعُ النفس و جِهادُها عن اَهْوِیَتِها یَرفعُ الدرجات و یُضاعفُ الحسنات. «غررالحکم، ح ۵۴۰۷»
امام علی علیه السلام فرمودند: پیکار با نفس و بازداشتن آن از خواهشهایش، درجات را رفعت می بخشد و حسنات را دو چندان می کند.

۲۷. قال الامام علی علیه السّلام : جِهادُ النفس مَهْرُ الجنّة. «غررالحکم، ح ۴۷۵۵»
امام علی علیه السلام فرمودند: جهاد با نفس، کابین بهشت است.

۲۸. قال الامام علی علیه السّلام : جِهادُ الهوَی ثَمنُ الجّنة. «غررالحکم، ح ۴۷۵۶»
امام علی علیه السلام فرمودند: مبارزه با خواهش های نفسانی، بهای بهشت است.

۲۹. قال رسول الله صلی الله علیه و آله : بالمُجاهدةِ یُغلَبُ سوءُ العادة. «تنبیه الخواطر، ج ۲، ص ۱۱۹»
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: با مجاهده می توان بر عادت های بد غلبه آمد.

۳۰. قال الامام علی علیه السّلام : ثمَرة المُجاهد قَهر النفس. «غررالحکم، ح ۴۹۱۴»
امام علی علیه السلام فرمودند: ثمره مجاهده، مقهور کردن نفس است.

۳۱. قال رسول الله صلی الله علیه و آله : جاهِدوا أنفسَکم بقِلّة الطعام و الشراب تظلَّکم الملائکة و یَفِرُّ عنکم الشیطان. «تنبیه الخواطر، ج ۲، ص ۱۲۲»
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: با کم خوردن و کم آشامیدن به جنگ با نفس هایتان روید تا فرشتگان بر شما سایه افکنند و شیطان از شما بگریزد.

۳۲. قال الامام علی علیه السّلام : املکُوا أنفسَکم بدوامِ جِهادِها. «غررالحکم، ح ۴۸۹۸»
امام علی علیه السلام فرمودند: با پیکار بی امان با نفسهایتان، زمام آنها را در اختیار خود گیرید.

۳۳. قال الامام علی علیه السّلام : رُدّ عن نفسِک عند الشهوةِ و أقِمها علی کتاب الله عند الشبهات. «غررالحکم، ح ۵۴۰۶»
امام علی علیه السلام فرمودند: در هنگام شهوت، نفست را نگه دار و در هنگام شبهات به کتاب خدا ارجاع ده.

۳۴. قال رسول الله صلی الله علیه و آله : حاسِبوا أنفسَکم قبلَ أن تحاسَبُوا وَ زِنُوها قَبل أن تُوزنوا و تَجَهَزُّوا لِلعرض الْاَکبر. «وسائل الشیعه، ج ۱۶، ص ۹۹»
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: از نفسهایتان حساب کشی کنید قبل از آنکه اعمال شما را حسابرسی کنند، و اعمال خویش را وزن کنید قبل از آنکه اعمال شما را وزن کنند، و خودتان را مجهز کنید برای روزی که همه اعمال عرضه می شوند (قیامت).

۳۵. قال الامام علی علیه السّلام : اِنَّ مُجاهدةَ النفسِ لتَزمُّها عنِ المعاصی و تَعصِمُها عنِ الرَّدی. «غررالحکم، ح ۳۴۸۸»
امام علی علیه السلام فرمودند: پیکار با نفس، آن را در ارتکاب گناهان مهار می کند و از هلاکت و نابودی نگهش می دارد.

۳۶. قال رسول الله صلی الله علیه و آله : اجتَهِدوا فی العمل، فإنْ قَصُرَ بکم الضَّعفُ فکفّوا عن المعاصی. «بحارالانوار، ج ۷۸، ص ۱۰۰»
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: در کار (طاعت خدا) سخت بکوشید و اگر ناتوانی شما را از طاعت خدا سست و درمانده کرد، از گناهان خودداری کنید.

۳۷. قال الامام علی علیه السّلام : کیفَ یَستَطِیعُ صلاحَ نفسِه من لا یَقنعُ بالقلیلِ. «تصنیف غررالحکم، ح ۴۸۰۶»
امام علی علیه السلام فرمودند: کسی که به کم قانع نیست، چگونه می تواند نفس خویش را اصلاح کند (یعنی نمی تواند چنین کند).

۳۸. قال الامام علی علیه السّلام : فی خلافِ النفسِ رُشدُها. «تصنیف غررالحکم، ح ۴۸۰۵»
امام علی علیه السلام فرمودند: رشد و تکامل آدمی، در مخالفت با نفس است.

۳۹. قال رسول الله صلّی الله علیه و آله : أشَدُّ الناس اجتهاداً مَن ترک الذنوب. «امالی شیخ صدوق، ص ۲۸، ح ۴»
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: سخت کوش ترین مردم کسی است که گناهان را فروگذارد.

۴۰. قال رسول الله صلّی الله علیه و آله : المُجاهدُ مَن جاهَدَ نفسَه فی الله. «کنزالعمال، ح ۱۱۲۶۱»
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: مجاهد کسی است که در راه خدا با نفسش مبارزه کند.